ҚОРЕКТІК ОРТАЛАР

Презентация қосу

ҚОРЕКТІК ОРТАЛАР

Кемельбекова Ажар,
БТ-507
ЖАСАНДЫ ҚОРЕКТІК
ОРТАЛАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ

• Негізгі
• Универсалды
(қарапайым табиғи)
Қолдану • Арнайы (күрделі табиғи)
мақсатын • Элективті (селективті)
а қарай • Дифференциалдық-
диагностикалық
• Консервлі
ЖАСАНДЫ ҚОРЕКТІК
ОРТАЛАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ

Консистенциясына байланысты:

сұйық

жартылай сұйық (агар 0,5%)

тығыз(агар 1,5-2%)
ЖАСАНДЫ ҚОРЕКТІК
ОРТАЛАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ

Құрамына байланысты
Табиғи
○ қарапайым
ет-пептонды агар және сорпа (ЕПА ж/е ЕПС)
желатин
сүт
жемістердің бөліктері
○ күрделі
қарапайым + қоспалар
Синтетикалық
АГАР – балдырлардан алынатын полисахарид. Ол
1000С температурада балқып, 45-500С – та қатады.
Жартылай сұйық орта жасау үшін 0,5%, және тығыз
орталар үшін 1,5-2% концентрацияда агар қосылады.

ҰЙЫҒАН ҚОРЕКТІК ОРТАЛАР – бұл құрамында қан
сарысуы немесе ақуызбен (мысалы, жұмыртқа)
байытылған орталар.

ТАБИҒИ ОРТАЛАР ет, балық және жеміс және т.б.
табиғи өнімдерден дайындалады.

ҚАРАПАЙЫМ ТАБИҒИ ОРТАЛАР табиғи
өнімдерден дайындалады.

КҮРДЕЛІ ТАБИҒИ ОРТАЛАР табиғи өнімдерге
қоспалар қосылады (бояғыштар, қант,
антибиотиктер, қан және т.б
Агар – теңіз өсінділерінен алынған күрделі құрамды
полисахарид, тығыз (қатты) орталарға арналған. Көміртегі және
азоттың универсальді көзі ретінде пептондар-азықтарды
пепсинмен белоктық ферментациялау қолданады, түрлі
гидролизаттар- етті, балықты, казеинді, ашытқылы және т.б..
Әмбебап қоректік орта.
Бұл ортада хемогетеротрофты, арнайы органикалық
заттарды қажет етпейтін микроағзалардың көптеген
түрлері өседі. Бұл орталарға бактериялар жақсы өсетін ет-
пептонды сорпасы (ЕПС) және ашытқы саңырауқұлақтарға
лайықты сусло жатады.
Арнайы орта.
Ерекше органикалық заттарды қажет
ететін және әмбебап ортада өспейтін
хемоорганотрофты микроағзаларды
өсіретін орта. Мысалы, спирохеталарға
көміртегі мен аминқышқылдардан басқа,
ұзын тізбекті майлы қышқылдар қажет.
Олар қан сарысуы құрамына кіреді.
Сондықтан спирохеталарға арналған
қоректік ортаға қан не қан сарысуын
қосады. Ал кейбір теңіздерде тіршілік
ететін бактериялар, мысалы,
Marinomonas туысына жататындар,
теңіз суына қажетті болады.
Элективті немесе таңдамалы орта.
Бұл орта табиғи субстраттардан (топырақ, су, тағамдардан, өсімдік пен
жануарлардан) микроағзалардың жеке топтарын бөліп алуға арналған.
Оларды микробиологияға С.И.Виноградский енгізді. Элективті деп
микроорганизмдердің белгілі бір тобының немесе түрінің өсуіне қажетті
құрамы ерекше қоректік орталарды атайды. Элективті ортаны жасау
барысында микроағзалардың физиологиясын және зат алмасуын, олардың
қоректік зат көзіне талғамын, ортаның қышқылдығын, оттектік мөлшерін,
температураны және т.б. жағдайларды ескеру қажет. Мысалы, азот қоспалары
жоқ минералды ортада, жарық көзі бар жағдайда, молекулярлы азот сіңіруші
көк жасыл балдырлар жақсы өседі. Осы ортаға қосымша органикалық
энергия көзін және көміртегі көзін қосып, қараңғы жағдайда аэробты, азот
сіңіруші Azotobacter-ді өсіріп алуға болады. Ал осы ортада оттексіз жағдайда
тежесе, анаэробты, азот сіңіруші Clostridium дамиды. Құрамы әр түрлі
элективті қоректік орталарды пайдаланып, түрлі фототүзуші бактерияларды
бөліп алуға болады. Мысалы, күкіртті фотосинтездеуші бактерияларды бөліп
алу үшін органикалық заттар жоқ қоректік ортаны пайдаланады.
Дифференциалды-диагностикалық орталар. Бұл орталарды жалпы
микробиологияда әр түрлі субстраттардан бөліп алынған бактериялардың
физиологиялық-биохимиялық қасиеттерін анықтап, оларды жіктеу үшін
пайдаланады. Ал медициналық және ветеринарлық микробиологияда оларды
ауруларды қоздыратын бактерияларды анықтау үшін қолданады. Бұл орталар
бактериялардың белгілі бір ферменттерінің, мысалы, каталаза, оксидаза,
протеаза, фосфотаза, желатиназа және гемолитикалық ферменттердің бар-
жоғын анықтау үшін қажет. Оған қоса, дифференциалды-диагностикалық
орталар бактериялардың энергия көзі ретінде қандай заттарды қай жолмен
пайдаланатынын анықтауға мүмкіндік береді.
Культивирлеудегі микроорганизмдердің физиологиялық күйіне үлкен
әсер ететін температура. Бұл ең алдымен өтрибуналің өзгеруінде білінеді.
Өсу жылдамдығының температураға тәуелділігі экстремалды мінезге ие
болады, сонтықтан да әрбір продуцент өзінің оптималды температурасында
өсуі жөн. Топырақта, суда, ауада өмір сүруші микроорганизмдер әдетте 25-
300 температурада жақсы өседі, ал жануарлар тканьдерінен бөлініп алынған
микроорганизмдер, ал жануарлар тканьдерінен бөлініп алынған
микроорганизмдер 370С температурада өсіп үздік сорт береді.
Микроорганизмдердің біреулері термофильдер болып, 40-450С-да жақсы
дамиды. Температуралары жоғары оптималды культивирлеудің техникалық
жетістіктері бар. Өйткені мұндай температурада әдетте инфицирлеуші
микрофлораның өсуі тежеледі. Өнеркәсіптік жағдайларда ферменттерді
үлкен мөлшерде қолданғанда культивирлеу процессі жылу бөлінуімен бірге
жүреді. Субстраттың қышқылдануында микроорганизмдерден алынған
жалпы энергия мөлшерінен клеткалардың өсуі мен көбейуіне 40-45℅-дан
көп кетпейді. Ферментаторды өсіретін оптималды температураны ұстап тұру
үшін жылуалмастырғыш қондырғылармен жабдықтайды.
Қорытынды
Зертханаларда микроорганизмдерді өсіру үшін арнайы әзірленген қоректік
орталар қолданылады. Оларды өздерінің құрамына қарай табиғи (сүт,
сарысу, жұмыртқа, ет, картоп, бұршақ, сәбіз, т.б.) және жасанды қоректік
орталар деп екіге бөлінеді. Жасанды қоректік орталар арнайы рецептер
бойыншадайындалады. Олар жануар текті (ЕПС,ЕПА, ЕПЖ) және өсімдік
текті (сыра суслосы) болып екі топқа бөлінеді. Барлық микроорганизмдер
бір ғана қоректік ортада өсе бермейді. Әр организм өзінің өсіп дамуына
арнайы құрамы бар қоректік орталарды элективті (таңдаулы) орталар деп
атайды. Дайындалған орталарды құрғақ, салқын орындарда ұстайды,
қоректік орталарға арналған ыдыстарды (шыны түтіктерді) жақсылап
жуып, нейтралдап, кептірген соң бу стерилизаторында немесе кептіргіш
шкафта стерильдейді (160-1700С). Мақталы тығындарды қолмен немесе
тығын жасағыш қондырғы көмегімен әзірлейді. Қолданылған тығындарды
әуелі кептіреді, сонан соң стерильдейді. Мақталы тығындар құрғақ және
шыны түтікке жақсы үйлестірілген болуы керек. Дымқыл жерде олар
ылғалды тартып алып, зең саңырауқұлақтардың өсуіне жағдай туғызады.
Бұл саңырауқұлақтар және басқа микроорганизмдер шыны түтіктің ішіне
түседі де, қоректік ортаның стерильділігін бұзады.

Ұқсас жұмыстар

Микроорганизмдерді өсіруге арналған қоректік орталар

Қоректік орталарды дайындау

Микроорганизмдерді дақылдандыру

Өсімдік клеткаларын өсіру

Қоректік орта

Микроорганизмдердің өсуі және дақылдау

БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ АНТИБИОТИКТЕРГЕ СЕЗІМТАЛДЫҒЫН ДИСКТЕР ӘДІСІМЕН АНЫҚТАУ

Тығыз қоректік орта

Микроорганизмдерді қоректік ортада өсіру

Қан агары ортасы

Пәндер