Баяу Вирустық қоздырғышы. Приондар баяу инфекция қоздырғышы. Приондар баяу инфекция қоздырғышы қоздырғышы

Мамандығы: Жалпы медицина Дисциплина: Микробиология Кафедра: Микробиология Тақырыбы: Баяу Вирустық қоздырғышы. Приондар баяу инфекция қоздырғышы

М . Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Медицина Университеті

Тексерген: Мусабаева С. Ж.

Орындаған:Базарбаева А. А.

Тобы: 202 А

Жоспары:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. Вирустық баяу инфекциялар туралы қысқаша мәліметтер

2. Приондар, негізгі қасиеттері, ерекшеліктері

3. Приондық аурулар.

4. Алдын алу принциптері.

III. Қорытынды

Вирустық баяу инфекциялар өте ауыр түрде өтеді, олар орталық жүйке жүйесінің (ЦНС) зақымдануымен байланысты. Қазіргі кезде олардың 30-дан астам түрлері белгілі болды.

Егер де вирустардың бәрі жоғары вирулентті болса иесінің өлімімен аяқталатын биологиялық тұйық болар еді. Жоғарғы вирулентті вирустар олардың өсіп-өнуіне жағдай жасау үшін, ал латентті вирустар - олардың сақталуы үшін қажет деген түсінік бар.

Баяу инфекциялардың қоздырғыштарына дәстүрлі вирустық аурулардың қоздырғыштарымен қатар табиғи немесе жасанды мутациялық процестер нәтижесінде пайда болатын инфекциондық құрылымдар (приондар, вириоидтар, плазмидалар, транспозондар) жатады.

Адамның бірқатар вирусты инфекцияларының қоздырғыштары

Қоздырғыш

Ауру

Қызылша вирусы

Қызамық вирусы

Кенелік энцефалит вирусы

Қарапайым герпес вирусы

АИВ

HTLV 1, 2

Полиомавирус JC

Жеделасты склерозды панэнцефалит (ЖаСПЭ)

Өршитін туа пайда болған қызамық және өршитін қызамықты панэнцефалит

Кенелік энцефалиттің прогредиенттік түрі

Жеделасты герпес энцефалиті

АИВ - ЖИТС-инфекция

Т-жасушалық лимфома

Өршімелі көп ошақты лейкоэнцефалопатия

Вирустық баяу инфекциялар келесі белгілермен сипатталады:

Жасырын кезеңі өте ұзақ (айлар, жылдарға созылады) ;

Әр түлі ағзаларда (әсіресе ОЖЖ-де) және тіндерде бұзылыстар туғызу қабілеттілігі болады;

Кесел тоқтаусыз үдемелі түрде өтеді;

Соңында өліммен аяқталады.

Приондардың құрылымы

Приондар - жұқпалы ақуыздық бөлшектер (ағыл. :proteinacous infection particle) . Приондық ақуыз (Pr P) екі қалыпта болады: адамдар мен сүтқоректілер организмінде табылған жасушалық - Pr Pс ; приондық ауруға шалдыққандардың организмінде - Pr Psc патолгиялық, инфекциондық-ағылшын сөзі - scrapіe - ол ешкілер мен қойлардың табиғатта кең таралған приондық ауруының аты - қышыма ауруы) .

Pr P - PRNP-ті кодтайтын ген адамның 20-хромосомасының қысқа иығында орналасады. Ол 253 кодонды, 20 шақты мутацияларды және приондық инфекцияларға қатысты көптеген инверсияларды кодтайтын 759 нуклеотидтерден тұрады.

Приондар (Pr P) - сиалогликопротеид, молекулалық салмағы 33-35 кД, көптеген (254) амин қышқылынан тұрады, олардың бүйірлік тізбекшелеріне қанттық қалдықтар қосылған.

Pr P - жасушаның сыртқы мембранасының құрылымына кіреді және организмнің көптеген жасушаларының компоненті болып табылады. Олардың максимальді концентрациясы нейрондарда кездеседі. Pr Pс- деп белгілінеді, оның екі түрі анықталған: трансмембраналық және секреторлық.

Көлемі: ультрамикроскопиялық

Дақылдандырылуы: жасанды қоректік ортада өспейді.

Прион пролиферациясының схемасы

Notes: -ағылшын сөзіscrapіe - ол ешкілер мен қойлардың табиғатта кең таралған приондық ауруының аты - қышыма ауруы) . -

Pr Psс (scrapіe prion protein) - посттрансляциялық модификациялық өзгеріске ұшыраған, молекулалық салмағы 27-30 кД приондық ақуыздардың патологиялық изоформалары Pr Psс құрамында 30% б-спиральдар және 43% -в-құрылымдар, ал Pr Pс-те 42% б-спиральдар және 3% - в-құрылымдар болады, құрылымның негізгі өзгерістері бірінші 2 б-спиральдарда пайда болады. Сонымен, прионды аурулар б-спиральдары бұзылысқа ұшыраған және в-құрылымдар пайда болған қалыпты жасушанық ақуызда трансляцияланудан соң болатын конформациялық өзгерістерге негізделген. Осы кезге дейін приондық ауруларға байланысты PRNP генінде 20 мутациялар тіркелген, олар Pr Pс-ң полипептидті тізбекшесінде бір-екі амин қышқылдарының нәтижесінде болады (мыс:пролинді лейкінге алмастыру) .

Репликациялануы.

Приондар N-терминалдық реттілігімен жасуша мембранасының сыртқы беткейіне қосылады, эндоцитоз жолымен жасушаға енеді. Жасушада Pr Psс жинақталуы үшін, Pr Pс-нің қалыпты ақуызы қажет (PRNP геннің болуы) . Приондар алдымен лимфоидты тіндерде (лимфа түйіндерінде, тимуста, В-жасушалық аймақта) пайда болады→жартылай репродукцияланады →нерв бойымен →аксондарға жетеді →көбейеді →күніне 1 мм жылдамдықпен таралады →нейрондарда және глиялық жасушаларда толық репликациялануы басталады.

Pr Psс бас миында жасуша ішілік шоғырлануынәтижесінде нейрондар дегенрациялық бұзылыстарға ұшырайды, астроцитоз дамиды. Жасушадан тыс диаметрі 10-60 мкм Pr Psс-ң амилоидты түйіншелері табыла бастайды (оның диагностикалық маңызы бар) .

Приондардың пролиферациясының сызбанұсқасы

Приондардың ерекшеліктері:

Молекулалық салмағы төмен (30кД) жұқпалы ақуыздар;

Нуклеин қышқылы жоқ;

Қабыну процесін қоздырмайды;

Иммундық жауап туғызбайды;

Жоғарғы температураның, УКС-нің формальдегидтің және басқалардың әсеріне (иондаушы, радиация, ультрадыбыс) төзімді;

Пртеазаның әсеріне төзімді;

ОЖЖ-де ұқсас зақымданулар - губка тәріздес энцефалопатиялар қоздырады. Сондықтан приондар қоздыратын аурулардың (ТГЭ - трансмиссивті губкатәріздес энцефалопатиялар) ортақ қасиеттері бар.

Берілу жолдары:

Тұқым қуалаушылық(аутосомды-доминантты тип бойынша) ;

Алиментарлық инфицирленген өнімдерді пайдаланғанда,

Парэнтеральді(ятрогенді) - инфицирленген медициналық саймандарды және ірі қара малдың миынан және лимфоидты тіндерінен дайындалған препараттарды пайдаланғанда;

Орган алмастырғанда;

Тағамдық, фармафевтік және косметикалық өндірісте жануарлардан алынған өнімдерді (желатин, коллаген т. б. ) пайдаланғанда жұғу.

Адамдардың приондық аурулары

Аурудың аты

Жұғу жолдары

Куру

Крейцфельд - Якоб ауруы

ГШШС (СГШШ)

Өліммен аяқталатын тұқым қуалайтын ұйқысыздық

Өлікті жерлеу салты бойынша каннибализм кезінде

Өсіру гормонын инъекциялау, ми қабықшасын алмастыру кезінде

PRNP геніндегі мутациялану нәтижесінде

PRNP геніндегі мутациялану кезінде

Куру ауруы

Куру ауруы - өткен ғасырдың 50 жылдарында белгілі болды. Папуа аралындағы (Жаңа Гвинея) тұрғындары арасында ғана кездесетін ауру. Кейбір тайпалар арасында өлікті жерлеу кезінде мәйіттің миын және ішкі ағзаларын тағам ретінде пайдалану (каннибализм) дәстүрі сақталған - приондар осындай кезде алиментарлы жолмен беріледі. Ауру негізінде қозғалыс қызметінің бұзылуымен және эйфориямен - “өлімдік күлкімен” сипатталады. Инфекция көзі - брын КЯА-ға шалдыққан адамдар.

Крейтцфельд-Якоб ауруы (КЯА-БКЯ) - 1920 ж бері белгілі. Бұл ауру көптеген елдерде кездеседі. Инфекция көзі - губкатәріздес энцефалопатиямен ауырған қойлар және сиырлар (“сиыр құтырмасы”) . Жеткілікті дәрежеде термиялық өңделмеген жоғарыда айтылған малдардың етін және миын пайдаланғанда жұғады. Қозғалыс қызметі бұзылады және деменция (жарыместік) дамиды. Көбіне 60-65 жастағылар ауырады. Инкубациялық кезеңі - 20 жылғ адейін. Органдар алмастырғанда, жеткілікті стерильденбеген инструменттер арқылы да берілуі мүмкін. Pr P - ң гиперпродукциясы кезінде Pr Pс-ң Pr Psс-ге айналуына себепкер болатын факторлардың әсерінен дамуы мүмкін, генетикалық фактор да әсер етеді.

Ұшық баспасы

1. Ұшықты баспа. Аурудың бірінші тәулігінде қызыл түйіншек пайда болады, олар таңдай доғасына, тілшеге, жұмсақ және қатты таңдайдың шырышты қабығына тез тарайды, мөлшері 1-2 мм болатындай, саны 3-5 тен 15-18 дейін жететін бір-біріне қосылмайтын сулы бөртпелерге (көпіршіктерге) айналады. 1-2 күннен кейін көпіршіктер жарылып сұр жабындымен жабылған бетте жаралар пайда болады немесе аурудың 3-6 күнінде ізсіз жоғалады. Жұтқан кезде ешқандай ауырсыну болмайды немесе шамалы сілекей ағады. Мойын және жақасты лимфалық түйіндер үлкен емес, бірақ пальпация кезінде ауырсынады.

Герцман-Штраусслер-Шейнкер синдромы

Герцман-Штраусслер-Шейнкер синдромы (ГШШС-СГШШ) - 1928 жылдан белгілі.

ГШШС - тұқым қуалайтын патологиялар қоздыратын приондық ауру (отбасылық ауру) . Деменция (жарыместік), гипотония, жұтынуының бұзылуы, дизартрия дамуымен көрініс береді. Көбінесе отбасылық ауру ретінде тіркеледі. Инкубациялық кезеңі - 5-тен 30 жылға дейін. Ауру басталғаннан кейін 4-5 жылдан соң өлім туғызады.