Тәрбие теориясы

Презентация қосу

“Адамға ең бірінші білім
емес,
тәрбие беру керек.
Тәрбиесіз берілген білім
адамзаттың қас жуы,
ол келешекте оның
өміріне апат әкеледі.”
Әбу Насыр әл-Фараби
Тәрбие теориясы

Тәрбие – бұл жалпы, ортақ
міндеттерді іске асыру барысында
мұғалім мен оқушының ықпалдасты
әрекеттерін қамтамассыз етуші
арнайыұйымдастырылған тәрбиелік жүйе
жағдайында мақсаты тұлға
қалыптастыру болған әлеуметтік процес.
Мақсатты
бағыттылылық

Мақсаттар бірлігі Көп жағдаяттылық

Тәрбие процесінің
ерекшеліктері

Нәтиже ұзақтығы Ауыспалылығы

Үздіксіздігі
Тұлғаның өзіндік тәрбиесі мен
қайта тәрбиесі
Өзіндік тәрбие – адамның Қайта тәрбие – мақсаты келеңсіз
өзіндік дамуға, өзіндік білім алуға, өз қасиеттерді жойып, ұнамды тұлғалық
ұнамды қасиеттерін жетілдіріп, сапаларды дамытуға бағытталған тәрбие
келеңсіз тұлғалық сапаларын жоюға түрі.
бағытталған саналы әрі мақсатты Бұл процесс жеңіл емес, көп күш-
бағдарланған іс-әрекеттері. қуат пен шыдамдылықты қажет ететін
Өзіндік тәрбие бірліктері - ұзақты процесс. Тәрбиеленгеннен гөрі
өзіндік таным, өзіндік талдау, өзіндік қайта тәрбиеге салу көзқарас, әдеттерді,
бағалау, өзіндік есеп және және мінез бітістерін бұзып, бұрынғыларынан
өзіндік қадағалау. Өзіндік тәрбие өзгеше, тәрбиеленушілердің
тәсілдері - өз өзіне бұйрық беру, дағдыланбаған жаңа әдет-қылық
жүйелерінің тіктелуіне байланысты. Егер
өзіндік сергектік көтеру, өзіндік ұнамсыз мінез бітістері тұрақтанған сипат
қолдап-қуаттау, өзіндік мадақ, өзіндік алған болса, қайта тәрбиелеу әбден қиын
жаза. соғады. Сондықтан, “кейін қайта өңдеп
Тұлғаның жалпы тәрбиелілігі жатпайтындай етіп тәрбиелеу қажет”
өзіндік тәрбие деңгейімен (А.С.Макаренко).
сипатталады, өзіндік тәрбие сырттай Қайта тәрбиелеу үшін дәстүрлі
педагогикалық тәрбиемен ажыралмас әдістермен қатар “адамның барша
өзара байланыста болып, тұлғаның ниеттерін түпкілікті өзгеріске келтіріп,
қалыптасу процесіне қолдау-қуаттау бүкіл ұмтылыстарына бұрылыс беретін” –
береді, әрі оны дамытады. жарылыс әдісін де қолдануға болады.
Бұл әдіс тәрбиеленушіге өз теріс
Оқу, тәрбие және өзіндік тәрбие қылықтарының бұдан былай жарамсыз
біртұтас оқу-тәрбие процесінде өзара болатынын терең сезінуге, өз мінез-
байланысты. Бұл процестің құлқы мен қоршаған ортаға деген
қаншалықты нәтижелі болары, осы қатынасын өзгертуге, жаңаша өмір сүру
бірліктің есебінен. қажеттілігін түсінуге жәрдем береді.
Педагогтың тәрбиелік
әрекеттерінің сапасына

Тәрбиеге қосарлана
жүретін даму мен
Тәрбие тиімділігі оқу процесінің
тиімділігіне

Мақсат және оған Мақсат және оған
жетуге бағытталған жетуге бағытталған
іс-әрекеттер
Тәрбиенің жалпы іс-әрекеттер
арасындағы заңдылықтары арасындағы
сәйкестік сәйкестік

Практика мен Объектив және
тәрбиелік субъектив
жағдаяттардың
ықпалдар
бірлікті әрекетке түсуіне
сәйкестігіне

Тәрбие мен өзіндік
тәрбие
қарқындылығына
Тәрбие принциптері
Гуманистік педагогика
принциптері

Тәрбиенің жеке тұлғалық және
Тұлғалық бағыт қоғамдық бағыттарының
принциптері бірлігі принципі

Тәребиенің өмірі, еңбекпен Тәрбиеде ұнамды өнегені
Байланыстылық принципі пайдалану принципі

Тәрбиелік ықпалдар бірлігі
принципі
Тұлғалық бағыт
принциптері
Тәрбие процесінде тұлғалық бағыт принципі
тәрбиеленушілердің жас ерекшеліктері мен
даралығын, әсіресе жалпы және жеке адами қасиет
– сапаларын мен мүмкіндіктерін ескеру негізінде
іске асырылады. Адами қасиет сапалар мәні:
тұлғаның өмірлік бағыт-бағдары, тіршілік жоспары,
құндылықты бағамдары, қалыптасқан жандүниелік
ұстамдары, іс-әрекеті мен мінезіндегі себеп-
түрткілер. Тұлғаның осы аталған жетекші
сапаларынан бөлектене қарастырылатын жас не
даралық ерекшеліктер (мінез, темперамент, ерік
және т.б) жоғары дәрежелі кісілік қадір-қасиеттерді
қалыптастыруға бағышталған тәрбиені қамтамасыз
ете алмайды, жас деңгейін, даралық ерекшеліктерді
білу маңызды, солай да болса, жоғарыда аталған
сапалардың жетекшелік ролін тану ғана баланың
жас мүмкіндіктері мен жеке ептіліктерін дұрыс
пайдаланудың көзін ашады.
Тәрбиенің жеке тұлғалық және
қоғамдық бағыттарының бірлігі
принципі
Озат ойлы педагогтар тәрбиені “өсиет пен өнеге, сендіру және
зорлау жәрдемімен адамдарды нәзік шақтан іс-әрекетке қосып,
игерілген ережелерді тұрмыста қолдануға үйретуші қоғамдық
құрылым” (Г.Сент-Джон) ретінде таныған. Әр дәуірде бұл принцип
мәні ауысып барған: бірде жеке тұлғалық бағыт басымдау болып,
кейде қоғамдық, мемлекеттік бағыттар жетекшелік еткен. Алайда,
тәрбиенің басты міндеті – қай заманда да сақталып қала береді.
Бұл принцип бойынша педагогтың барша қызметі тәрбиесін
мемлекеттің тәрбиелік стратегиясына сәйкес орындауға және
үйлесімге келген тұлғаны қалыптастыруға бағытталуы тиіс.
Мемлекет қызметіндегі тұлға ретінде тәрбиеші тәрбие саласындағы
мемлекеттік тапсырысты орындайды. Егер мемлекет және қоғам
мүдделері сәйкес келсе, азаматтардың жеке мүдделерімен үйлесімді
болса, онда тәрбие принциптері де тәрбие мақсаттары мен
міндеттерінің саласында өзіне тиісті орын алады. Ал бұл жағдай
керісінше болса, принцип іске асапай қалады, себебі тәрбиешінің
тәрбие істері қорына толыққанды тәрбие үшін қажет нақты
деректер түспейді.
Тәрбиенің өмір және еңбекпен
байланыстық принципі
“Мектеп үшін емес - өмір үшін” – ұранымен күтіп
алады екен ежелгі Рим мектептері өз
оқушыларын. Адамзаттың алғашқы
қадамдарының өзінде – ақ адам тәрбиесімен
шұғылданған тұлғалы өмір мен тұрмыс
практикасының ажыралған тәрбиенің мағынасыз
болатынын түсінген. Адам тұлғасын
қалыптастыру оның іс-әрекетімен, қоғамдық
және еңбектік қатынастарға келуімен тікелей
тәуелді байланыста. Адамның ұнамды сапалары
еңбекте ғана дамиды: неғұрлым ол ауқымды,
мақсатқа орай болса, тұлғаның дамуы мен
әлеуметтену деңгейі де жоғары келеді. Осыдан
да тәрбиеленушілерді қоғамдық өмірге, әрқилы
пайдалы істерге араластырумен оларға болған
ұнамды көзқарас пен қарым-қатынастарын
қалыптастырып бару міндетті шара.
Соңы!!!

Ұқсас жұмыстар

Тәрбиенің жалпы әдістері

Тәрбиенің парадигмасы

Педагогика - тәрбие және оқыту туралы ғылым

Тәрбие үдерісінің теориясы

Педагогика ғылымның әдіснамасы

Теория негізі

Педагогика ғылымының салалары

Тәрбие процесінің ерекшеліктері

Педагогика пәні және ұғымы

Педагогика ғылымының салалары, басқа ғылым салаларымен байланысы

Пәндер