Құқық нормаларының құрамы және мемлекеттерін мазмұндау тәртібі

Презентация қосу

Құқық нормаларының құрамы
және мемлекеттерін мазмұндау
тәртібі

Орындаған: Балиянова Жаннұр
Төлегенқызы
Құқық – күрделі құбылыс. Құқықтың негізгі қызметі –
қоғамдық қатынастарды реттеу, тәртіпті сақтау, қорғау. Құқық
жалпыға бірдей міндетті мемлекет қамтамасыз ететін
нормалардың жиынтығы.
Ал құқықтық норма дегеніміз, құқықтың бір ғана ереже
қағидасы. Мысалы, құқықты үй деп санасақ, онда құқықтық
норма осы үйдің бір кірпіші, торшасы.
Құқықтық норма - мемлекет таныған, қамтамасыз еткен,
қоғамдық қатынастарға араласып түсушілердің құқықтары мен
міндеттерін туындататын, олардың әрекеттерін үлгі, эталон,
масштаб, өлшем есебінде реттей алатын жалпыға бірдей
міндетті ереже, норма.
Құқықтық норма – заңға сәйкес келетін мінез, жүріс-тұрыстың
айырымдылық белгісін білдіреді. Осыдан құқықтық норма
жария айқындылық, нақтылық мәнге ие болады. Оның өзі
заңмен көзделген істің шешімін табуға мүмкіндік береді.
Құқықтық нормалардың элементтері бірігіп, оның құрылымын
қалаптастырады. Бірақ ол элементтердің болуы, тізілу қатары,
бағыты, мақсаты нормативтік актілердің түріне байланысты.
Құрылымы жөнінде құқықтық нормалар екі түрге бөлінеді:
негізгі заңды нормалар және тәртіп ережелерінің нормасы
болып. Және де құқық нормасы 3 элементтен тұрады. Олар:
1. Диспозиция – қатынастың мазмұны мен субъектілердің
құқығы мен міндеттерін көрсетеді. Диспозиция норманың
дінгегі, құқықтық тәртіптің үлгісі – моделі.
2. Гипотеза – диспозиция қашан басталады, қашан аяқталады,
нормативтік акті қалай орындалуы керек, осы жағдайларды
көрсетеді.
3. Санкция – диспозиция мен гипотеза дұрыс орындалмаса,
оның жағымсыз салдары және жауапкершіліктің басталуы мен
қолданылуы.
Құқықтық нормалардың элементтерінің құрылу
тәсілдері.

1. Тікелей норманың үш элементін (гипотез, диспозиция,
санкция) толық келтіру. Мұндай тәсіл нормативтік актілердің
көбінде қолданылады. Бұл құқықтық нормалардың іске
асуын, орындалуын жеңілдетеді.
2. Сілтеме тәсіл норманың жетіспейтін элементі туралы осы
заңның басқа бөліміне, тарауына, бабына сілтеме жасалады.
3. Бланкеттік тәсіл – норманың жетіспейтін элементі туралы
басқа заңға қаулыға сілтеме жасау.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚҰКЫҚ
НЫСАНЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ:

- ҚҰҚЫҚТЫҚ ӘДЕТ-
- НОРМАТИВТІК
ҒҰРЫП, САЛТ-
ШАРТТАР;
ДӘСТҮР;

- НОРМАТИВТІК
- ҚҰҚЫҚТЫҚ
ҚҰҚЫҚТЫҚ
ПРЕЦЕДЕНТ;
АКТІЛЕР.
Нормативті – құқықтық акт – қазіргі мемлекеттердің
негізгі деректерінің бірі. Онда көптеген жеке адам
туралы маңызды көзқарастар оның мүдделері,
қоғамдық қатынастардың қажеттіліктері
көрсетіледі. Басқа құқықтық деректерде ( құқықтық
дәстүрлер, соттық және әкімшілік прецеденттер)
жалпы реттеушілік маңыздылыққа ие емес. Олар
жекеленген, көмекші, не қоғамдық қатынастарды
реттеудегі толықтырушы рольдерінде болады.
Нормативтік – құқықтық актілерде көпшіліктердің
және жеке адамдардың мүдделерін қорғайтын
құқық нормалары бекітіледі және олардың
нақтылы экономикалық, әлеуметтік, ұлттық осы
тарихи кезендердегі халықаралық жағдайларға
байланысты үйлестіреді.

Ұқсас жұмыстар

Қасақана қылмыс сатылары

ЕҢБЕК ҚҰҚЫҒЫ ТҮСІНІГІ

Еңбек құқығының функциясы

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі

Мемлекет және құқық

Азаматтық сот ісін жүргізудің қағидаттары ұғымы бойынша азаматтық процестік құқық саласының ғалымдарының пікірлері

ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Құқықтық қатынастың субъектілері

ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ ТУРАЛЫ

Апелляциялық сотта істі қарау

Пәндер