МЕМЛЕКЕТ ҰҒЫМЫ

Презентация қосу

МЕМЛЕКЕТ
ҰҒЫМЫ
КІРІСПЕ
Мемлекетті Конституция, заңдардың шегінде
шектеу бағдарламасы ретінде құқықтық мемлекет
ұғымы ХVIII-ХIХ ғғ. аралығында пайда болды. Ал
идеясы мен институттары құқықтың германдық
және европалық дамуына жатады және құқықтың
көмегімен мемлекетпен кепілдендірілген ейбіт
тәртіпке жетуге бағытталады. Құқықтық
мемлекеттің алғашқы идеяларын Сократ, Платон,
Аристотель, Цицерон көзқарастарынан табуға
болады. Бұндай мемлекеттің тұжырымдамасын М.
Падуанский, Д. Локк, Ш. Л. Монтескье, Д. Адамс, Д.
Медисон, Т. Джефферсон, И. Кант, Г. В. Гегель және
т.б. дамытқан. Құқықтық мемлекет туралы
буржуазиялық ілімнің бастаушысы және классигі
Имануил Кант еңбегінде орын алған құқықтық
мемлекет–барлық органдарының, лауазымды
тұлғаларының ұйымдастырылуы және қызметі
құқыққа негізделген және онымен байланысты
демократиялық мемлекет.
Мемлекет – басқару-қамтамасыз ету, қорғау
қызметін жүзеге асыру мақсатындағы арнайы
аппараты бар, өз әмірін елдің барлық халқы үшін
міндетті ете алатын жария биліктің саяси-аумақтық
егеменді ұйымы.
Мемлекет – белгілі бір аумақтың шегінде нақты бір
мүдделердің (таптық, жалпыадамзаттық, діни,
ұлттық және т.б.) жүзеге асырылуына септігін
тигізетін саяси биліктің ұйымы.
Мемлекет оны рулық құрылыстың әлеуметтік
билігінен айыруға мүмкіндік беретін келесі
белгілермен сипатталады:
1)қоғамнан бөлініп алынған және елдің халқымен
сәйкес келмейтін (яғни саяси билікті орындау
мемлекеттік қызметкерлердің ерекше аппаратымен
жүзеге асырылады) жария биліктің болуы;
2)мемлекет міндетті түрде мәжбүрлеу және күштеу
аппаратына ие болады (саяси билікті шешуді
қамтамасыз ету үшін – армия, полиция, сондай-ақ
түрмелер мен басқа да мекемелер);
3)салық жүйесі, төлемдер, алымдар (мемлекеттік
аппаратты, материалдық құндылықтарды
өндірмейтін және тек билік ету қызметімен ғана
айналысатын адамдарды қамтамасыз етуге
қажет);
4)тұрғылықты халықты аумақтық белгісі
бойынша бөлу (мемлекет өзінің билігімен және
қорғауымен оның территориясын жайлаған
барлық халықтарды олардың қандай да бір руға
немесе тайпаға жататындығына қарамастан
біріктіреді);
5)егемендік (өзінің аумағында мемлекетке тән
үстемділігі және халықаралық қатынастардағы
тәуелсіздігі);
6)құқық (мемлекет құқықсыз өмір сүре алмайды,
себебі соңғысы мемлекеттік билікті заңды түрде
жабдықтайды және сол арқылы оны легитимді
қылады, мемлекет функцияларының жүзеге
асырылуының заңды шектері мен нысандарын
белгілейді, т.б.).
ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕМЛЕКЕТТІҢ ЕКІ НЕГІЗГІ
ҚАҒИДАСЫН БӨЛІП КӨРСЕТУГЕ БОЛАДЫ:

1)Халықаралық 2)Құқықтың
талаптар деңгейінде көмегімен
адам мен азаматтың мемлекеттік билікті
құқықтары мен барынша жүйелі
бостандықтарының байланыстыру,
кепілдендірілуі, жеке мемлекеттік
тұлға үшін құқықтық құрылымдар үшін
ынталандыру шектеудің құқықтық
режимін (әлеуметтік режимін
мазмұнды жағы) қалыптастыру
туғызу; (формальді- заңды
тұлға).
МЕМЛЕКЕТТІК БИЛІКТІҢ ҮСТЕМДІЛІГІ:

оның барлық тұрғылықты халыққа және қоғамның
барлық әлеуметтік құрылымына еш күмәнсіз
таралуын;
саясаттың басқа субъектілерінің қолында жоқ әсер ету
құралдарын қолданудың монополистік мүмкіндігін
(мәжбүрлеу, күштеу тәсілдері, тіпті өлім жазасына
дейін);
билік өкілеттіктерін өзіне тән нысандарда, ең алдымен
заңдық нысанда жүзеге асыруын (құқық
шығармашылық, құқық қолдану және құқық қорғау);
егер де мемлекеттің нұсқауларына сәйкес келмесе,
мемлекеттің бастамасын жоққа шығарып, саясаттың
басқа субъектілерінің түкке тұрғысыз актілерін тануын
білдіреді.
МЕМЛЕКЕТТІҢ ТИПОЛОГИЯСЫНЫҢ
ФОРМАЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӨРКЕНИЕТТІК
КӨЗҚАРАСТАРЫ

Осы уақытқа дейін жалғыз мүмкін және ғылыми көзқарас
ретінде формациялық танылды. Басты критерийлері әлеуметтік-
экономикалық белгілер (қоғамдық-экономикалық формация)
болады. Осы көзқарасты қолдаушы өкілдерінің пікірі бойынша,
қоғамдық дамудың шешуші факторы базис (өндірістік
қатынастардың типі) және мемлекет пен құқықтың сай типтері
болады. Экономикалық базистердің типтеріне байланысты
мемлекеттің келесі типтерін анықтайды: құлиеленуші, феодалдық,
буржуаздық, социалистік.
Бұл типологияның жағымды жақтары:
1)мемлекетті әлеуметтік-экономикалық факторлардың негізінде
бөлу идеясының өзі өнімді, олар шын мәнінде қоғамға әсер етеді;
2)мемлекеттің дамуының этаптылығын, табиғи-тарихи сипатын
көрсетеді.
Әлсіз жақтары:
1)ол көбінде біржақты, артық бағдарламалануымен сипатталады,
ал тарих саннұсқалы және әр қашан да оған сызылған сызбаларға
сәйкес келе бермейді;
2) рухани факторлар дұрыс бағаланбайды (діни, ұлттық, мәдени
және т.б.).
Өркениеттік көзқарас бойынша жіктеудің
негізгі өлшемі ретінде руханилық белгілері
мәдени, діни, ұлттық, психологиялық
ерекшеліктер алынады. Осы көзқарасты
демеуші өкілдерінің бірі ағылшын тарихшысы
А. Тойнбидің пікірі бойынша, өркениетті, діни,
ұлттық, георграфиялық және өзге де
белгілердің жинақталуымен ерекшеленетін
қоғамның тұйық және локальді күйі. А.
Тойнбидің пікірінше, 21 өркениеттен тек
еңбекті бөлу негізінде өмірді игере білген,
әлеуметтік ұқсау базасында әлеуметтік
құндылықтарды қалыптастыра білген,
статистикалық жағдайдан динамикалық
жағдайға көше білген және сол арқылы
адамдардың қызмет түрлерінің барлығында
рухани бастауды дамыта білгендері (мысырлық,
қытайлық, ирандық, сириялық, мексикандық,
батыстық, қиыр шығыстық, проваславиелік,
арабтық және т.б.) ғана сақтала алды.
МЕМЛЕКЕТТІҢ МӘНІН АЙҚЫНДАУҒА
КЕЛЕСІ КӨЗҚАРАСТАРДЫ АТАУҒА БОЛАДЫ:

Таптық, осы тұрғыда Жалпы әлеуметтік, оның
мемлекетті экономикалық үстемдік шегінде мемлекетті әртүрлі таптар
етуші таптың саяси билігінің мен әлеуметтік топтардың
ұйымы ретінде анықтауға болады. мүдделеріне компромисс(келісім)
Бұл жерде мемлекет билік етуші жасауға жағдай жасайтын саяси
таптың мүдделерін қамтамасыз биліктің ұйымы ретінде анықтама
ететін құрал ретінде қолданылады. беруге болады. Бұл жерде
Бұл жағдайда қандай да бір мемлекет, көбіне,
таптардың мүдделерін алдымен компромисс(келісім) секілді
қанағаттандыру басқа таптардың тәсілді қолдана отырып, әртүрлі
қарсылығын тудырмауы мүмкін таптар мен әлеуметтік топтардың,
емес. Осыдан келіп үнемі осындай мемлекеттің халқының басым
қарсылықтарды күштеу, диктатура көпшілігінің мүдделерін
жинақтайтын қоғамдық
арқылы «басу» проблемасы
мүдделерді қамтамасыз ететін
туындайды. Жалпы адамзаттық
құрал ретінде кеңірек мақсаттарға
мүдделер де бар бұл жерде, бірақ та
қолданылады. Бұл денсаулық
олар екінші орынға қалдырылады.
сақтау, білім беру, әлеуметтік
қамтамасыз ету, көлік және
байланыс құралдары,
қылмыстылықпен күрес және т.б.
МОНАРХИЯНЫҢ БЕЛГІЛЕРІ :

БИЛІК МҰРАГЕРЛІК ЖОЛМЕН
БЕРІЛЕДІ;

ШЕКСІЗ МЕРЗІМДЕ ЖҮЗЕГЕ
АСЫРЫЛАДЫ;

ТҰРҒЫНДАР САНЫНА БАЙЛАНЫСТЫ
ЕМЕС.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі мемлекеттің ішкі функцияларына келесілерді
жатқызуға болады:
1)экономикалық функция – мемлекеттің мынадай
қызметтерінің бағыттарын қамтиды, қазақстан
экономикасын құрылымдық қайта құру, әлемдік нарықта
жоғары бәсекелілерді және әлеуметтік маңызды
өндірістерді асыра қолдау, өндірушілерге нақты көмек
көрсету, соның ішінде ұсақ қәсіпкерлікті, қазақстандық
компаниялардың мүдделерін қолдау сияқты. Мұнда,
экономикалық салаға мемлекеттің араласу шегі туралы,
экономикалық қатынастарымен мемлекеттік басқару
тәсілдері туралы сұрақ маңызды. 2)Адам және азамат
құқықтары мен бостандықтарын қорғау, құқықтық
тәртіпті қамтамасыз ету функциясы – бұл ҚР
Конституциясының 1 бабына сәйкес « оның ең қымбат
қазынасы адам және адамның өмірі, құқықтары мен
бостандықтары болып табылады» тұлғалар мен қоғам
мүдделерін қорғауға, өмірге шынайы енгізуге
бағытталған мемлекет қызметі;

3)Әлеуметтік қорғау функциясы – бұл түрлі
объективтік себептер нәтижесінде, толық еңбек
ете алмайтын – мүгедектер, зейнеткерлер,
студенттер және т.б. осы санаттағы азаматтарға
қалыпты өмір жағдайларын қамтамасыз ету;
сонымен қатар, мемлекетке тұрғын үй
құрылысын, денсаулық сақтауды, қоғамдық
транспортты және т.с.с. қолдау шаралары
жүктелген;
4)Экологиялық функциясы – заңнаманың
көмегімен мемлекет табиғатты пайдаланудың
құқықтық режимін бекітеді, өз азаматтары
алдында қолайлы өмір сүру ортасын қамтамасыз
ету және т.б. міндеттерді өзіне алады;
5)Мәдени функциясы(бүгінде мәдени
дамысын – әдебиет, өнер, театр, кино, музыка,
бұқаралық ақпарат құралдары, ғылым, білім
және басқалары мемлекеттік жан-жақты
қолдауы, бірақ та және жеткіліксіз көлемде іске
асырылса да оның мазмұнын құрайды).
Назарларыңызға
рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Мемлекет функцияларын жүзеге асырудың негізгі сипаты

ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ ТУРАЛЫ

Мемлекет белгілері

Қазақстанда мемлекеттердің пайда болуы және дамуы

МЕМЛЕКЕТ ҚОҒАМЫНЫҢ САЯСИ ЖҮЙЕСІНІҢ ИНСТИТУТЫ РЕТІНДЕ

Қазақстан азаматтарының мәртебесі

Құқық негіздері курсының жүйесі, пәні. Мемлекеттің құқықтық категориялары мен негізгі ұғымдары

Өркениет және мәдениет ұғымдары

МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТЕОРИЯСЫНЫҢ ТҮСІНІГІ

Қазақстандағы салық саясаты: қалыптастыру және қызметі атқару механизмдері

Пәндер