Қырыққабат бітесі, айқышгүлділер кандалалары таралуы, биологиясы

Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті

Орман, жер шаруашылығы және фитосанитария факультеті

Өсімдік қорғау және карантин кафедрасы

Қырыққабат бітесі, айқышгүлділер кандалалары таралуы, биологиясы

Орындаған:

Қабылдаған:

Көкөніс дақылдарының ішінде насекомдармен ең қатты зақымданаыны - қырыққабат. Қырыққабат, (Brassіca) - орамжапырақтар тұқымдасына жататын бір, екі және көп жылдық өсімдік туысы. қырыққабат туысына шалқам, тарна, қызылша сияқты өсімдік түрлері жатады. Еуразия және Cолтүстік Америкада, көбінесе Жерорта теңізі маңында кездесетін 35-ке жуық түрі белгілі. қырыққабатның дақылдық түрлері қолдан өсіру, өзара будандастыру және сұрыптау нәтижесінде алуан түрлі өзгеріске ұшыраған. Қырыққабаттың бірнеше сорттары бар. Қазақстанның тек оңтүсік-шығысында ғана осы насекомдармен 50-ден астам түрлері зақымдайтыны белгілі. Төменде қырыққабат бітесі мен айқышгүлділер кандалаларын қорғайтын боламын. .

Қырыққабат бітесі - Brevicoryne brassica L.

Айқышгүлділер кандалалары - Eurydema.

Қырыққабат бітесі - Brevicoryne brassica L.

Тең қанаттылар отрядының бітелер тұқымдасына жатады

Зиянкес жұмыртқа фазасынд жиын-теріннен қалған қырыққабат өзегінің түбірінде, тұқымдық егісте және жабайы өсетін айқышгүлді өсімдіктерде қыстайды.

Қазақстанда бір жазда 8-15 генерация бері көбейеді.

Қырыққабат жапырағының бітелер сорған жжерінде алғашында ақшыл дақтар пайда болады. Одан соң жапырақ шетінен бастап шратыла байтайды және бітелер денесінен бөлінетін сұйық заттар жапырақ тақтасын ластайды.

Айқышгүлділер кандалалары - Eurydema

Картоптың зиянкестерімен күресу шаралары

Рапс кандаласы-Eurydema oleracea L

Әшекейлі кандала - Eurydema ornata L.

Марокан кандаласы-Eurydema marocandita Osh.

Қыша кандаласы - Eurydema festiva L.

Сібір кандаласы - Eurydema gebleri L.

Қанатты партеногездік аналығының денесі сұрғылттау, құрсағы көкірек бөлігінен айқын жіктегенДенесінің ұзындығы 2, 15мм, көлденеңі 0, 87 мм. Мұрташаларының ұзындығы денесінің ұзындығындай. Басы мен көкірегі қоңыр, ал құрсағы жасыл түсті.

Қанатсыз жұмыртқалалайтын аналықтарының дене пішіні жүмыртқа тәрізді түсі сарғылт-жасы, ақшыл түсті балацыз шаңы басып тұрады. Денесінің ұзындығы 1, 7 мм. Жұмыртқалары ұзынша сопаұ, алғашқы кезде ақсары, кейіннен жылтыр-қара түске айналады.

Морфологиялық сипаттамасы

1-5 Дернәсілдерінің дамуы. Дернәсілдерінің дамуына 20 - 25 күн керек. Сол мерзім ішінде 4 рет түлеп, үлкендерінің қатарына қосылады.

6 Ересек кандала.

Айқышгүлділер кандалалары - Eurydema.

Жартылай қатты қанаттылар отрядының қалқаншалылар тұқымдасына жататын зиянкестер.

Кандалалар өсімдік қалдықтарының, көпшілік жағдайда ағаш тектес өсімдіктердің жерге түскен жапырақтарының және топырақ кесектерінің астында қыстайды.

Кандалалар мен олардың дернәсілдері өсімдік жапырағының эпидермис қабатын тұмсықтарымен шаншып, өсімдік шырынын сорады, ақшыл дақтар, ал қатты зақымданған жағдайда ұсақ тесіктер пайда болады. Жапырақтар сарғайып, солып қалады. Гүлдері мен жеміс түйіндері түсіп, түұымдары бүрісіп қалады.

Қазақстанның солтүстік аймақтарында жылына 2, оңтүстігінде 3 генерация беріп көбейеді.

Кандалалардың жұмыртқалары кішкене кеспек тәрізді. Рапс кандаласының жұмыртқалары жасылдау сары, биіктігі 0, 6-0, 8 мм. Әшекейлі кандаланың жұмыртқалары қара, шеңбері жіне бүйір жағында қара ноқаты бар сұрғыл түсті, биіктігі 1 мм болады. Жұмыртқаларын крестгүлді өсімдіктердің жапырақтары мен сабақтарына алты-алтыдане кі қатар етіп орналастырады. Ауа-райнабайланысы үрыұтың дамуына 6 күннен 12 күнге дейін созылады.

Күрес шаралары:

Қыстау сатысын жою үшін топырақты күзде терең қопсыту;

Арамшөптермен күресу, шірне беретін өсімдіктермен көкөніс дақылдарын жақын отырғызу;

Жапырақ дөңгелек немесе қауданның түйінлеуі кезінде әрқайсысы 5 өсімдік құрайтын 20 сынма тексеріледі және кем дегенде 10 пайыз егіс танабына ір өсімдікте 2-5 жұлдызқұрт табылса «Тізімге» сәйкес инцектицидтермен бүркі жүргізіледі.