Стресстің теориясы мен механизмдері. Стресстік жағдаяттың алдын- алу, стрессті басқару

Презентация қосу

Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университеті

Студенттің өзіндік жұмысы
Мамандығы: Қоғамдық денсаулық сақтау
Кафедра: Психология
Курс: 1
Тақырыбы: Стресстің теориясы мен механизмдері.Стресстік жағдаяттың алдын- алу, стрессті
басқару.
Орындау түрі: Презентация

Орындаған: Сапарбаев Исламбек
Тобы: 105
Тексерген: Бекешова Гульмира Утегалиевна

Ақтөбе 2018
Стресс - бұл көптеген сипаттамалар мен компоненттерді қамтитын өте кең ұғым.
Оны стресс түрлері, стрессор типтері және оларға жауаптардың түрлері сияқты
ұғымдармен кешенде қарастыра отырып, стресстің даму механизмдеріне және
әрекетіне жан-жақты тоқтау керек.
Кез келген сау адам ағзасында
стресстік тітіркендіргішке жауап
беретін белгілі бір механизмдер
бар. Медицина ғылымындағы
бұл тетіктерді стресс-іске асыру
жүйелері деп атауға болады.
Олар ағзаның өліміне әкелуі
мүмкін теріс факторлармен
күресуге арналған. Стресстік
әсерлерге бейімделудің осы
механизмдері ерекше емес,
сондықтан кез келген сипаттағы
стресс үшін ортақ екенін атап
өту керек. Бұл өзінің ғылыми
еңбектерінде стресс
теориясының негізін қалаушы Г.
Селье дәлелдеп, олардың
жиынтығын жалпы бейімделу
синдромы деп атады.
Мысал үшін бір жағдайды қарастырайық. Тек бала туған жас әйел көптеген
сезімдерді сезінеді: дене ауруы, жан күйзелісі, өз денсаулығы мен баланың
денсаулығы үшін алаңдаушылық пен алаңдаушылық, ол белгісіз және өзінің жаңа
мәртебесімен қорқуы мүмкін. Бірақ қысқа уақыт өткеннен кейін, көптен күткен
сәбидің қолына алғаш рет алып, ол жан мен Дене күшінің күшті толқынын, қуаныш
сезімін сезінеді, нәзіктік пен жағымды толқуды сезінеді. Осы екі оқиғаның өзіндік
қорытындысы: бала туу және туу-әр түрлі. Жаңа жағдайға бейімделудің қажеттілігі
олардың стрессорлық әсері бірдей болуы мүмкін.
Бұл жүйенің механизмдерін өзінің жалпы бейімделу
синдромы мен стресс теориясында канадалық ғалым
Селье егжей-тегжейлі зерттеді және жіктеді. Және оны
дамытудың үш кезеңін атап өтті.

1.Бірінші кезең дабыл кезеңі
Дабыл кезеңі өз
кезегінде екі сатыға
бөлінеді:
• Шок кезеңі
• Контршок кезеңі
2. Төзімділік кезеңі (немесе қарсылық)
3. Сарқылу кезеңі
Стресс-лимиттеуші жүйелер немесе стресстің табиғи алдын алу әдістері.
Адам ағзасындағы эволюцияның жүздеген жылдар процесінде әсері стрестік
реакциялардың дамуына кедергі келтіруге немесе артериялық қысымның едәуір
жоғарылауы салдарынан пайда болуы мүмкін нысана-мүшелерде жағымсыз жанама
салдарды төмендетуге бағытталған тетіктер пайда бола бастады және дами
бастады.
ГАМК-эргиялық жүйе
Гамма-аминомай қышқылы орталық жүйке жүйесінің көптеген нейрондарымен өндіріледі.
Ферменттердің әсерінен ол гамма-оксимай қышқылына айнала алады,ол мидың
құрылымдарында, соның ішінде гипоталамуста да көптеген процестерді тежейді. Нәтижесінде
стреске физиологиялық реакция жіберілмеуі мүмкін.
Простогландины группы Е
Помогают снизить выраженность стресс-реакции, так как их выработка снижает
чувствительность организма к действию катехоламинов.
Эндогенные опиаты
Көп мөлшерде стресс кезінде гипофизде өндіріледі. Бұл эндорфиндер, энкефалиндер және
динорфиндер. Бұл химиялық заттар жұмысқа қабілеттілікті арттырады, эйфория мен қуаныш
сезімін тудырады,алаңдаушылық пен жүйке кернеуін төмендетеді. Бұл гормондар
тітіркендіргіштерге эмоционалдық реакциялардың қарқындылығын азайтуға әсер етеді.
Трофотропты жүйе
Стресс әсері кезінде парасимпатикалық жүйенің белсендірілуі глюкокортикоидтардың ағзаға
теріс әсерін төмендетеді, осылайша оған қандай да бір тепе-теңдікті төмендетеді.
Антиоксиданттық механизмдер
Антиоксиданттар глюкокортикоидтардың әсерінен бос радикалдардың теріс әсерін
бейтараптандырады.

Ғалымдар парасимпатикалық жүйе де дене белсенділігін, медитацияны, терең диафрагмалды
тыныс алуды белсендіре алатынын дәлелдеген.
Өткір стресс кезіндегі бірінші көмек. Егерде біз кездейсоқ стресс жағдаятына
кездессек / бізді біреу ұрысты немесе үйдегілермен келіспеушілік / - бізде алғашқы /
өткір немесее острый / стресс басталып жатыр. Алғашқы стрестің дамуын тежеу үшін,
алдымен өзіміздің барлық еркімізді жұдырыққа жинаймыз да, өзімізге “Тоқта!” деген
команда береміз. Алғашқы стрестен шығу үшін, өз-өзіңе көмектесетін тиімді
тәсілдерді табу керек. Кенеттен, әр минутте пайда болатын, қиын-қыстау жағдайларда
біз тез бағдар алып осы көмек әдісін алғашқы стресс кезінде қолданамыз.
Өткір стресстен шығуға көмектесетін
жаттығулар “Аааа және Ииии”
жаттығуы Мақсаты: “Мен” позитивті
бейнені дамыту; көңіл-күйді көтеру,
оптимизмді ұялату.
Стресстен арылу тәсілдері Релаксация /
босаңсу / - қатаю, релаксация – қатаю және
осылайша қайталау. Спорт сабақтары.
Контраст душы. Кір жуу. Ыдыс жуу. Саусақпен
сурет салу. Кляксалар. Газетті мыжып лақтыру.
Сүйікті әніңді қатты дауыстап айту. Бірде жәй
бірде қатты айғайлау. Музыкаға билеу, бірде
жай, бірде қарқынды билеу. Жанып тұрған
балауызға қарау Орманда, аулада немесе
далада серуендеу және айғайлау. Тісіңді ішкі
жағыңан санау.

Ұқсас жұмыстар

Стресс себептері

Азық - түлік стресс

Стресс факторлары

Стресстің даму кезеңдері

Стресстің адам денсаулығына әсерін бағалау критерийлері

Стресстің түрлері

Стресстен арылу жолдары

Стресске тұрақтылық түсінігі

Стресстен туатын аурулар

Стресстің кезеңдері

Пәндер