Құқық және мәжбүрлеу

Мәжбүрлеу қоғамдық қатынастарды реттеудің тиімді құралы болып табылады және оның әрекет ету осы қатынастардың құқықтық нормативті сипатымен ерекшеленеді. Мемлекеттік аппарат күшімен авторлар Б. Т. Базылевтың көзқарасына негіз ретінде қолданады. Мемлекеттік мәжбүрлеу, мемлекеттік талаптарға бағындыру мақсатындағы жеке материалдық және моралдық шектерді қою арқылы фигуралық ықпал ету болып табылады.

Құқық мемлекеттік қатынастарды реттеуде мынадай қызметтер атқарады:

1-ден, маңызды реттеушілік қызмет;

2-ден, қорғаушылық қызмет;

3-ден, гуманистік қызметті қорғайды;

4-ден, идеологиялық қызмет;

5-ден, тәрбиелік қызмет.

Бұл қызмет түрлері қоғамдық өмірде мемлекет пен жеке тұлғалар арасындағы негізгі фактор болып саналады.

ҚҰҚЫҚ

Құқық -ешуақытта да экономикалық

құрылыстан және қоғамның соған

сәйкес мәдени дамуынан жоғары

бола алмақ емес.

Құқық - қоғам өмірінің барлық салаларына,

жеке адамның өміріне өзіне тән әдістерімен

дұрыс жағымды әсер етеді.

Құқық- қоғамдағы адамдардың

өзара қарым- қатынасын реттеп отыратын

мемлекет белгілеп, қорғайтын нормалар мен

ережелер жиынтығы, осы нормаларды

зерттейтін ғылым

Құқық - үстем таптың және қоғамның

заңға айналдырылған мүддесі.

Құқық - халықаралық прогрестік

қатынастың, байланыстың қайнар көзі,

бұлағы.

Қоғамдық және жеке адамдардың

мүддесін қорғау

Қарым-қатынас

Норма

Отбасында өмір сүріп, тәрбиелену құқығы

Ата-анасымен, басқа да туыстарымен қарым-қатынас жасау құқығы

Өз-өзін қорғауға, заңмен қорғалу құқығы

Өз пікірін білдіруге

Аты-жөні, ұлты болу құқығы

Азаматтыққа құқығы

Дұрыс тамақтану, тұрғын үй және медициналық көмек алу құқығы

Тегін білім алу құқығы

Сабақтан тыс уақытта еңбек ету құқығы, өз жалақысы мен стипендиясын жарату құқығы

Салымдар салып, оны пайдалану құқығы

Авторлық құқықты жүзеге асыру құқығы

Балалар қоғам бірлестігіне қатысу құқығы

Сыйлыққа, мұраға алған заттарға жеке меншік құқығы

Өмір сүру құқығы

Өз ата-анасын білу құқығы

Сөз, ар-ождан бостандығы

Жеке өмір сүру құқығы

Адамдық қадір-қасиетіне қолсұғушылықтан қорғану құқығы

Мәдени және шығармашылық өмірге

жан-жақты қатысу құқығы

Эксплуатацияның барлық түрінен

қорғану құқығы

Мамандық таңдау

құқығы

Құқық түрлері

Құқық мемлекетпен бірге қоғамның

объективтік даму процесінің нәтижесінде

өмірге келді. Алғашқы қоғамдағы әлеуметтік

нормалар:әдет-ғұрып, салт-дәстүр, мораль,

діни өсиеттер, мемлекеттік жүйеде бірте-бірте екінші қатардағы нормаға айналып, құқық әлеуметтік негізгі нормаға айналды. Өйткені құқықтың мазмұнын, тарихын, белгі-нышандарын жақсы білу қоғамды дұрыс, сапалы реттеп-басқаруға өте қажет

Мәжбүрлеу түрлері

Әкімшілік мәжбүрлеуге мыналар тән:

Әкімшілік мәжбүрлеу - мемлекеттік басқару аясындағы қоғамдық қатынастарға қол сұғушылықтан қорғаудың кепілдігі және құралы. Ол құқық бұзушылықтың алдын алу және жолын кесу, құқық бұзушыларды әкімшілік жауаптылыққа тарту, кінәлілерді жазалау, қоғамдық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында қолданылады.

Заң және заңнан туындайтын әкімшілік-құқықтың нормаларда көзделген еріксіз шараларды биліктік өкілеттікке ие атқарушы органдар (лауазымды тұлғалар) соттан тыс қолданады.

Еріксіз шараларды барлық атқарушы органдар (лауазымды тұлғалар) қолданбайды, тек әкімшілік билікті жүзеге асыруға арнайы өкілеттікке иеленгендер қолданады.

Әкімшілік мәжбүрлеу шараларын барлық әкімшілік-құқықтық нормаларды сақтауды қамтамасыз ету мақсатында қолданбайды, тек мемлекеттік басқару аясында ведомстволық, жалпы міндетті мінез-құлықты реттеуге қолданады. Мысалы, жол қауіпсіздігі, санитарлық қауіпсіздік ережелері, рұқсат беру жүйесін қамтамасыз ету және т. б.

Мәжбүрлеудің функциялары:

Құқықтың реттеуші функциясы . . .

Құқықтық қатынас субъектілерінің бөлінуіндегі құқық пен міндеттерді бір-біріне қатысты,

сондай-ақ мемлекетке және оның органдарына қатысты көрсетеді. Мемлекеттің мәні мен түрінен құқықтық құрал жиынтығы тәуелді, олардың көмегімен мемлекет құқықтық реттеуді қамтамасыз етеді.

Құқықтың қорғаушы функциясы

-бүкіл қоғамды, әлеуметтік топтарды, азамат мүдделерін қорғау, қоғамдық қатынастарды қорғау қажеттілігімен анықиалады. Оның негізгі тағайындалуы құқық бұзушылықты болдырмау.

Қорыта айтқанда, құқықтың түсінігі құқық бұзу түсінігіне кіргізіледі. Құқықтың қажеттігі керек, егер адам құқықпен белгіленген тәртіптің қоғамға қауіпті деген жерін бұзса. Қоғам өмірінде белсенді жұмыс атқаратын құқықтың функциялары. Оның бағыттары толып жатыр. Ең күрделі бағыты мемлекетпен бірлесіп жұмыс жасау.