Мемлекет және азаматтық қоғам

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛТКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
«ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖӘНЕ САЯСАТТАНУ» кафедрасы

Мемлекет және азаматтық
қоғам

Орындаған:
Тобы:
Қабалдаған:.

Шымкент, 2017ж
Мемлекет дегеніміз не?
Мемлекеттің пайда болу теориялары
Мемлекеттік билікті жүзеге асыру тәсілдер
Азаматтық қоғам
Мемлекет – бұл қоғамды білдіре отырып, осы
қоғамды басқаратын және оның интеграциясын
(құрылуын) қамтамасыз ететін арнайы басқару
және мәжбүрлеу аппараты болатын бұқаралық
биліктің саяси – аумақтық, егеменді ұйымы.
Мемлекет мәнін түсіндіру мемлекет және құқық
теориясының негізгі міндеттерінің бірі болып
табылады. Мемлекет мәні — бұл осы құбылыстағы
оның мазмұнын, мақсатын, қызмет етуін
анықтайтын негізгілердің біреуі.
Мемлекеттің пайда болу теориялары

• Мемлекетті құдай жаратты, ол
Теологиялық құдай ісі деп есептеді.
• Негізгі өкілдері: Фома Аквинский,
теория Аврелий Августин

Қоғамдық • Қоғамдағы адамдар
арасындағыкелісім
келісім нәтижесіндемемлекет пайда
болды.
теориясы • Негізгі өкілдері: Томас Гоббс,
Жанжак Руссо

• Әлеуметтік таптың және жеке
Маркстік меншіктің пайда болуынан
мемлекет қалыптасты.
теория • Негізгі өкілдері: карл Маркс
Мемлекеттің пайда болу теориялары

Күштеу Патриархалды Географиялық
теориясы қ теория теория
• Тайпалардың • Рудың • Мемлекеттің
бір-бірімен тайпаға, пайда болуы
жауласып, тайпаның ауа-райына,
басып алу үлкен климатқа,
әрекетінен қауымдастық орналасу
мемлекет қа айналу жеріне
пайда болды. барысында байланысты
• Негізгі мемлекет қалыптасты.
өкілдері: Шан пайда болды. • Негізгі
Ян, Е.Дюринг • Негізгі өкілдері:
өкілдері: Соловьев,
Р.Фалмер, Тичерин
Н.Михайловск
Мемлекеттік билікті жүзеге асыру тәсіліне қарай
3 бөлінеді:

Басқару формасы

Басқару тәртібі

Саяси құрылысы
Басқару
формасы

Республикал
Монархиялық
ық

Парламент Аралас
тік Шектеулі
Абсолютт
ік
Президентті
к
Республика — мемлекеттік биліктің жоғарғы
органдарын белгілі бір мерзімге халық сайлайтын,
не болмаса өкілдік мекемелері құратын басқару
формасы. Бұл басқару формасында жоғарғы
органдар сайлаушылардың алдында барлық
Президенттік жауапкершлікті алады.
Аралас республика —
республикалар — бұл бұндай басқару
Парламенттік
мемлекеттерде формасы бар елдерде
республикалар — бұл
президент президенттің
мемлекеттерде
парламентаризммен өкілеттілігі
мемлекеттік басқару
қатар мемлекет және парламенттің
билігіндегі елеулі
үкімет басшысының өкілеттілігімен тең
орында парламент
өкілеттігін қоса дәрежеде болады,
алады. Парламент
атқарады. Үкіметті сондай-ақ
үкіметті құрып, кез-
тарату немесе құру президенттің әр бір
келген уақытта
тікелеу президенттің атқарған ісі, үкіметті
таратуға құқылы.
қолында болып құруы немесе таратуы
Бұндай
саналады, бұл міндетті түрде
мемлекеттердің
жағдайда парламент парламенттің
президенттері елеулі
үкіметке әлеулі әсер қатысуымен жүргізілуі
өкілеттілікке ие емес
тигізе алмайды
(Израиль, Грекия, ГФР)
(Қазақстан, АҚШ, Эква қажет (Ресей, Украина,
дор) Португалия, Франция)
Монархия — жоғарғы мемлекеттік билік өмір бойы бір ғана
басшының, яғни, монархтың
(патша, шаһ, сұлтан, хан, халиф, король, император, т.б.) қолында
болатын және ұрпақтан ұрпаққа мұрагерлікпен берілетін басқару
формасы.
Абсолюттік монархия (шектеусіз) — мемлекеттегі жалғыз
жоғарғы орган болып табылатын монархы бар мемлекет. Бүткіл
мемлекеттік биліктің құзыреті монархтың қолында болады (Сауд
Арабиясы, Оман, Катар). Тағы бір ерекше бір түрі теократиялық
монархия (Ватикан) болып табылады.
Шектеулі монархия — монархтан бөлек басқа да мемлекеттік
басқару органдары бар мемлекет, ал мемлекеттік билік барлық
жоғарғы билік органдарына жүктелген, сондай-ақ монархтың билігі
белгілі бір арнайы дәстүрдің немесе Конституция актісінің негізінде
шектелген. Өз кезегінде шектеулі монархия келесідей бөлінеді:
Конституцилық монархия — монархтың билігі белгілі бір
арнайы Конституция актісінің негізінде шектелген монархия. Өз
кезегінде конституциялық монархия екіге бөлінеді:
Дуалисттік монархия — монархтың қолында барлық атқарушы
биліктің құзыреті болатын, сондай-ақ заң шығару және сот істеріне
өкілеттілігі бар монархия түрі. Бұл мемлекеттерде монархтың
қолында өкілдік органдары тарату, қабылдағалы жатқан актілерін
бұзу сияқты абсолютті вето құқыққа құқылы (Иордания, Марокко).
Басқару тәртібі

Демократиялық Антидемократиялық

Авториталық Тоталитарлық
Демократиялық тәртіпке халықты биліктің қайнар көзі деп санап, оған
мемлекеттік істерді шешуге құқық берілген және ол үшін қажетті жағдайлар
жасалған биліктің түрі, қоғамның мемлекеттік-саяси құқрылысы жатады.
Мұндай тәртіпте азаматтардың негізгі құқықтары мен еркіндіктеріне
кепілдік берледі, әр түрлі әлеуметтік топтардың мүдделерін көздеуші саяси
партиялар, ұйымдар, мекемелер кедергісіз жұмыс істейді. Саясат мәселелері
ашық талқынады, биліктің шектен тыс шоғырлануына жол берілмейтіндей
тетік жасалады, азаматтарға қолайлы құқытар мен еркіндіктер, олардың
саяси көңілін білдіру түрлері айқындалады, жалпыға бірдей сайлау құқығы
орнатылады.
Антидемократиялық тәртіп толталитардық және авторитарлық болып
бөлінеді.
Тоталитарлық (латынның бүтіндей, тұтас, жалпы деген сөзінен) тәртіп деп
қоғам, адам өмірінің барлық салалары тұтасымен мемлекеттік бақылауға
алынған мемлекеттік-саяси құрылымды айтады. Азаматтардың
конституциялық құқықтары мен бостандықтарына, демократиялық
ұйымдардың жұмыстарына тыйым салынады, жазалау, қуғын-сүргін
күшейеді, террорлық позициялық бақылау орнайды.
Авторитарлық тәртіп деп күштеуге, жеке адамның билігіне негізделген
мемлекеттік-саяси құрылысты айтады. Мұнда атқарушы билік үстемдік
етеді. Парламент жойылмайды, дегенмен, ол кеңесші органға
тоталитарлықпен салыстырғанда авторитарлық тәртіпте, бірыңғай
идеология, көпшілік партия болмайды.
Унитарлық

Саяси
Федерациялы
құрылысы

Конфедерациял
ы
Унитарлық (лат. unitas — біртұтас, біріккен) құрылыста саяси билік бір
орталыққа бағынады, мемлекет ішінде өз алдына бөлек басқа құрылымға
жол берілмейді. Оның территориясы, конституциясы бір болады.
Мемлекеттік биліктің жоғары органдар жүйесі, азаматтығы ортақ.
Мысалы, Италия, Франция, Қазақстан т.б. осы түрге
Федерация (лат. foederatio — одақ, бірлестік) — белгілі бір саяси тәуелсіздігі
бар, бірнеше мемлекеттік құрылымдардың бірігіп одақтық жаңа бір
мемлекетті құруы. Федерация мен оған кіретін субъектілердің міндеттері
арасындағы айырмашылықтар жалпымемлекеттік конституциямен
реттеледі. Әр субъектінің өзінің жоғарғы билеу (заң шығарушы, атқарушы,
сот органдары болады). Мұндай мемлекеттерге АҚШ, Алмания, Малайзия,
т.б. жатады.
Конфедерация (лат. Confoederare –шартпен байланысқан, біріккен)-
тәуелсіздігін сақтай отырып, өздерінің кейбір әрекеттерін үйлестіру үшін
біріккен мемлекеттердің одағы. Конфедерациялық одаққа біріккен елдер,
әдетте, сыртқы саясатты бірігіп жүргізеді, көбіне әскери одақтар құрады.
Конфедерацияның құрамына кемінде екі, кейде ондаған елдер кіруі мүмкін.
Дүние жүзіндегі ең ірі конфедерацияның мысалы ретінде Ұлыбритания
Достығын алуға болады.
Қоғам демократиялық дамудың
белгiлi бiр сатысында ғана азаматтық
Азаматтық қоғам — онда болып
болады және елдiң экономикалық,
жатқан процестер мен
саяси дамуына, халықтың әл-
қатынастардың басты әрекет етушi
ауқатының, мәдениетi мен сана-
тұлғасы мен субъектiсi ретiнде өз
сезiмiнiң өсу шамасына қарай
қажеттiлiктерiнiң, мүдделерi мен
қалыптасады. Елде азаматтық
құндылықтарының барлық жүйесiмен
қоғамды қалыптастыру және
бiрге адам болып табылатын қоғам.
демократияны дамыту өзара тығыз
Бұл ұғым сонымен қатар мемлекет
байланысты: азаматтық қоғам
пен оның органдарына тәуелсiз өмiр
неғұрлым дамыған болса, мемлекет
сүретiн қоғамдық: саяси,
соғұрлым демократиялырақ болады.
экономикалық, мәдени, ұлттық, дiни,
Азаматтық қоғамды дамытудың
отбасылық және басқа
алғышарттары меншiктiң алуан түрлi
қатынастардың барлық жиынтығын
нысаны кезiнде азаматтарда
бiлдiредi, жеке мүдделердiң
экономикалық дербестiктiң пайда
әралуандылығын көрсетедi.
болуы мен адами жеке тұлға
мәртебесiнiң артуы болып табылады.

Ұқсас жұмыстар

Азаматтық қоғамның қалыптасының теориялық кезеңдері

Мемлекетті басқару формасы

Құқықтық мемлекет

Адамның азаматтық құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету мен қорғау құқықтық мемлекетті қалыптастыру жолындағы маңызды мәселе

Социеталды бірлестік және мемлекет. Құқықтық жүйе

Азаматтық қоғам және құқықтық мемлекет

СЫНЫП ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Азаматтық қоғам ұғымы, оның құрылымы мен функциялары

Қоғам туралы

Мемлекеттің мақсаты

Пәндер