Жақпа майлар. Дәрілік жабындар

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік
университеті
Химия факультеті

Жақпа майлар. Дәрілік жабындар.

Орындаған: Тұрсынбек А.С.
Тобы: ТФП-33
Қабылдаған: Төлепбек И.С.

Қарағанды 2018
Жақпа майлар классификациясы.
Жақпа майлардың негізі, оларға қойлатын
талаптар және олардың жіктелуі.
Жақпа майлардың технологиясы.
Жақпа майларды қаптау және сақтау.
Дәрілік жабындар.
Фитожабындар, классификациясы.
Артықшылықтары мен кемшіліктері.
Жақпа майлар
Ежелгі дәрілік формалардың бірі,
дерматологияда, көз, хирургия, косметика
тәжірибелерінде кеңінен қолданылады.
Теріге, жараға немесе шырышты қабыққа
жағуға арналған жұмсақ дәрілік түр.

Сыртқа қолданылатын дәрілік түрлер,
олар терінің бетінде немесе кілегей
қабатта тегіс, жылжымайтын қабат
түзуге қабілетті тұтқырлығы жоғары
болғандықтан, түрін сақтайды, ал
жоғары температурада оны жоғалтып,
қою сұйықтыққа айналады.
Қолдану мақсатына және орны бойынша жіктелуі:

Хирургиялық
Хирургиялық
жараларды
жараларды Шырышты
дерматология
және
және күйіктерді
күйіктерді қабықшаға
лық емдеуге
емдеуге жағылатын
арналған
арналған

• емдік
мұрын,көз,тоқ ішек,
• қорғаныш
ауыз қуысы
• косметикалық
Әсер ету сипаттамасына қарай:

Резорбтивті Орынды
әсер ететін әсер ететін

Тері немесе шырышты
қабықша астына терең өтіп, Терінің үстіңгі қабаты және
қан арнасына дейін жетеді шырышты қабықшаның
де организмге жалпы әсер бетінде әсер етеді
етеді
Дисперстік жүйенің типіне қарай:

Гомогенді Гетерогенді

Біртекті, негіз және дәрілік
заттар арасында беттік Екі немесе көпфазалы
бөлік болмайды(мазь- жүйелер болып табылады
ерітінділер, мазь- (суспензиялық,
балқымалар, эмульсиялық, комбинирлік
экстракциялық мазьдар). мазьдар).
Майдың консистенциясы бойынша:

Пасталар Кремдер Гельдер

Линименттер Мазьдар
Жақпа майларға қойылатын талаптар:

Жұмсақ консистенциялы болуы керек. Теріге және шырышты
қабықшаларға жаққанда ыңғайлы және тегіс жағылуы керек;

Жақпа майлардағы дәрілік заттар максималды түрде диспергирлі және
қажетті терапевттік эффект беретін болуы керек;

Тұрақты болуы керек, механикалық қоспалар болмауы керек;

Сақтағанда және қолданғанда құрамы өзгермеуі керек;

Дәрілік заттың концентрациясы және массасы рецепте жазылғанға
сәйкес болуы керек.
Негізге қойылатын талаптар:

Негіз терінің рН-ын өзгертпеуі тиіс (тері рН=3- 4);

Терілік демге кедергі келтірмеуі керек;

Әртүрлі агрегатты күйдегі дәрілік заттарды жақсы қабылдауы керек;

Химиялық индиффрентті және сақтау кезінде тұрақты болуы қажет;

Микроорганизмдердің әрекетіне тұрақты болу керек;

Теріден және киімнен оңай жойылуы керек.
Жақпа майларға арналған негіздер алуан түрлі болып
келеді. Мазьдарды экстемпоральді дайындау кезінде, егер
де рецептте нұсқаулар болмаса, онда компоненттердің
физико-химиялық үйлесімділігін ескереді және
тағайындалу мақсаттарына сәйкес негіздерді таңдайды.
Жақпа майдағы дәрілік заттардың терапевтикалық
эффективтілігіне негіздің табиғаты және қасиеті күшті
әсер етеді. Негіз талап етілген дәрілік заттардың
концентрациясын, қажетті қасиеттердің консистенциясын
қамтамасыз етеді және мазьдан дәрілік заттардың
босатылуына әсер етеді. Негізді таңдау жақпа май
әрекетінің мақсатына, орнына және сипатына, сонымен
қатар дәрілік заттардың физико-химиялық қасиеттеріне
байланысты болады.
Жақпа майлар негіздерінің классификациясы

Гидрофобты/липофильді
(майлар, май тәріздес
заттар, балауыздар,
көмірсутекті және
силиконды негіздер)

Гидрофильді
Гидрофильді-
(ақуыздардың,
липофильді
полисахаридтердің,
Негіздің сумен әрекеттесу / дифильді/
полусинтетикалық
қабілеттілігі бойынша: (абсорбциялық
және синтетикалық
және эмульсиялық
ЖМҚ гельдері,
негіздер)
ПЭО)
Жақпа майдың технологиясы келесі
кезеңдерден тұрады:

Дәрілік заттарды және негіздерді дайындау;

Негізге дәрілік заттарды енгізу;

Жақпа майдың гомогенизациясы;

стандарттау;

Бөлшектеп өлшеу және сақтау.
Жақпа майларға негіз дайындау. Негізді бөшкеде немесе бакта
(шар ішінде) балқытып, қайнайтын қазанға ауыстырады.
Негізге дәрілік затты енгізу. Дәрілік заттарды негізге қосу булы
жейдесі немесе электрлік қыздырғышы бар реакторларда,
біртіндеп араластыру арқылы жүргізіледі. Реакторлар
араластырғыштармен жабдықталған: якорлы, планетарлы, рамалы,
олар жақсы араластыруды қамтамасыз етеді.
Жақпа майдың гомогенизациясы – дәрілік заттарды араластыру
кезінде қажетті дисперстілік дәрежесін алу.
Стандарттау – жақпа майды дәрілік заттар құрамы бойынша, рН
және дисперстілік дәрежесі бойынша стандарттайды.
Бөлшектеп өлшеу және сақтау – шыны құтыдан, полиэтилен
немесе алюминийлі тубаларда. Тубаларға орау – туботолтырғыш
автомат көмегімен. Жақпа майды салқын, жарықтан қорғалған
жерде сақтайды. Дәріханада жасалған жақпа майды 10 тәулік
сақтайды.
Дәрілік жабындар

Дәрілік жабындар -
офтальмологияда медициналық
көмек көрсету үшін пайдаланылатын
полимерлік ерекше дәрілік форма.

Дәрілік жабындар – ерекше дәрілік
форма; препаратта дозалық мөлшері бар,
еритін полимерден жасалынатын,
ұзындығы 9х4х0,3 мм-ге дейінгі,
салмағы 14-16 мг жұқа сопақша пішінді
пластинкалар. Басқа дәрілік
формалардан айырмашылығы,
жабындар препараттың әсерін ұзартуға,
дәл дозалауға, улы әсерін азайтуға
мүмкіндік береді.
Фитожабындар – жабын түзушілерге енгізілген, дәрілік
өсімдік материалынан жасалған әртүрлі мөлшердегі жіңішке
жабысқақ пластинкалар. Жабындардың қалыңдығы 5 мм-ден
аспайды.
Жабын түзуші тасымалдағыштардың шығу
тегіне байланысты:

Жануарлы (коллаген, желатин, эластин, хитозан);

өсімдікті (альгинаттар);

Микробты (агар – агар, декстран);

Жартылай синтетикалық (метилцеллюлоза, оксипропилэтилцеллюлоза);

Синтетикалық (ПВП, ПВС, ПЭО, полиакриламидтер);
Қолданылған ББЗ бойынша:

Құрамында дәрілік шикізаттағы минималды тазартылған комплекстері
бар ФЖ (тұндырма, экстрактар, шырындар, өсімдік майлары);

Құрамында дәрілік өсімдікті шикізаттағы максималды тазартылған
әрекеттесуші заттардың соммасы бар ФЖ (алпизарин – альпы
копеечниктағы ксантинді глюкозид мангиферині).

Патология ошағындағы әсері бойынша:

Биодеградирленетін ФЖ

Биоэродирленетін ФЖ

Шығаруды талап ететін ФЖ
Конструктивті ерекшеліктері бойынша :

моноқабатты (монолитті) ФЖ

биқабатты (көп қабатты) ФЖ

Дәрілік компоненттерінің саны бойынша:

біркомпонентті ФЖ

көпкомпонентті ФЖ
Фитожабындардың артықшылықтары:

технологиялылығы (ерекше техникалық құрылғыларды қажет етпейді);

қолданылуының қолайлылығы (арнайы құрылғы мен оқытылған
қызметкерлерді қажет етпейді);

пациенттердің өз бетімен қолдану мүмкіндігі;

қатерсіздігі (керек кезде кез келген жерден кетіруге болады);

әсер етуші заттардың әртүрлі топтарының бір – бірімен байланысты
болуы;

кез келген жағдайда қолдану мүмкіндігі (ұзақ сапарларда, ессіз
қалыпта).
Фитожабындардың кемшіліктері:

Сақтау кезінде дымқылдануы мүмкін, бұл микробтануға не керісінше
қалған ылғалды жоғалту мүмкіндігі әдетте жабындардың эластикалық,
беріктік сияқты физико-химиялық көрсеткіштеріның нашарлауына
әкеледі;

ББЗ қосымша заттармен әрекеттесу нәтижесінде берік комплекстердің
түзілуі терапевтік белсенділіктің төмендеуіне әкеледі;

Табиғи полимердің ферментативті ыдырауының өнімдері
микрофлораны ыдырату үшін жақсы орта болуы мүмкін.
Пайдаланылған әдебиеттер

1. Технология лекарственных форм. М.Медицина, 1991/ Под ред.
Кондратьевой Т.С., 277-312.
2. Технология изготовления лекарственных форм. Серия
«Медицина для вас». Ростов н/Д: «Феникс» 2002 – 448 бет.
3. Интернет көзі: www.wikipedia.kz
www.studopedia.ru
www.elibrary.ru

Ұқсас жұмыстар

Жағар майлар

Жұмсақ және сұйық дәрілік түрлер

ДӘРІЛІК ҮЛГІЛЕРДІҢ МЕДИЦИНАДА

Нәрестенің дене салмағы

Дәрілік полимерлер

Көзге арналған дәрілік түрлер

Суппозиториилерге арналған негіздер

Гомеопатиялық дәрілік

Қазақстанның дәрілік препараттар нарығының жалпы сипаттамасы

Көз майларының ыдыстарына қойылатын талаптар

Пәндер