Клиентке бағытталған терапия

Презентация қосу

Тақырып:Клиентке бағытталған терапия.
Жоспар: 1. Тұжырымдаманың
жалпы сипаттамасы, оның
шығу тарихы.

2. Теорияның негізгі
ережелері және түсініктері.

3. Психологиялық көмектің
мақсаттары, психологтың
рөлі.

4. Кеңес берушілік
үдерістің кезеңдері.
1930 ж. соңында — 1940-ж басында американдық психолог К.Роджерс
(1902—1987) кеңес берушілікке және психотерапияға деген жаңа,
директивті емес көзқарас дамыған бірқатар еңбектер жариялады. 1940-
ж. басында К.Роджерс оған «клиентке бағытталған» деген атау берді..
Бұл экзистендік ағымның адамгершілік таратылуы. Батыста кең
дамыды, 1986 ж. кейін — отандық психологтар арасында да.К.Роджерс
өзінің психотерапевтік тәжірибе ортасына клиентті жеке тұлға ретінде
қойды. К.Роджерс ұстанымы бастапқыдан онымен адамға деген терең
сыйластық, оның қабілетінің барына деген сенім, бұл оң жеке тұлға
өзгерістер шарттары айқындалып көрінетін психолог пен клиент
арасындағы қатынастар болып құрылатын негізгі болжамы бар зерттеу
болып жарияланды.
К.Роджерс
тұжырымдамасын
ың негізгі
ұғымдары:
1. Эмпатия — толығымен «негізгі сөздер МЕН-СЕН» арқылы
берілетін ұғым. Бұл клиенттің тікелей оң жеке қатынасы
және оның феноменологиялық әлемді қабылдау арқылы
қабылданып түсіндірілетін психологтың клиентке деген
қатынасы.

2. Қамқорлық — клиенттің қандай да болсын күйінде актуальды
жағдайына айқындалған дайындықпен көмекке келу және
жеке тұлғалық клиент әлеуетін көру болашағымен қабылдау.

3. Конгруэнттілік — сезімдер мен пікірлер мазмұны
арасындағы сәйкестік; мінез-құлықтың бір беттілігі.

4. Психологиялық климат — тұжырымдамадағы негізгі
ұғымдардың бірі, себебі онда терапевттік қатынастар жиналған,
кәсіби (олар жеке тұлғалық) білік пен қасиеттер
психотерапиядағы тұлғаның оң өсуінің (өзгерісі) басты шарты
болып қарастырылады.

5. Өзіндік (self) — тұжырымдамадағы орталық ұғым. Бұл ішкі
қатынастар жүйесі.
Психолог – кеңес берушінің рөлі — қандай да болсын рөлді
Психолог
Психолог –– кеңес
кеңес берушінің
берушінің рөлі
рөлі —
—
қандай
қандай да
да болсын
болсын рөлді
рөлді ойнаудан
ойнаудан бас
ойнаудан бас тартып, өзін-өзі болуға тырысу. Психолог –
бас
тартып, өзін-өзі болуға тырысу.
тартып, өзін-өзі болуға тырысу.
Психолог – кеңес берушітың
Психолог – кеңес берушітың бастыбасты
кәсіби
кәсіби міндеті
міндеті —— тиісті
кеңес берушітың басты кәсіби міндеті — тиісті
психологиялық
психологиялық климатты
клиенттің
клиенттің өзі
тиісті
климатты құру,
құру, онда
өзі қорғаныс
қорғаныс
онда
механизмдерінен
механизмдерінен бас бас тартушы
тартушы еді.
психологиялық климатты құру, онда клиенттің өзі қорғаныс
Сонымен
Сонымен бірге
бірге терапевт
психотерапевт
терапевт толығымен
рөлінен
еді.
толығымен
шеттеліп,
психотерапевт рөлінен шеттеліп,
механизмдерінен бас тартушы еді. Сонымен бірге терапевт
қатынас
қатынас жасау
жасау мен
мен терминдердің
терминдердің кәсіби
кәсіби
әдеттерінен
әдеттерінен өзінің
өзінің қарапайым
қарапайым және
және
табиғи сезімдер мен ойларын білдіруге
табиғи сезімдер мен ойларын білдіруге
толығымен психотерапевт рөлінен шеттеліп, қатынас жасау
көшу
көшу керек.
керек. Клиент
жолдастық
Клиент тек
жолдастық қатынасты
сонымен
тек қарапайым
қарапайым
қатынасты ғана
ғана емес,
емес,
сонымен қатар
қатар терапевттің
терапевттің ой-
ой-
мен терминдердің кәсіби әдеттерінен өзінің қарапайым және
пікірлердің
пікірлердің моральдық
толық
моральдық бағалауынан
босауын және
бағалауынан
клиент
толық босауын және клиент мінез-
құлқын,
мінез-
құлқын, яғни
яғни әңгімелесушінің
әңгімелесушінің өзін-өзі
өзін-өзі
табиғи сезімдер мен ойларын білдіруге көшу керек. Клиент
шын
шын көрсетуін
көрсетуін сезінуі
сезінуі маңызды.
маңызды.

тек қарапайым жолдастық қатынасты ғана емес, сонымен
қатар терапевттің ой-пікірлердің моральдық бағалауынан
толық босауын және клиент мінез-құлқын, яғни
әңгімелесушінің өзін-өзі шын көрсетуін сезінуі маңызды.
Кеңес берушілік
үдерістің жеті
кезеңі
жіктеледі:
1. ішкі қарым-қатынастың оқшаулануы (МЕН+хабарлама немесе жеке тұлғалық
мағыналардың хабарламасы жоқ, мәселенің бары теріске шығарылады,
өзгеріске деген тілек жоқ );
2. Өз ойын білдіре алу (клиент қабылдау атмосферасында
өзінің барлық шектеулері мен салдарымен өз сезімдерін,
мәселелерін ашуға бастайды).

3-4.
3-4. өзін-өзі
өзін-өзі ашу
ашу және
және жалпы
жалпы күрделілікпен,
күрделілікпен, қарама-
қарама-
қайшылықпен,
қайшылықпен, шектеумен
шектеумен және
және аяқталмағандықпен
аяқталмағандықпен өзін
өзін
клиент ретінде қабылдау үдерісінің дамуы.
клиент ретінде қабылдау үдерісінің дамуы.
5. феноменологиялық
феноменологиялық әлемге
әлемге өзіндікке
өзіндікке сияқты
сияқты жатқызу
жатқызу
үдерісі болады, — өзінің «МЕН» дегенінен
үдерісі болады, — өзінің «МЕН» дегенінен
жатсынушылық
жатсынушылық жойылады,
жойылады, және
және нәтижесі
нәтижесі ретінде
ретінде өзін-
өзін-
өзі болуға деген қажеттілік артады.
өзі болуға деген қажеттілік артады.
6. конгруэнттілік,
конгруэнттілік, өзі
өзі қабылдаушылық
қабылдаушылық және және жауапкершілік
жауапкершілік
дамиды,
дамиды, еркін ішкі қарым-қатынас, орнығады, «МЕН»
еркін ішкі қарым-қатынас, орнығады, «МЕН» мінез-
мінез-
құлқы
құлқы мен өзін-өзі сезіну органикалық, сыртық әсерсіз болады.
мен өзін-өзі сезіну органикалық, сыртық әсерсіз болады.
Жалпы
Жалпы жеке
жеке тұлғалық
тұлғалық тәжірибенің
тәжірибенің бірыңғай
бірыңғай тұтастыққа
тұтастыққа интегралдануы
интегралдануы болады.
болады.

7. Жеке тұлғалық өзгерістер сатысы, өзінің әлем ішінде
ашылуы, психолог енді керексіз болады, психотерапевтикалық
жұмыстың негізгі мақсатына жеттік — өзімен және әлеммен
конгруэнттілік жағдайда болу, жаңа тәжірибеге деген ашықтық
және “МЕН+шынайы” және “МЕН+идеалды” арасындағы
шынайы теңгерім.
К. Роджерстің
клиентке
орталықтанған
тәсілі
Бұл бағыт бойынша, барлық адамдар өзін өзектеуге деген
тума тенденциямен бөленген, ол келесі ұмтылыстарда
көрінісін табады:
Қоршаған ортаға деген неғұрлым артушы бейімділік;
Өзінің ішкі ұйымдастырылуының дамуы мен күрделенуі.
Дамудың белгілі бір кезеңінде барлық дамдар өзгелердің
көзқарастары мен бағасына тап болады. Олардың негізінде
өзін-өзі басқарудың ішкі жұмыс органы - өзін-өзі бағалау -
қалыптасады.
Егер де адам өзін өзектеуге байланысты тенденцияларға
қарсы көзқарастар мен бағаларға тым бағдарланса, бұл
жолда оны невроз тоқтатуы мүмкін.
Клиентке орталықтанған тәсілдегі клиентпен жұмыс істеудің
мақсаты. Клиент өзінің күнделікті өмірінде жақын әлеуметтік
ортаның көзқарастары мен бағлауына неғұрлым аз
бағдарлануы қажет те, өзінің жеке тұлға
ұйымдастырылуының күрделенуімен байланысты тума
тенденциясына неғұрлым көп бағдарлануы керек.
К. Роджерс жоғарыда аталған мақсат бағытында жүзеге асаптындай кеңес беруші мен
клиент арасындағы диалгтың міндетті 3 шартын анықтап, сипаттады (Роджерс триадасы):

Кеңес беруші өз
тәжірибесіне байланысты
клиентпен когруэнтті
Кеңес беруші клиентке
болады. «Конгруэнтті»
байланысты шартсыз
сөзі латынның congruens
жағымды бағаны
(congruentis) – сәйкес,
сезінеді. Бұл бағаның Кеңес беруші клиентті
беттесуші деген
жағымды болуы – кеңес эмпатиялық түрде
мағынаны білдіреді.
берушінің адам қабылдайды.
Бұнда кеңес берушінің
табиғатының жағымды
әрекет-қылығы оның
сипатына сенуінің
тәжіриебсіне, ойлауына,
арқасында болады екен.
сезімдеріне сай
болатындығы туралы
айталады.
Клиентке орталықтанған бағытта жиі қолданылатын
тәсілдер:

Вербализация. Кеңес беруші клиенттің
айтқан сөздерін жиі қайталайды. Бұл
клиенттің өз сөздеріне, өзіне назар аударуы
үшін қажет.

Клиенттің қабылдауды сезетіндей кеңес
берушінің үн қатпауы. Егер де кеңс беруші
клиентті қабылдаса, клиентте өзін
қабылдайды.

Эмоцияларды акценттеу. Клиенттің назары
әрдайым өзінің және өзгелердің
эмоцияларына аударылады. Бұл
эмоцияларға назар аудару арқылы терең
қажеттіліктерге мән беруге болады.

Адамдарға алдымен өзін, содан соң
өзгелерді қабылдау үшін клиентке
орталықтанған тәсіл шегінде келесі шара
жасап шығарылған (Фейдимен, Фрейгер,
1995):
Пайдаланылатын әдебиеттер:

Грановская Р. М. Элементы практической психологии.— 2-е
изд.— Л.: Издательство Ленинградского университета. 1988.—
560 с.
Карвасарский Б. Д. Психотерапия Учебник для студентов
медицинских ВУЗов. 2-е изд., 2002.
Нельсон - Джоунс Р. Теория и практика консультирования –
СПб.: Издательство «Питер», 2000. – 464с.
Осипова А. А. Общая психокоррекция: Учебное пособие для
студентов вузов. – М.: ТЦ «Сфера», 2000.– 512с. ISBN 5-
89144-100-4
Романин А.Н. Основы психотерапии: Учеб. пособие для студ.
высш. учеб. заведений. - М.: Издательский центр «Академия»,
1999. - 208 с. ISBN 5-7695-0418-8, стр.57-61.

Ұқсас жұмыстар

Психолог кеңес берудегі бихевиоральді бағыт

Психологиялық көмектің мақсаттары, психологтың рөлі

Экстремалды жағдайларда психологиялық- педагогикалық көмек көрсету

Юнгтің аналитикалық психологиясы және Адлердің индивидуалды психологиясы

Жобаны алға жылжыту

Әлеуметтік жұмыстағы психологиялық әдістер

Вербальді жәнә вербальды емес қарым қатынас әдістері

Педагог-психологтың ата-аналарға психологиялық кенес беру жұмысы

Банк маркетингі

ДӘРІС САТУ

Пәндер