АҚША ҚАРАЖАТТАРЫ ЕСЕБІ БОЙЫНША ОПЕРАЦИЯЛАР

ДӘРІС 5

ДӘРІСТІҢ ТАҚЫРЫБЫ :

АҚША ҚАРАЖАТТАРЫ ЕСЕБІ
БОЙЫНША ОПЕРАЦИЯЛАР

ДӘРІС ОҚУШЫ АҒА ОҚЫТУШЫ
ЖАНТАЕВА АЙГУЛЬ АБИТЖАНОВНА
ДӘРІСТІҢ МАҚСАТ:

Ақша қаражаттары бойынша
есеп айырысу операцияларын
бухгалтерлік есеп тіркелімдерде
көрсетуден бастап, қаржылық
есептемелерді алуға дейінгі
қозғалысын көрсету.
ДӘРІС ЖОСПАРЫ:
1. Ақша қаражатының түсуін тіркеу
Кіріс кассалық ордері (КО-1 нысаны).
2. Ақша қаражаттарының шығуын тіркеу
Шығыс кассалық ордері (КО-2 нысаны).
3. Кіріс және шығыс касса құжаттарын тіркеу
журналы (КО-3)
4. Касса кітабы (КО-4)
5. Ақша қаржаттары қозғалысы бойынша
есеп беру (тікелей тәсіл) (Нысан 3)
Ақша қаражаттарымен есеп айырысудың екі түрі
бар:
Қолма – қол
Қолма қолсыз
Қолма қол ақша қаражаттары тікелей кассадан
беріледі немесе кассаға түседі
Қолма қолсыз ақша қаражаттары банк шотына
түседі немесе банктен төленеді
Касса операцияларының есебі
Қолма-қол ақшаларды қабылдау, сақтау және жұмсау үшін
шаруашылық субъектісінде касса болады. Касса-бұл қолма-
қол ақшалар мен өзге құндылықтарды қабылдауға, беруге
және уақытша сақтауға арналған, арнайы жабдықталған
орын. Қабылданған құндылықтарға материалдық толық
жауапкершілік көрсететін, және кассалық операцияларды
жүргізетін кәсіпорында кассир тағайындалады.
Кассирді жұмысқа тағайындау туралы бұйрық шықаннан
кейін, басшы оны кассалық операцияларды жүргізу
тәртібен таныстыруға міндетті және толық жауапкершілік
жайлы шарт жасайды. Шартта қарастырылған
тараптардың міндеттері мен жауапкершіліктері әкімшілік
өкімімен кассирдің қолымен бекітіледі.
ҚОЛМА-ҚОЛ ЕСЕП АЙЫРЫСУ

Кіріс құжаттары: Шығыс құжаттары:

Кіріс касса ордері Кіріс және шығыс касса
(КО №1 ) құжаттарын тіркеу журналы
Шығыс касса ордері (КО №3)
(КО №2 ) Касса кітабы (КО №4)
1010 шоты бойынша “Қалдық
айналым тізімдемесі”
Ақша қаржаттары қозғалысы
бойынша есеп беру (тікелей
тәсіл) (Нысан 3)
• Кассалық ордерлер, кассадағы ақшалай операциялар
бойынша негізгі және бастапқы құжаттар болып табылады.
Қолма-қол ақшаларды кассаға қабылдау КО №1 формадағы
кіріс касса ордері бойынша жүргізіледі.
• Қолма-қол ақшаларды кассадан беру КО №2 формасындағы
шығыс касса ордері бойынша, сонымен қатар шығыс касса
ордерінің (ШКО) мөртаңбасы қойылып тиісті түрде
рәсімделген құжаттар (төлем тізімдемесі, қолма-қол ақшаны
беруге өтініш, шоттар) бойынша жүргізіледі.
• ККО мен ШКО - і кассаға берілгенге дейін бухгалтерияда
кіріс және шығыс касса ордерлерін тіркеу журналында КО
№3 нысанында тіркеледі. Операциялар жасалғанна кейін,
ордерлерге кассир қол қояды, ал бұған қоса берілген
құжаттар мөртаңба қоюмен немесе күні көрсетілген
«төленді» жазумен белгіленеді.
• Ақша қаражаттарының келіп түсуі мен
жұмсалуы жөніндегі барлық
операциялар қозғалысын, яғни Кіріс
кассалық ордерлер мен Шығыс
кассалық ордерлер қозғалысын КО №4
формасында көре аласыз. Жұмыс
күнінің соңында кассирмен кассадағы
ақша қаражатының қалдығы
анықталады да, ол бас бухгалтердің
қолдарымен расталады.
Шығыс кассалық ордерімен орындалатын
операциялар:

• Жабдықтаушылар мен тапсырыс
берушілермен есеп айырысу
• Кәсіпорын қызметкерлеріне ақша беру
• Кәсіпорын қызметкерлеріне еңбекақы төлеу
• Кәсіпорынның банктегі шоттын толықтыру
• Сатып алушыларға ақша қаражатын қайтару
• Басқа да тараптардан алынған несиелер мен
• қарыздарды өтеу
• Басқада төлемдер
Кіріс кассалық ордерімен орындалатын
операциялар:

Сатып алушылар мен тапсырыс

берушілерден келіп түсетін ақша қаражаттары
Жауапты тұлғаның қайтарған ақшасы
Жабдықтаушылардың қайтарған ақшасы
Банк шоттынан кассаға ақша түсіру
Басқа да тараптардың алған қарыздары мен

несиелерін қайтару
Басқада түсімдер
Мысалы
1. Кәсіпорын қызметкері Оспанова Айгерімге
кеңсе тауарын сатып алу үшін кассадан 20
000 теңге ақша берілді.
2. Айгерім оның 14 270 теңгесіне кеңсе
тауарын сатып алды, ҚҚС ішінде.
3. Қалған 5 730 тенгесін кассаға қайтарды.
Осы шаруашылық операция сомалары
қандай құжатпен нақтыланатынын көрейік.
Қосу немесе Ins
Тақырып бөлімі
Кесте бөлімі

Баспаға шығару
Қосу немесе Ins

Баспаға шығару
Қалдық
КАССАЛЫҚ КІТАП

БАНК ЖӘНЕ КАССА КАССАЛЫҚ КІТАП

кассалық кітап бұл есептік форма
мұнда ақша қаражаттарының қозғалысы
көрсетіледі
тәртіп бойынша кассир кассалық
кітапты күнделікті жүргізу керек
Қалдық
Қалдық
Операциялық
Операциялық қызмет
қызмет --заңды
заңды тұлғаның
тұлғаның табыс
табыс
табу
табу мақсатындағы
мақсатындағы негізгі
негізгі қызметі,
қызметі, сонымен
сонымен
қатар
қатаринвестициялық
инвестициялықжәне
жәнеқаржылық
қаржылыққызметке
қызметке
жатпайтын
жатпайтынбасқа
басқада
дақызмет
қызмет

Инвестициялық
Инвестициялық қызмет
қызмет -- ұзақ
ұзақ мерзімді
мерзімді
активтерді
активтердісатып
сатыпалу
алужәне
жәнесату.
сату.

Қаржылық
Қаржылық қызмет
қызмет –– нәтижесінде
нәтижесінде меншіктік
меншіктік
капитал
капитал мен
мен қарыз
қарыз қаражат
қаражат құрамы
құрамы мен
мен
мөлшерінің
мөлшерінің өзгеруі
өзгеруі болып
болып табылатын
табылатын заңды
заңды
тұлғаның
тұлғаныңқызметі.
қызметі.
Толтыру
Операциялық
ДӘРІСТІҢ НӘТИЖЕСІНДЕ
Алғашқы бухгалтерлік құжаттар
Кіріс касса ордері (КО №1 )
Бухгалтерлік
Шығыс касса ордері (КО №2 )
проводкалар:
Аванстық есеп беру
Шот –фактура
Дт Кт Кіріс ордер
1251 1010 Стандартты есептемелер:
1330 1251 Касса құжаттарын тіркеу журналы (КО
№3)
1420 1251 Касса кітабы (КО №4)
3310 1251 1010 , 3310, 1251 шоттары бойынша
“Қалдық айналым тізімдемесі”
1010 1251 Ақша қаржаттары қозғалысы бойынша
есеп беру (тікелей тәсіл) (Нысан 3)
ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Қысқа мерзімді активтердің есебі: Ақша қаражаттары және олардың эквиваленттерінің есебі

Қысқа мерзімді активтердің есебі. Ақша қаражаттары және олардың эквиваленттерінің есебі туралы ақпарат

Ақша қаражаттары есебі

Дебиторлық берешек есебі

Дебиторлық берешек аудиті

Табыс салығы

Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есептілік

Несиелік операциялар есебін ұйымдастыру

Ақша қаражаттары

Ақша қаражаттары және инвестициялар есебі

Пәндер