Монархия, аристократия және демократия: мәні мен ерекшеліктері (нақты елдер мысалында)

Презентация қосу

Монархия, аристократия және
демократия: мәні мен ерекшеліктері
(нақты елдер мысалында)»

ОРЫНДАҒАН: БӨГЕН Д.Ж
Курстық жұмыстың Мазмұны
1 БИЛІК ЕТУ ФОРМАЛАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСТАРЛАРЫ
1.1 Монархияның мәні және түрлері
1.2 Аристократияның туындауы және сипаттамасы
1.3 Демократияның мәні және ерекшеліктері
2 НАҚТЫ ЕЛДЕР МЫСАЛЫНДА МОНАРХИЯ, АРИСТОКРАТИЯ ЖӘНЕ
ДЕМОКРАТИЯНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
2.1 Біріккен Араб Әмірлігі, Ұлыбритания, Кувейт елдеріндегі монархиялық
билік ету формасының әрекет ету ерекшеліктері
2.2 Көне Рим, феодалды Батыс Еуропа, постфеодалды Батыс Еуропадағы
аристократияның ерекшеліктері
2.3 Демократиялық билік ету формасы әрекет ететін елдерді талдау
Қарастырылатын негізгі мәселелер
• Монархия Монархия

• Аристократия • Қалыптасу кезеңдерін анықтау;
• Ұлыбритания, БАӘ, Кувейт
• Демократия мемлекеттері мысалында

Аристократия

• Қалыптасу кезеңдерін анқытау;
• Көне Рим империясы мысалында

Демократия

• Әлемдік демократия индексі
бойынша мемлекеттерді талдау;
Монархия
МОНАРХИЯ (ГР. MONARCHІA – «ДАРА БИЛІК») — ЖОҒАРҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БИЛІК
БІР ҒАНА БАСШЫ
– МОНАРХТЫҢ (ПАТША, ШАҺ, СҰЛТАН, ХАН, ХАЛИФ, КОРОЛЬ, ИМПЕРАТОР, Т.Б.)
ҚОЛЫНДА БОЛАТЫН ЖӘНЕ ҰРПАҚТАН ҰРПАҚҚА МҰРАГЕРЛІКПЕН БЕРІЛЕТІН
БАСҚАРУ ТҰРПАТЫ.
XV ғ. соңында француз, испан және ағылшын жерлеріндегі корольдардың «жиналысы» аяқталып, ірі мемлекеттер пайда болды. XVI ғ.
басында Еуропада мемлекеттік биліктің жаңа формасы – абсолюттік монархия шықты. Оның басты ерекшелігі – билеушінің шексіз билігі.
Парламент шақырудан бас тарту арқылы билеуші қазынадан жалақы алып отырғандықтан , монархияға адал берілген шенеуніктерге арқа
сүйеді. Король қолындағы басқарудың маңызды тетіктері – орталықтандырылған қаржы жүйесі мен тұрақты әскер болды.
Парламенттік монархия Дуалистік монархия

• Шектеулі монархияның бір • конституциялық монархияның
түрі, оның шеңберінде бір түрі, ол заңнамалық
конституциялық-құқықтық биліктің атқарушы биліктен
мәртебе, демократиялық ажыратылуын сипаттайды.
негізде қабылданған, Дуалистік және парламенттік
парламент пен басқару формаларының
тағайындалатын, өзіне негізінде Ж.Ж.Руссо идеялары
заңнамалық билікті жатыр, одан атқарушы билікті
біріктіретін, тек қана үкіметтің заңнамалық билікпен басқару
парламентінің алдында ғана құқығы туындаған.
жауап беретін, мемлекетті
басқарушы монархтың шынайы
билігі мен құқықтары қатаң
түрде конституциямен
Қазіргі таңда Жапония, Ұлыбритания, Белгия, Дания, Испания, Швеция, Норвегия,
Сауд Арабиясы, Біріккен Араб әмірліктері, Нидерланд, т.б. өркениетті елдер –
монархиялық мемлекеттер. Бұған қоса кейбір Африка және Тынық мұхит аймағындағы
артта қалған ұсақ мемлекеттерде монархиялық билік сақталған.
Аристократия
(гр. ἀριστεύς - жақсы,
жайсаң және kratos -
билік) -

қоғамның немесе оның
бір бөлігінің (мысалы
жұмысшы Аристократия)
ерекше құқық пен
мүмкіндікке ие,
пұрсатты тобы;

құл иеленуші және
феодалды қоғамда
мемлекеттік билік
ақсүйек тұқымының
қолында болатын
басқару түрі;
ақсүйектердің үстемдігі.
Кейбір ежелгі мемлекеттерде (Ежелгі Рим, Спарта және
т.б.) және кейбір ортағасырлық Еуропа елдерінде
аристократияның көріністерін байқауға болады, ол
егеменді билік бүкіл халыққа немесе азаматтардың
көпшілігіне жатады деп танылған ерте демократияға
қарсы тұрған.
• Бұл мемлекетте ақсүйектердің рөлі үлкен болған. Римдіктердің
арасынан ірі жер иеліктері мен құралдары бар мемлекет ісін
басқаратын ақсүйектер бөлініп шықты. Олар халықтың жоғары
тобы - "аристократияны" құрады.
• Сенат республиканың әскери өмірін басқарды. Жауынгерлерді
жинау мерзімін, әскерлер контингенттің, әскери бастықтар
өкілдерін белгіледі. Бақылау мақсатын көздеп, елшілерін өзі
соғыс жүргізіп жатқан магистратқа жіберіп отырды.
• Рим республикасының аристократиялық ерекшелігі – сенаттың
рөлінен-ақ көрініп тұрды. Аристократиялық республика халық
демократиясының көп белгісін сақтап қалды. Халық жиналыстар
– сол демократияның бір көрінісі. Ең маңызды мемлекеттік
органдары – халық жиналыстары.
• V ғасырдың 50-70 жылдары варвар
көсемдері, Рим аристократиясы және
Шығыс императоры арасында Батыс Рим
императорларының тағы үшін күресі
күшейе түсті. Батыс Рим империясының
жалаң аты ғана қалды да, Италияны
варварлар таптап кетті. V ғасырда
варварлар отрядтарынан тұратын әскерлер
жалақы алмай, қоныстануға жер талап
етті. 476 жылы өзінің жетекшісі Одоакрді
император ретінде жариялады. Одоакр ірі
жер иеленушілерінің жерлерін тартып
алып, өзінің әскерлеріне және кедейленген
иелерге таратып берді. Рим империясының
құлауымен бірге құл иеленуге негізделген
қоғамыдқ қатынастар жүйесі – құл
иеленуші қоғамдық формация да өмір
сүруін тоқтатты. Міне, осылайша, ғасырлар
бойы өмір сүрген атақты Рим
империясының өмір сүруін тоқтатты.
Демократия
• Әлем елдерінің демократия индексі (Демократия
индексі) - бұл демократия деңгейінде оны
сүйемелдейтін әлем елдерінің жаһандық зерттеуі және
рейтингі. Британдық зерттеу орталығы The Economist
Intelligence Unit (британдық журнал Economist
аналитикалық бөлімі), тиісті елдерден сарапшылардың
бағалауы мен қоғамдық сауалнамалардың
комбинациясы негізінде есептелген. Зерттеу 2006
жылдан бастап жүргізіліп келеді және әрбір екі жылда
бір рет жарияланады.
• Көптеген саясаткерлер әлемдегі әрбір мемлекеттің өз
анықтамасына ие болуын қамтамасыз ету үшін жұмыс істеді.
Британдық зерттеу орталығы демократия деңгейіне қарай әлем
елдерінің рейтингін анықтай алатын әдісті анықтады.
• 167 елді жіктеуге болады. Олардың әрқайсысында
демократияның өз индексі бар. Қазір осы қағида бойынша
мемлекеттерді таңдаудың объективтілігін қаншалықты
объективті деп айту қиын. 12 индикатордың 5 санаты бар.
Индекс 2006 жылы алғаш рет қолданылған. Осы уақыт
аралығында әлемнің саяси көрінісіндегі өзгерістерге қатысты
бірнеше түзетулер болды. Тіпті 10 жылдан кейін тіпті
комиссияда кім екенін білмейді: олар зерттеу орталығының
қызметкерлері немесе мүмкін тәуелсіз ғалымдар болуы мүмкін.
• Осы принцип бойынша елдерді бірнеше санатқа бөлуге
болады. Біріншісі - толық демократия. Көптеген адамдар
бұл режимнің қол жетімді емес теориялық идеал екеніне
сенеді. Дегенмен, қазіргі уақытта бұл санатқа 26 ел кіреді -
бұл жалпы халық санының 12%. Барлық елдердің жартысын
осы түрге жатқызуға болады деген пікір бар, бірақ
сарапшылардың пікірі біршама ерекшеленеді. Олар
«демократияның жеткіліксіздігі» санатына жатады.
• Үшінші санат – гибридтік режим, ол демократия мен
авторитаризмнің симбиозы. Әлемде осы типтегі 39 өкілдік
бар. Қалған 52 ел авторитарлық режимді сақтайды. Үшінші
санат әлем халқының үштен бірі - 2,5 миллиардтан астам
адамды қамтиды.
• Соңғы бірнеше жылда Еуропадағы демократиялық
елдер өз ұстанымдарын жоғалтты. Бұл әсіресе шығыс
аумағына қатысты. Ресеймен бірге ТМД-ның қалған
елдері де рейтингте құлдырады. Кейбіреулер өз
позицияларын сәл жоғалтты, ал кейбірі 5-7 қадам. 2013
жылдан бастап жаһандық демократия тоқталды. Бұл
режим кері кетпейді, бірақ прогресс байқалмайды. Бұл
жағдай әлемнің жалпы бейнесін білдіреді. Кейбір
мысалдарда регрессия әлі де бар. Көптеген
мемлекеттер демократиялық үдерістерін жоғалтады.
Бұл әсіресе экономикалық дағдарыспен байланысты.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Мемлекеттің орталықтануы

Николло Макиавелли саяси ойлары

Платон туралы

Саяси ойлар тарихы

Негізгі идеялар

Реформация кезеңіндегі саяси идеялар

ҚАЗАҚСТАН САЯСИ ОЙЛАРДЫҢ ТАРИХЫ

САЯСАТТАНУ ПӘНІ САЯСИ РЕЖИМДЕР

Авторитаризм - жеке адамның билігіне негізделген, басқаруда күшке сүйенетін мемлекеттік саяси тәртіп

Мемлекет құрылымы

Пәндер