АЗО-ДИАЗОҚОСЫЛЫСТАР. Медициналық тәжірибедегі маңызы туралы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН ОҢТҮСТІК
РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАН
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МЕДИЦИНА
МИНИСТРЛІГІ АКАДЕМИЯСЫ

Химиялық пәндер кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Тақырыбы: АЗО-ДИАЗОҚОСЫЛЫСТАР. Медициналық
тәжірибедегі маңызы.

Орындаған: Ағманова.А
Тобы: ЖМҚА 02-18 «А»
Қабылдаған:

Шымкент 2018ж.
Жоспар:
1. Кіріспе;
2. Негізгі бөлім;
– Диазоқосылыстар;
– Номенклатурасы, изомериясы;
– Арендиазоний тұздарын алу тәсілдері;
– Азоқосылыстар;
– Алыну тәсілдері;
– Химиялық қасиеттері,тәжірибелік маңызы;
3. Қорытынды;
4. Қолданылған әдебиеттер.
Кіріспе
• Диазоқосылыстар деп құрамында көміртек
радикалымен және минералды қышқыл
қалдығымен байланысқан екі азот атомдары
тобынан тұратын органикалық қосылыстарды
атайды. Диазоқосылыстардың жалпы формуласы: RN2X
Мұндағы R – көмірсутек радикалы;
Х – минералды қышқыл қалдығы ( CL, Br, NO3,
HSO4, CN, SO3H, SH және басқалар).
Көмірсутек радикалының табиғатына байланысты
диазоқосылыстарды алифатты және ароматты деп
жіктеледі. Диазоқосылыстар бояғыш заттардың, дәрілік
заттардың синтезінде және фармацевтикалық талдауда
кеңінен қолданылады.
НЕГІЗГІ БӨЛІМІ
• Ароматты диазоқосылыстардың жалпы формуласы:
Ar - N2X
Қышқыл қалдығының табиғатына байланысты Ar - N 2
және X арасындағы байланыс иондық немесе ковалентті
болып келеді. Егер күшті минералды қышқыл қалдығы X,
(CL, Br, NO3, HSO4 және басқалар) болса, онда
диазоқосылыс иондық құрылысқа ие болады және оны
диазоний тұзы деп атайды.
Ароматтық диазоқосылыстар деп құрылымы әртүрлі,
бірақ бір-біріне оңай айналатын қосылыстарды айтады.
НОМЕНКЛАТУРАСЫ ЖӘНЕ
ИЗОМЕРИЯСЫ

Iupac номенклатурасының ережесіне
сәйкес ароматты диазоқосылыстардың
атауы бастапқы көмірсутек атауына
диазо жұрнағы жалғау арқылы
құралады, диазоний тұздарының тауына
диазоний сөзі қосылып, одан кейін
анион көрсетіледі:

бензолдтазогидроксид; диазогидрат
4-хлорбензолдиазоцианид
4-хлорбензолдиазония бромид
ИЗОМЕРИЯСЫ
Ковалентті құрылған диазоқосылыстар
екі геометриялық изомерлер түрінде
болады- син(цис) және анти (транс) оның
ішіндегі тұрақтысы анти-пішіні
АРЕНДИАЗОНИЙ ТҰЗДАРЫН
АЛУ ТӘСІЛДЕРІ
Біріншілік ароматты аминдердің күшті минералды
қышқылдардың ортасында азотты қышқылдармен
әрекеттесуінде жатыр. Өздігінен азотты қышқыл өте
тұрақсыз, сондықтан әдетте тәжірибе жүзінде
ароматты аминді азотты қышқылдың тұздарымен
өңдейді, әрі 1 моль аминьге 2,5 моль минералды қышқылды
жұмсайды. Бір моль минералды қышқыл азотты
қышқылды алуға жұмсалады, ал қышқылдың артық
мөлшері қышқылдық ортаны қалыптастыру үшін қажет
болады. Минералды ароматты аминді ерітуге жұмсалады,
бірақ диазоттау реакциясына аминнің тұзы еме, онымен аз
мөлшерде тепе-теңдікке тұрған бос амин қатысады:
ФИЗИКАЛЫҚ
ҚАСИЕТТЕРІ
Диазоний тұздары түссіз
кристалды заттар, суда жақсы
ериді. Олар тұрақсыз,
қыздырғанда механикалық әсер
еткенде жарылып ыдырайды.
Сондықтан, реакцияларда
жаңадан дайындалған сулы
ерітінділері қолданылады.
ХИМИЯЛЫҚ
ҚАСИЕТТЕРІ

Диазоний тұздарының реакциялық қабілеті
құрылымда диазокатионның болуымен анықталады.
Рентгенқұрылымдық талдау әдістерінің көмегімен
диазокатиондағы бензол саақинасы жазықтықта
сызықты орналасқаны туралы белгілі болды. Азот
арасындағы байланыс ұзындығүш еселенген
байланыстарға жуық. Ол екі ащот атомдарының sp-
гибриттену күйде болатынындәлелдейді. Біреуі оң
заядқа ие болса, екіншісінде бөлінбеген жұп
электрондар болады.
Диазоний тұздарының қатысуымен жүретін
реакцияларады шартты түрде екіге бөлуге болады:
озотты бөле жүретін және азотты бөлмей
жүретін реакциялар.
АЗОҚОСЫЛЫСТАР

Азоқосылыстар. Азоқосылыстар түрлі
бояғыш заттар, себебі құрамында
хромофорлы тобы бар, ол спектрдің
көрінетін аймағында сәуле сіңіруге пайдалы
әсерін тигізеді. Окси – және
аминоазоқосылыстар да бояғыштар болып
саналады.
• Қазіргі техникада құрамы мен түрі бойынша алуан түрлі
азобояғыштар қолданылады. Лабораториялық
жұмыстарда индикатор ретінде азобояғыш
метилоранж пайдаланады. Оның құрылымдық
формуласы:
АЗОҚОСЫЛЫСТАР

АЛИФАТТЫ АРОМАТТЫ
Қорытынды
• Диазоқосылыстар– көміртегінің бір атомымен
байланысқан екі азот атомынан тұратын топтамасы
бар органик. қосылыстар. Д. алифаттық және
ароматты болып жіктеледі. Диазоний тұздары ең
маңызды қосылыстар болып табылады.
• Аминдерден диазоқосылыстардың түзілу реакциясын
диазоттау деп атайды. Диазоттау амин тұдарының
тұздағы ерітіндісіне, артығымен алынған минералдық
қышқылдың қатысуымен, өз тұздарынан алынатына
азотты қышқылмеи әрекет ету арқылы өткізіледі.
Пайдаланылған әдебиеттер:

•
1. В.Л. Белобородов, С.Э. Зурабян, А.П. Лузин,
Н.А. Тюкавкина. Органическая химия. – М.:
Дрофа, 2008. –Кн.1, С. 541-558
2. В.Ф. Травень. Органическая химия. – М.:
Академкнига, 2008. Т.1., С.408-427
3. Грандберг И.И. Органическая химия. Учебник.
Дрофа-Масква-2001
4. Дәуренбеков Қ.Н., Органикалық химия 1-том.
Оқулық. Шымкент-2016
5. Патсаев Ә.Қ., Жайлау С.Ж. Органикалық химия
негіздері. 1-том. Шымкент- 2005
6. Патсаев Ә.Қ., Жайлау С.Ж. Органикалық химия
негіздері. 2-том. Шымкент- 2005

Ұқсас жұмыстар

Азо - диазоқосылыстар. Медициналық тәжірибедегі маңызы

Дәлелді медицинаның артықшылықтары

Дәлелді медицинадағы зерттеу әдістерінің артықшылықтары

Әлеуметтік әлемді түсінудегі әлеуметтану

Дәлелді тәжірибеге шолу

Тоқыма материалдарын бояу технологиясы

Хош иісті қатардағы амин қышқылдарынан

Медбикелік үрдіс кезеңдері

Мета - аминофенолдың туындылары

AGREE критерийлерін бағалау

Пәндер