Жануарлардың тұратын жерін дератизациялау үшін дәрі түрлерін дайындау технологиясы және жалпы сипаттамасы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Жануарлардың тұратын жерін дератизациялау үшін
дәрі түрлерін дайындау технологиясы және жалпы сипаттамасы

Тақырыбы:
Орындаған: Куатбек М.М.
Тобы: ВМ-503
Тексерген: Тойкина Г.Н
Жоспар
ы:
I Кіріспе
II Негізгі бөлім
o Дератизация
o Кеміргіштерді алдын алу және жою шаралары.
o Дератизациялық препараттар
o Дератизациялық тәсілдер
o Жалпы сипаттама
III Қорытынды
IV Пайдаланған әдебиеттер
Дератизация (латынша de – жұрнақ, және rattus – егеуқұйрық), яғни
егейқұйрықтарды құрту деген мағынаны білдіреді. Кеміргіштермен
күресудің бірнеше тәсілі бар: механикалық, химиялық және
биологиялық. Ең тиімді әрі көп тараған, кең қолданылатын
тәсілдердің бірі –химиялық тәсіл. Егеуқұйрықтар мен тышқандардың
жемге, қоспаларға өте үйір екені белгілі.
Осы себепті оларға қарсы қолдануға химиялық тәсіл ыңғайлы деп
танылады. Сөйтіп
кеміргіштердің індеріне уланған азықты, жемді салу арқылы, оларды
улайды.
* Кеміргіштердің эпидемиологиялық және экономикалық маңызы.
Кеміргіштердің індерінде қансору арқылы жұқпалы ауруларды
таратушы бүрге, кене, масалар кеңінен таралған. Сарышұнақ,
сұртышқандар шөлді аймақтарда оба ауруының табиғи ошағын
сақтаушы және жылдан жылға ауруды таратушы болып келеді. Қара
тышқандар кемелерде мекендеп оба ауруын порттан портқа таратады.
Су тышқандары туляремия ауруының таратушысы, дала тышқандары
Қырым геморрагиялық қызбасының таратушысы болып табылады.
Сонымен қатар, кеміргіштер риккетсиоз, сальмонеллез, кенелік
энцефалит, Ку қызбасы, түйнеме ауруларының таралуына қатысады.
Дала тышқандары өніп келе жатқан бидайды, өсіп тұрған жеміс-
жидектерді, қоймалардағы астықты жеп, ормандағы ағаштарды
кеміріп, үйдегі заттарды бүлдіріп үлкен экономикалық зиян келтіреді.
Кеміргіштердің 2800 жуық түрлері белгілі, жерде немесе суда тіршілік
етеді, барлық континенттерде кездеседі, өте қомағай, тез көбееді және
қоршаған ортаға тез бейімделеді. Адамның құрылыстарында қара, сұр
және үй тышқандары мекендейді. Кеміргіштер аш болса 2-3 тәулікте,
сусыз 2 тәулікте, аш және сусыз болса 25 сағатта өледі.
*Кеміргіштер 200-ден аса адамдар мен
жануарлардың жұқпалы және паразитарлық
аурулардың қоздырғыштарын тасымалдаушы
болып табылады (бруцеллез, туляремия,
Ауески, Сібір жарасы, листериоз,
токсоплазмоз, және т.б.). Кеміргіштердің
адаммен және малмен тығыз байланыста
болуы, олардың арасында барлығына ортақ
қауіпті аурулардың таралу қаупі жоғары (оба,
күйдіргі, және т.б.). Жалпы алғанда олар
адамға 50 ден астам ауру түрлерін таратады.
*1996 ж ғана әлемде обамен ауырған 1300 адам
тіркелген. Бруцеллезге сау емес шаруашылықтарда
кеміргіштердің зақымдануы 60% құрады, олар
негізінен бактерия тасымалдаушылар. Кеміргіштер
листериоздың және лептоспироздың негізгі
таратушы көзі.
*10-40% жағдайда олар тасымалдаушылар, ал
эпизоотиялық ошақтарда олардың
зақымдануы 85% жетеді.
Дератизация профилактикалық және жою
шаралары болып бөлінеді.
* Кеміргіштерді алдын алу және жою
шаралары.
Алдын алу шараларының мақсаты кеміргіштерге
баспана бермеу, тағамдарға жолатпау. Кеміргіштерге
қарсы бірнеше шаралардан құралады:

Алдын алу

Санитарлық жою

Санитарлықтехникалық
шаралар
* Профилактикалық шараларға:
Санитариялық-техникалық шаралар жүргізу:
- құрылыс-техникалық нормаларының сақталып, кеміргіштердің
ғимаратқа енуіне және індерін салуға кедергі жасау. Құрылыс
жүргізгенде еден астында, төбе жабынында бос кеңістік
қалдырмау;
- кеміргіштерді азықтан, судан айыру арқылы олардың көбеюіне
кедергі жасау;
- азық пен суды кеміргіштерден қорғау.

Санитариялық шаралар жүргізу (қораларды, территорияны
ластамау және б.), тәртіп пен тазалықты сақтау, әсіресе ет
сақтайтын және ет соятын жерлерде. Санитариялық шаралардың
ең маңыздысы қалдықтарды дұрыс өңдеу (өртеу, компостау,
өңдеу).

Агротехникалық шаралар – кеміргіштердің өмірі мен
көбеюіне кедергі жасайды (арамшөптерді жою, жерді дұрыс
жоспарлау, уақытында егінді жинау).
Кеміргіштерді жою механикалық, химиялық және
биологиялық әдістермен жасалады.
Механикалық
әдісте кемірігіштерді арнайы
құралдармен аулайды немесе улы Химиялық әдісте –
жемді пайдаланады. Бұл ратицидтер асқазан-ішек Биологиялық жою
құралдардың ішінде кеміргіштер және тыныс алу жүйесіне әдісінде кеміргіштердің
өледі немесе аулап кейінен әсер ететін заттар табиғи жауларын және
өлтіреді. Механикалық әдісті
ашық ауада және бөлмеде
қолданылады: патогенді бактериялардың
қолдануға болады, адамға, 1. Уланған жем дайындау дақылдарын қолданады.
малдарға зиянсыз, тиімділігін (тағам, су) Бактериологиялық жою
дәл анықтауға болады. Бұл әдісті үшін адамға зиянсыз
кеміргіштерді жою үшін және 2. Кеміргіштердің індерін,
олардың санын, түрін, таралуын жүретін жерлеріне у себу. сүзек, сальмонеллез
анықтау үшін және 3. Газ арқылы кеміргіштердің қоздырғыштары, ал
бактериологиялық зерттеулер тыныс алу жүйесіне әсер ету. табиғи жаулары ретінде
жасау үшін қолданады. мысық, ит, түлкі, кірпі,
Кемшілігі: аулау құралдарын Уланған жем кеміргіштерді
қойып және оны үнемі бақылап тез өлтіреді, адамға, жылан, құстар
тұру қажет, аулау құралдары малдарға зиянсыз және қолданылады.
шектеліп шығарылады, қолдануға ыңғайлы.
сондықтан химиялық әдіспен
бірігіп жасау тиімді.
Дератизациялау жұмыстарын ұйымдастыру:

1. Ошақтық дератизация – жұқпалы ауру таралған ошақта,
құрылыста жасалады.

2. Таңдаулы дератизация – белгілі аймақта, мекемелерде, ет, балық
өндірісінде, элеваторда, қоймаларда жасалады.

3. Жаппай, бір мезгілдік дератизация – тұрғын мекендерде
жылына 1-2 рет жасалады.

4. Жаппай, жүйелі түрдегі дератизация – үлкен қалаларда,
порттарда жаппай түгелімен жүйелі түрде өңдеу жасалады.
* Кеміргіштерге қарсы улы
препараттар түрлері
*Ең танымал 2 түрі родентицидтер. Бұл мумиялайтын әсер
және антикоагулянттар бар препараттар.
* Бөлмедегі кішкене аймақты пайдалану кезінде бірінші
типті улан улану әсіресе тиімді. Бұл құралдың ерекшелігі - ол
уландырылған кеміргіштің мәйітін мумияциялау процесін
бастайды. Осылайша, есірткіні мумиялау тек зиянкестерді
өлтіріп қана қоймай, сізді шіріктің жағымсыз иісінен де
құтқарады.
*Антикоагулянттар мұндай әсер етпейді. Бірақ олар
әлдеқайда тиімді және тезірек үйде кеміргіштерден құтылуға
көмектеседі. Сонымен қатар, барлық егеуқұйрықтардан, бұл
адамдар мен үй жануарлары үшін ең қауіпсіз деп саналады.
* Дератизациялық
препараттар

Ракумин- көгілдір
түсті ұнтақ. Әсер
ететін заты:
куматетраил -0,75%.
Улылығы 3 класс.
Шығару түрі ұнтақ.
* Гельцин –
сарғаш түсті гель
тәрізді масса. Әсер
ететін заты:
техникалық
трифенацин (0,2%
мөлшерінде).
Улылығы 3 класс.
Шығару түрі : гель.
*Индан-Флюид –
жабысқық майлы сұйық
концентрат. Әсер ететін
заты: изоиндан -0,25%
немесе хлорфацион –
0,25. Улылығы 3 класс.
Шығару түрі : сұйық
концентрат.
*Клерат – қызғылт
түсті гранулалардан
тұрады. Әсер ететін
заты: бродифакум -
0,005%. Улылығы 4
класс. Шығару түрі :
гранула.
Протект Б. (Роденокс Б)
– қызғылт түсті
қолдануға дайын
алдамыш. Әсер ететін
заты: бромалидон -
0,005%. Улылығы 4
класс. Шығару түрі :
гранула.
Бараки - қызғылт түсті қолдануға дайын
алдамыш. Әсер ететін заты: дифетилон - 0,0025%.
Улылығы 4 класс. Шығару түрі : парафинді блок.
Ларинат - 0,25% бромадилонның қара-қызыл түсті
ерітіндісі. Әсер ететін заты: бромадилон - 0,25%.
Улылығы 2 класс. Шығару түрі : сұйық концентрат.

Цинк фосфиді - өте улы қара сұр түсті ұнтақ. Әсер ететін
заты цинк фосфиді 80%. Улылығы: 2 класс. Шығарылу
түрі: ұнтақ.
Дератизация жүргізу үшін алдамыштарды
дайындау әдістері
Дератизациялық тәсілдер

Алдамыш тәсілі – уланған алдамыштарды қолдануға негізделген;

Тозаңдау тәсілі – кеміргіш індерін умен тозаңдаумен іске асырылады;

Улы көпіршік тәсілі – ылғалды қора жайларда жүргізіледі;

Жабысқақ заттар тәсілі – жабысқақ желім сияқты заттарды қолдану
арқылы іске асады;

Газдау тәсілі – кеміргіштерді жою үшін улы газдар қолданылады.

Биологиялық әдіс кеміргіштердің табиғи жауларын (ит, мысық) және
адамға қауіпіз бактериалды культураларды қолдануға негізделген.
* Дератизациялау құралдарының сыртқы пішінінің тамақ
өнімдерінен, мал жемінен, үй заттарынан, дәрілік
препараттардан айрықша айырмашылығы болуы тиіс.
Қармақжемдердің тағамдық негізі ретінде адамдар
қызығатындай ұнтақталмаған күнбағыс дәні және өзге де
өнімдер пайдаланбайды. Қайғылы оқиғаларды болдырмау
үшін кеміргіштерге арналған родентицидті қармақжемді ашық
түске бояу қажет.
* Ашық аумақтарда улы қармақжем тек жасырын қойылады
және адамдарға, үй жануарлары мен құстарға қолжетімді
болмауы тиіс.
* Қармақжемдерді дайындау жұмыстары арнайы
қоспаларды қолдана отырып барынша механикаландырылуы
тиіс. Улы қармақжемдерді дайындау және өлшеп-орау сорып-
шығаратын жүйені қолдану және нақты дератизациялау
құралдарына арналған тиісті нұсқаулықтарда көрсетілген
қауіпсіздік шараларын сақтай отырып жүргізіледі.
Күресудің негізгі құралы ретінде антикоагулянттары бар ұзақ
сақталатын қармақжемдерді, ал қатты әсер ететін уы бар
қармақжемдерді кеміргіштер санының күздік шегіне жетуі және
көктемде көбеюі кезінде жылына екі рет, сондай-ақ эпидкөрсеткіштер
бойынша қолдану қажет.
Қыспаларды, қақпандарды және басқа да тұзақтарды
дератизациялаудың қосымша әдісі ретінде жекелеген объектілерде
қолдану ұсынылады.
Кеміргіштердің індерін және жүретін жолдарын тозаңдауға арналған
уларды аз мөлшерде қолдану керек, себебі бұл тәсіл қоршаған ортаның
пестицидтермен қатты ластануына әкеп соқтырады және өңдеу
жүргізілген үй-жайда үнемі болатын адамдар үшін жүргізілетін
жұмыстардың қауіптілігін арттырады.
Сапалы дератизация жүргізудің маңызды шарты улы қармақжемдерге
кеміргіштерді қызықтыратын түрлі азық-түлік өнімдерін: ұнды, дәнді,
жарманы, қантты, өсімдік майын; сирек жағдайда нанды, көкөністі, ет
пен балық қалдықтарын пайдалану болып табылады.
*Бактериалды культуралар ретінде көбінесе
сальмонеллалар қолданылады. Оларды ет пептон
сорпасында, сүт немесе ашытқы сұйық ортасында,
құрғақ және жартылай құрғақ сүйек үгінділері
орталарында өсіреді. Бактерия өсінділерін азық
алдамыштары ретінде қолданады.
*Қорытынды
Егеуқұйрықтар мен тышқандарға ежелден, әр түрлі тәсілдер арқылы
(әр түрлі
физикалық тәсілдер) күрес жүгізілуде, алайда соңғы оң жыл ішінде
олардың биологиялық қасиеттерін оқып білудің арқасында, оларды
жоюдың түпкіліпті дұрыс жолдары анықталды.
Бұл маңызды санитарлық тәсілді (шараны) чума ауруын таратушы
егеуқұйрықтарға қарсы қазіргі таңда кеңінен қолдануда. Мыңдаған
жылдар бойына адамдар егеуқұйрықтар мен тышқандарға қарсы
күресе отырып, оларды аулайтын иттерді үйретіп шығарады және
қазір осы иттер кеміргіштердің қас жауы болып саналады. Соның
ішіндегі кеміргіштерді аулайтын ең танымал иттің бірі йоркширский
терьер болып табылады .
Пайдаланған
әдебиеттер
Грецкий В.М., Хоменок В.С. Руководство к практическим занятиям
по технологии лекарственных форм. М. 1991

Кондратьева Т.С. Технология лекарственных форм том 1,2, М. 1991

Мингилев В.П., Мухамбетов Д.Д. Основы общей рецептуры. Акмола
1996

Мозгов И.В. Ветеринарная рецептура М. 1966

Рабинович Практикум по фармакологии и общей рецептуре М. 1978

Өтенов Ә.М. «Мал дәрігерлік фармакологиясы пәнінен
лабораториялық- жаттығу сабақтарын оқытуға арналған»
Методикалық нұсқаулар А. 1991
Назар аударғандарыңыз
үшін рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Дератизация жұмыстарын жүргізу

Дәрілік заттарды және негізді дайындау

Тағам өнеркәсібіндегі биотехнология

Дәрілер технологиясы ғылым ретінде

Зең саңырауқұлақтары

Сыртқа қолдануға арналған сұйық дәрілік формалар

БИОТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖОЛМЕН ТАҒАМ ӨНІМДЕРІНІҢ ҚҰНАРЛЫҒЫН АРТТЫРУ

Биотехнологиялық үдерістердің негізгі кезеңдері

Бейсу еріткіштер

Жағар майлар

Пәндер