ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУДЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ЖАЛПЫҒА МІНДЕТТІ СТАНДАРТЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«БӨБЕК» ҰЛТТЫҚ ҒЫЛЫМИ ПРАКТИКАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ САУЫҚТЫРУ ОРТАЛЫҒЫ

«ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ» ПӘНІНІҢ
МЕМЛЕКЕТТІК ЖАЛПЫҒА МІНДЕТТІ
СТАНДАРТЫ

Алматы 2006 1
«ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ» РУХАНИ-
АДАМГЕРШІЛІК БІЛІМНІҢ
МЕМЛЕКЕТТІК ЖАЛПЫҒА МІНДЕТТІ
СТАНДАРТЫ ТҰЖЫРЫМДАМАЛЫҚ-
НОРМАТИВТІК ҚҰЖАТ

ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУДЫҢ
МЕМЛЕКЕТТІК ЖАЛПЫҒА МІНДЕТТІ
СТАНДАРТЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Мазмұны
Кіріспе
1. Қолданылу саласы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Терминдер, анықтамалар және қысқартулар
4. Жалпы ережелер
4.1. Әлемдік білім беру кеңістігінің даму үрдістері
4.2. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың басымдықтары
5. «Өзін-өзі тану» пәнінің мақсаттары
6. Оқу жетістіктерінің деңгейлері бойынша күтілетін нәтижелер
6.1. Мектепке дейінгі білім
6.2. Жалпы орта білім
7. «Өзін-өзі тану» пәні бойынша базалық білім беру мазмұны
8. Оқу жүктемесі және оның бөлінуі
9. «Өзін-өзі тану» пәні бойынша білім беру процесін ұйымдастыру
ерекшеліктері
10. Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау бойынша ұсыныстар
Қосымша (анықтамалық) Библиография
СТАНДАРТ ТӨМЕНДЕГІ НОРМАТИВТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ
ҚҰЖАТТАРДАҒЫ ЕРЕЖЕЛЕРГЕ СӘЙКЕС ӘЗІРЛЕНГЕН:

- « Балалардың құқықтары туралы» Конвенция.
- 2030 жылға дейінгі Қазақстанның даму
стратегиясы.
- «Білім туралы» Қазақстан Республикасы Заңы.
- Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың
2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік
бағдарламасы.
- Қазақстан Республикасының білім беру
ұйымдарында тәрбиелеудің 2006-2011 жылдарға
арналған кешенді бағдарламасы.
- Қазақстан Республикасында 12 жылдық білім беруді
дамыту тұжырымдамасы .
АТАЛҒАН СТАНДАРТТЫҢ НЕГІЗГІ ҚЫЗМЕТІ

Мектепке дейінгі және жалпы орта білім беру
жүйесінде рухани адамгершілік білім беруді
ұйымдастырудың
– жалпы ережелері;
– нормативтік талаптарын анықтау болып
табылады.

Стандартта:

тікелей өзін-өзі тану пәні арқылы, сонымен қатар басқа
да білім салалары арқылы жүзеге асырылатын рухани-
адамгершілік білім жүйесіне;
өзін-өзі тану пәнінің күтілетін нәтижелеріне,
оқушылардың оқу жетістіктерінің деңгейлеріне және
базалық мазмұнына;
рухани-адамгершілік білім берудің вариативті
құрамбірлігіне (қолданбалы курстар, таңдау бойынша
курстар);
сыныптан тыс іс-шаралардың әр түрлі нысандарына және
қосымша білім беруге қойылатын талаптар белгіленген.
Белгіленген талаптар:

Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі және
жалпы білім беретін орындарында өзін-өзі тану
бойынша оқу процесін ұйымдастыру кезінде;
өзін-өзі тану бойынша оқулықтар мен оқу-әдістемелік
кешендерді әзірлеу кезінде;
өзін-өзі тану бойынша білім алушылардың оқу
жетістіктерін қадағалау кезінде;
адамгершілік-рухани білімнің вариативті құрамбірлігі
ретінде қолданбалы курстар мен таңдау бойынша
курстарды әзірлеу кезінде;
қосымша білім беруде және мектептен тыс іс-
шаралардың түрлі нысандарын ұйымдастыру кезінде
міндетті болып табылады.
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

Әлемдік білім беру кеңістігінің даму
үрдістері;

Қазақстан Республикасында білім беруді
дамытудың басымдықтары.

ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ РУХАНИ-АДАМГЕРШІЛІК
БІЛІМНІҢ ТҮЙІНДІ ИДЕЯСЫ

Адамның өзімен-өзі және қоршаған ортамен
үйлесімді дамуына ықпал ету.
Демек:
Әлемді құндылық тұрғысынан ұғыну барысында өзін-

өзі тану;
Өз өмірінің мәнін, өзінің өмірдегі орнын түсіну;

Жеке тұлғалық әлеуетін барынша ашу.

Өзін-өзі тану» рухани-адамгершілік білім
берудің мақсаттары:

әрбір оқушының өзінің жан дүниесін
сезінуіне және өзінің дербестігін
түсінуіне ықпал ету;
жеке тұлғаның жан-жақты
қалыптасуына өмірлік-маңызы бар
мынадай түйінді құзіреттерді
мақсатты түрде дамыту арқылы
ықпал ету:
«Өзін-өзі тану» рухани-адамгершілік білім
берудің түйінді компетенциялары:

өзінің өмірлік позициясын анықтау;
әр түрлі мәселелерді адамгершілік нормаларға сәйкес
конструктивті шешу;
өзіне, адамдарға және қоршаған әлемге ізгілікті қарым-
қатынас жасау;
адамдарға қолдан келгенше көмек беру, туыстарына және
жақындарына қамқорлық көрсету;
өзімен өзі үндестікте өмір суру; ойы, сөзі және іс-
әрекеттерінде шынайы болу;
жасампаздық белсенділік, азаматтық және отан сүйгіштік
таныту;
адамгершілік тұрғысынан таңдауға даярлығын таныту және
өз ойы, сөзі мен ісіне жауапты болу;
қоғамға қызмет ету дағдыларын іс жүзінде дамыту.
Берілген мақсаттарды іске
асыру жолдары:

жеке тұлғаның өзін-өзі анықтауына және өзін барынша іске
асыруына көмектесетін жасампаздық құндылықтарды
үйретуге бағытталған біртұтас білім беру процесін құру;
балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, жеке
тұлғаның рухани-адамгершілік әлеуетінің дамуына ықпал
ететін ақпараттық білім беру кеңістігін құру;
басқа оқу пәндері мазмұнының құндылықтық мәнін күшейту;
қоғамға қызмет етуге бағытталған оқудан тыс және
мектептен тыс тәрбие рөлін арттыру;
мектеп пен отбасының әлеуметтік серіктестігін,
мұғалімдердің ата-аналар, қамқоршылар, тәрбиешілермен
тығыз ынтымақтастығын дамыту арқылы жеке тұлғаның
рухани-адамгершілік қалыптасуы үшін жағымды алғышарттар
жасау.

Оқу жетістіктерінің деңгейлері бойынша күтілетін
нәтижелерді анықтау негізі

адамзаттың рухани
өзін тануға өзгелерді әлемді
тәжірибесін тануға
тануға тануға

мүмкіндік беретін жалпыадамзаттық құндылықтар

өмір отбасы Ақиқат
махаббат Табиғат
достық Отан Жер адамзаттың
денсаулық қарым- ортақ үйі
еркіндік Әлем
қатынас Әлеммен Шығармашылық
бақыт теңдік Мәдениет
еңбек үйлесімділік
Бауырластық Сенім Адамзатпен
дене мен рух өзара түсінісу бірлесу
үйлесіміділігі Үміт
әріптестік
(жан мен тәннің
үйлесімділігі)

өз-өзіне өзге адамдарға қоршаған адамзаттың рухани
әлемге тәжірибесіне

қатысты тұлғаның жеке қасиеттері

Махаббат Қамқорлық Даналық
Адамгершілік Жауапкершілік
Ақ көңілділік Сүйіспеншілік Ашықтық
Жан сұлулығы Мақтаныш Оптимизм
Өз-өзін сыйлау Ашықтық
Адалдық Таным Дәстүрге
Дербестік Махаббат бейімділік
Төзімділік
Еңбексүйгіштік Мейірімділік Болашаққа
Өз-өзіне сенім Сыпайылық
Қоғамға қызмет талпыныс
Табандылық ету Жауапкершілік.

Күтілетін нәтижелерді сипаттауға
қойылатын талаптар:
пәндік мазмұнды емес оқушының нені біліп,
нені үйренгендігін білдіреді;
оқушылардың мінез-құлқында, іс-әрекетінде
байқалады және қадағаланады;
оқушының қолынан келетін әрекеттер
куәләндіреді;
оқу үрдісінің барлық субъектілеріне түсінікті
және бірдей ұғатындай болуы керек.

Сонымен күтілетін нәтижелер - қысқа
мерзімді және ұзақ мерзімді мақсаттар
жүйесі.
Күтілетін нәтижелер оқу жетістіктерінің сегіз деңгей
бойынша нақтыланды:
– мектепке дейінгі білім беру жүйесіндегі ересектер тобы
және мектепалды топтары бойынша екі деңгей;
– жалпы орта білімнің екіжылдық циклына арналып (2-4-
6-8-10-12 сыныптардан кейін) алты деңгей.

Әрбір деңгейдегі күтілетін нәтижелер саны 10-15 ке дейін
жетеді.

Мектепке дейінгі білім
1-деңгей (ересектер тобы)
Бес жастағы бала:
мейірімділік, махаббат, сыпайылық, адалдық сияқты адамгершілік
қасиеттер туралы түсініктерді білуі;
жақсы мен жаманның не екенін түсініп, жақсы мен жаман әрекеттерді
ажырата алуы;
эмоциялық көңіл күйін білдіріп, үлкенді сыйлауы, мейірімділік таныта алуы;
достарына, туыстары мен жақындарына шамасына қарай көмек көрсетуі және
қамқор бола алуы;
салауатты өмір салты туралы қарапайым білімдерді игеруі және алғашқы
дағдыларды білуі;
қарама-қарсы жыныстағы адамдарға құрмет көрсете алуы;
қоршаған табиғатқа ұқыпты қатынас жасау қажеттігін білуі және түсінуі;
сурет салу, мүсіндеу, құрастыру арқылы өз көңіл күйін жеткізе алуы;
сөз бен мінездегі жаман-жақсыны ажырата алуы, үйдегі, балалар
бақшасындағы, қоғамдық орындардағы жалпы қабылданған нормалар мен
ережелерді сақтай білуі к е р е к.

2-деңгей (мектепалды тобы)
Алты жастағы бала:
отан, өмір, денсаулық, махаббат, адам, отбасы, достық, табиғат сияқты
адамгершілік құндылықтар туралы бастапқы түсініктерді білуі;
мейірімділік, сыйластық, қамқорлық, адалдық, мақтаныш,
патриоттық адамгершілік құндылықтары, сондай-ақ жағымсыз
қасиеттер туралы түсініктерді білуі;
қоршаған табиғат сұлулығын қуанышты қабылдай алуы, оған қамқор бола
білуі;
өзін тануға қызығушылық көрсете білуі;
адамдарды сыйлап, тілектестік, жанашырлық таныта алуы;
мінез-құлық нормаларының қарапайым түрлерін ұстана білуі, өзіне-өзі
қызмет етудің бастапқы дағдыларын игере алуы;
салауатты өмір салты ережелерін түсінуі және қолдана білуі;
балалар ұжымында қарым-қатынас жасай алуы, өзара әрекеттесе
білуі;
ойын кезінде өз қызығушылықтарын өзгелердің қызығушылықтарымен
үйлестіре алуы;
отбасында және құрбыластарының арасында өзара көмекке,
ынтымақтастыққа даярлығын таныта алуы;
бейнелі түрде ойлай, қиялдай білуі, шығармашылық іс-әрекеттер кезінде
(музыка, ойын, би, қойылымдық көріністер) өз қабілеттері мен
мүмкіндіктерін көрсете алуы к е р е к.
Жалпы орта білім
3-деңгей (1-2 сыныптар)
2-сыныпты бітірген оқушылар:

бұрын меңгерген адамгершілік құндылықтар мен білім, ой, сөз, іс, татулық,
шындық сияқты жаңа ұғымдар, оған қарама-қарсы құндылықтар туралы
кеңейтілген түсініктерді білуі;
адамның өзіне және өзгелерге деген махаббат, мейірімділік, сенім, шыншылдық,
адалдық, әділдік, батылдық, құрмет сияқты жағымды қасиеттері, сондай-ақ
жағымсыз қасиеттер мен эмоциялардың көрінісі туралы түсініктерді білуі;
адам мен табиғаттың бірлігі, табиғаттың адам дамуына жағымды әсері туралы
түсініктері болуы, қоршаған ортаға саналы түрде ұқыптылықпен қарым-қатынас жасай
алуы;
денсаулық сақтаудың маңыздылығын түсінуі, салауатты өмір салтының қарапайым
ережелерін білуі және қолдана алуы;
өз ойын, сезімін, алған әсерін шығармашылық әрекеттер арқылы жеткізе алуы;
Қазақстанда тұратын түрлі ұлт өкілдері арасындағы бейбітшілік пен
ынтымақтастық құндылықтары туралы түсініктерді білуі;
шынайы достық және қарым-қатынас қуанышының мәнін түсінуі, құрбыластары мен
үлкендер арасындағы достық пен сыйластықты бағалай білуі;
қарама-қарсы жыныс өкілдерімен достық қарым-қатынас жасай алуы;
өз әрекеттері үшін жауапкершілікті сезіне алуы, мектепте, үйде, қоғамдық орындарда
мінез-құлық ережелерін қолдана алуы;
оқушы құқығы мен міндеттерін білуі және оларды қолдана алуы
к е р е к.

4-деңгей (3-4 сыныптар)
4-сыныпты бітірген оқушылар:
бұрын меңгерген адамгершілік құндылықтар туралы кеңейтілген түсініктерді және еңбек
ету, қызмет ету, ақиқат, үйлесімділік, сұлулық, руханилық, адамгершілік, адамшылық
сияқты жаңа ұғымдарды білуі;
адами сезімдер мен эмоцияларды, өзінің эмоциялық күйін ажырата білуі, өзінің сезімдері
мен талпыныстарын көрсете алуы, жағымсыз эмоциялары мен әрекеттерін тежей алуы;
этика ережелерін білуі және іс жүзінде қолдана алуы, мораль, этика мәселелерін талқылау
барысында өзінің пікірін білдіріп, өз сөзіне және ісіне жауапкершілік таныта алуы;
адамның жағымды және жағымсыз сезімдері мен әрекеттерін ажыратып, олардың себеп-
салдарын талдай алуы;
денені дамыту қажеттігін түсініп, денсаулықты сақтауды қамтамасыз ететін сауықтыру
әдістемесі мен қауіпсіздік шараларын іс жүзінде қолдана алуы;
өз ойы мен алған әсерлерін шығармашылық әрекеттер арқылы жеткізе алуы;
топта, сыныпта, үйде өзіне және өзге адамдарға көңіл бөліп сыйлауы, сондай-ақ бейтаныс
адамдармен өзара жағымды, достық қарым-қатынас жасай алуы;
өз туыстары мен жақындарының еңбегі мен кәсібіне ықылас танытып, құрмет көрсете
алуы;
табиғаттың маңыздылығын өмір сүрудің негізі ретінде түсінуі;
қоршаған ортаға қамқорлық танытып, табиғат көздерінің тазалығын сақтай білуі;
оқу кітаптарын саналы түрде таңдай білуі, өз мінез-құлқын әдеби кейіпкерлердің
әрекеттері арқылы бағалай алуы;
өзін Қазақстан Республикасының азаматы ретінде сезінуі, ел, қала, ауыл, мектеп өміріне
өзінің қатысты екенін білуі, қоғамға қызмет етудің мәнін түсінуі к е р е к.

5-деңгей (5-6 сыныптар)
6-сыныпты бітірген оқушылар:
бұрын меңгерген адамгершілік құндылықтар туралы кеңейтілген түсініктерді білуі және
еркіндік, тәуелсіздік, шыдамдылық, жәбірлемеу, ақыл, ерік, махаббат, ар-намыс, абырой,
шығармашылық, мәдениет, өнер сияқты жаңа ұғымдарды білуі;
адамның жағымды және жағымсыз қасиеттері, эмоциялары мен сезімдері туралы кеңейтілген
түсініктерге ие болуы;
өзінің қайталанбас жекелігін сезіне білуі, өзгелердің жекелігіне құрметпен қарай алуы;
әлсіз, сырқат, жәбір көрген адамдарға қатысты мейрімділік таныта алуы, өзінің адамдарға
жанашырлығын нақты көмек арқылы көрсете алуы;
үйде, өз айналасындағылармен рухани нормалар, адамгершілік қағидаттар негізінде бірлескен әрекетте
достық қарым-қатынасты қолдауы, ұрыс-керіс, дау-жанжалдың жағымсыз екенін сезінуі, оларды жеңе
алуы, ынтымақтастық пен келісім негізінде өзара әрекет ете алуы;
дене және психикалық саулық үйлесімділігінің маңызын, салауатты өмір салтының мәнін түсінуі,
жағымсыз әрекеттерден аулақ болуға тырысуы;
өзінің бос уақытын тиімді ұйымдастыру қажеттілігін сезінуі, өз уақытын жоспарлай алуы;
өздігінен білім алуы және өзін іс жүзінде көрсете білуі, өз бетінше шығармашылықпен айналысуға
қызығушылық танытуы, өз қабілеттері мен мүмкіндіктерін мейлінше жүзеге асыруға ұмтылуы;
өз ойлары мен сезімдерін еркін жеткізіп, өзіне қарасты объективті пікір білдіре алуы;
достық пен қарым-қатынасты бағалай алуы, шыдамдылық танытып, реніш пен түсінбеушілікті
кешіріп, басқа адамды тыңдай алуы, түсіне білуі;
түрлі жағдаяттарда өзін лайықты және жауапты ұстай алуы, эмоциялық жай-күйін басқара алуы,
жағымсыз эмоцияларын, ниеттерін тежей білуі;
дербес және жауапты шешім қабылдай алуы және оны негіздей білуі;
басқа адамдардың ар-ұжданына нұқсан келтірмей, өз қағидаттарына, ұстанымдары мен сенімдерінде
берік болуы;
адамның гендерлік айырмашылығын ескере отырып, олардың әлеуметтік рөлі туралы түсініктерді білуі;
өз әрекеттерін айналасындағы адамдардың іс-әрекеттерімен теңдестіре алуы және бағалай білуі, әйгілі
адамдар өміріндегі жақсы болуға көмектесетін құндылықтарды ажырата алуы
к е р е к.

6-деңгей (7-8 сыныптар)
8-сыныпты бітірген оқушылар:
бұрын меңгерген адамгершілік құндылықтар туралы кеңейтілген түсініктерді және
даналық, адалдық, келісім, шындық, бақыт, өмір, махаббат сияқты жаңа ұғымдарды білуі;
адам мінезінің жағымды және жағымсыз сипаттарын, әрекеттері мен ниеттерін ажырата
алуы;
өзінің эмоциялық және психикалық жай-күйін басқара алуы, жағымсыз эмоция мен әрекеттерді
тежей алуы;
отбасылық дәстүрлерді білуі және құрметтей алуы, өзінің отбасындағы рөлін түсініп, туыстары
және жақындарымен отбасында достық қарым-қатынасты сақтай білуі, жауапкершілікті сезініп,
қамқор бола алуы;
салауатты өмір салтына ықпал ететін түрлі дене әрекеттерін орындай алуы;
қоршаған орта мен адам сұлулығын бағалай алуы, өзінің оларға қатынасын шығармашылық
әрекеттер арқылы жеткізе алады;
өз міндеттеріне жауапкершілікпен қараудың мәнін түсінуі, жеке дара және ұжымда еңбек ете
алуы;
рухани-адамгершілік нормаларға сәйкес жеке мақсаттары мен оларға қол жеткізу
мүмкіндіктерін анықтай алуы;
жағымсыз стереотиптер мен қатерлі әуестікті бағалай алуы, жағымсыз әдеттердің (маскүнемдік,
шылым шегу, есірткі заттарды қолдану және т.б.) алдын алу тұрғысынан өз іс-әрекеттері мен
өзінің дамуын бағалай алуы;
өзінің және өзге халықтар мәдениеті, дәстүрі, салты және тілінің маңызын түсіне білуі;
жағымды қарым-қатынас жасау құндылығын түсінуі, өзін-өзі бағалай білуі және оны мұғалімнің,
құрбыларының, туыстары мен жақындарының бағалауымен салыстыра алуы;
қоғамда мінез-құлық ережелерін лайықты сақтай алуы, өз қылықтары мен айналасындағылардың
әрекеттерін бағалай алуы;
өзінің әлеуметтік және азаматтық жауапкершілігін сезіне білуі, өз бетінше шешім қабылдай алуы
к е р е к.

7-деңгей (9-10 сыныптар)
10-сыныпты бітірген оқушылар:
жалпыадамзаттық, этномәдени, ұлттық құндылықтардың өзара байланысын және арақатынасын
түсінуі;
жағымды қарым-қатынас жасау мәдениетін меңгеруі және оны күнделікті өмірде қолдана алуы;
өз көзқарасы мен қылықтарын, сондай-ақ өзге адамдардың көзқарастары мен қылықтарын талдай білуі
және сыни тұрғыдан бағалай алуы, өз ойы, сөзі және ісіне жауапкершілікпен қарай алуы;
жәбір көрсетудің және қаталдық көріністерінің жағымсыз салдарын білуі;
өмірлік жағдаяттардағы тамаша, көтеріңкі, мұңды, күлкілі жайларды айырып, анықтай алуы, оларды
сипаттай білуі және өз қатынасын білдіре алуы;
отбасындағы жағымды қарым-қатынас, ата-аналары, тәрбиешілері немесе қамқоршыларына адамгершілік
борыш құндылықтарын сезінуі, оларға сүйіспеншілік, сыйластық, шыдамдылық таныта алуы;
өмір мен денсаулықты құндылық ретінде сезінуі, өзінің келешек дене және рухани даму жолдарын анықтай
алуы, салауатты өмір салты мен сауықтыру әдістемесінің пайдасы туралы білімдерін іс жүзінде пайдалана
алуы, шылым шегуден, маскүнемдіктен, нашақорлықтан аулақ болуы;
болашақ мамандығын саналы түрде таңдай алуы, өзінің жеке уақытын тиімді ұйымдастырып, ұтымды
пайдалана алуы;
тілектері мен мүмкіндіктерін обьективті түрде салғастыра алуы, материалдық және материалдық емес
қажеттіліктерді ажырата алуы;
әр түрлі білім көздерінен алынған ақпараттарды салыстырып, талдап, сыни тұрғыдан бағалай алуы;
өз көзқарасы мен пайымдауын еркін, дәйекті түрде жеткізуі және оны негіздей алуы, өз пікірінен өзгеше
айтылған пікірлерге шыдамдылық таныта алуы;
мінездегі кейбір ауытқушылық көріністерін тани және бағалай алуы, жағымсыз ниеттерді тежей алуы,
шиеленістерден аулақ болуы, оларға тойтарыс бере алуы және басқаларға зиян келтірмейтін шешім таба
алуы;
белгілі бір жетістіктерге қол жеткізу үшін бірін-бірі қолдаудың мәнін түсінуі, шамасына қарай жақындары
мен достарына көмек, қолдау көрсете алуы;
азаматтығын сезінуге талпынуы, қазақ тіліне және өзге тілдерге, қазақтың ұлттық дәстүрлері мен өзге
халықтар дәстүрлеріне құрметпен қарауы, қоғамға қызмет етудің практикалық дағдыларына ие болуы;
басқа ұлттар мен конфессия өкілдеріне, олардың қоғамдағы орны мен ерекшеліктерін ескере отырып,
құрмет пен шыдамдылық таныта алуы к е р е к.

8-деңгей (11-12 сыныптар)
12-сыныпты бітірген оқушылар:
өмір құндылықтарының жалпыадамзаттық, рухани-адамгершіліктік мәнін
түсінуі, өзара адами қарым-қатынастарды тани алуы және оны бағалай
білуі;
айналасындағы адамдармен жағымды қарым-қатынас орната алуы, ұжымда
еңбектене білуі, топ пен ұжымда өз мәртебесін теңестіре алуы;
өз отбасын құрудың маңызын саналы түсініп, есею өміріндегі жарқын
болашағын сезінуі;
өзінің мінез-құлқын, физикалық және психикалық жағдайын басқара алуы,
эстетикалық талғамын, жақсы әдеттерін көрсете алуы, күнделікті өмірде
сұлулық заңдылықтарын пайдалана білуі, өз ойы мен сезімдерін еркін жеткізе
алуы;
қоршаған әлеммен үйлесімді қатынастың маңыздылығы туралы білуі;
өзінің ұстанымдары мен сенімдерінде тұра алуы;
салауатты өмір сүре алады; сыныпта, мектепте, үйде денсаулық сақтау ортасы
жағдайларын қолдау және жасау үшін білімдері мен біліктерін қолдана алуы;
өзін-өзі жетілдіру үшін ақпараттық және коммуникативтік технологияларды
шығармашылықпен және өнімді пайдалана алуы;
күрделі жағдаяттарда жауапты шешім қабылдай алуы, азаматтық ұстанымын
көрсете алуы;
нақты жағдаятты бағалай алуы, түрлі мәселелер шешіміне іздестіру
жүргізе алуы, қалыпты жағдайларда қалыптан тыс шешім таба білуі
к е р е к.

“Өзін-өзі тану” пәнінің базалық
білім мазмұны

Басты бағдарлары Негіздемелері Құрылымдық
элементтері
рухани- жалпыадамзаттық құндылықтар
адамгершілік құндылықтар; туралы ұғымдар
білім берудің тұлғаның қасиеттері жүйесі;
мақсаттары ; (сапалары); олардың адам
күтілетін әлеуметтік тәжірибе: өміріндегі
нәтиженің әлем мәдениеті;
көрінісі.
көпдеңгейлік
халықтар даналығы
жүйесі.
ғылым / білім

«Өзін-өзі тану» пәнінің базалық мазмұнының компоненттері

Мен адаммын Мен және Мен және әлем Мен және
басқалар адамзат
«Өзін-өзі тану» пәнінің мазмұндық желісі

Өзіңді тану Өзгені тану Әлемді тану Адамзатты тану
Адамның мән- Отбасы Табиғат Халықтар даналығы
мағыналық міндеті Туған туыстар Туған өлке Мәдениет
Дененің саулығы Достар Отан Білім /Ғылым
Рухани саулығы Көршілер Қоғам Шығармашылық
Дене мен рух Ұжым Әлем Ақиқат
үйлесімділігі Топ. Сынып
Оқу / Еңбек Мектеп
Өмір мәні

Базалық мазмұнының құрылымдық бөлімдері

Адамның өзін-өзі Адам және қоғам Адам және қоршаған Адамзаттың рухани
тануы орта тәжірибесі

Оқу жүктеме және оның бөлінуі
Өзін-өзі тану рухани-адамгершілік білімнің іс жүзіне асыру
жолдары:
1. БОЖ-ң инварианттық бөлімі арқылы:
- міндетті пән ретінде оқытылуы (аптасына – 1 сағаттан);
- міндетті оқытылатын пәндердің мазмұны арқылы имплицитті
түрде іске асуы;
2. БОЖ-ң жылжымалы бөлігі арқылы
- бастауыш мектептерде таңдау сабақтары;
- негізгі мектепте таңдау курстары;
- мектептің жоғары сатысында бағдарлы пәндерге арналған
қолданбалы курстар.
3. Сабақтан тыс, мектептен тыс іс шаралар жүйесі арқылы.

Өзін-өзі тану бойынша білім беру
процесін ұйымдастыру ерекшеліктері:
балаға құндылық тұрғысынан қарауды, оның қажеттіліктері,
қызығушылықтары мен мүмкіндіктерін барынша есепке алуды;
тұлғаның өзін-өзі тануы мен өзін-өзі жетілдіруіне арналған
жағымды жағдайлар тудыруды;
дамыта оқытудың әдістері мен формаларының әр түрлілігін, пәннің
мазмұнын адамгершілік таңдау жасау мен ойлануға арналған өмірлік
мысалдармен және жағдаяттармен толықтыруды;
оқушылардың тұлғалық, рухани өсуінің ішкі динамикасына көңіл
бөлуді;
білім беру процесі субьектілерінің тілектестік диалогын
ұйымдастыруды;
мектеп, отбасы, қауымдастықтың өзара бірлесіп, тығыз байланыста
әрекет етуін;
білім мекемелерінде ізгілік, сүйіспеншілік, әділдік және өзара
түсіністік атмосферасын құруды қарастырады.

Әдістемелік тәсілдер

«Шаттық шеңбері», «Тыныштық сәті»,
«Өзіммен-өзім», «Сабақтың дәйексөзі»,
«Әңгімелесу», «Ойын»,
«Шығармашылық жұмыс»,
«Жағдаяттар кезінде ойлану»,
«Бейнематериалдар көру (фильмнен,
мультфильмнен үзінділер және т.б.)»,
«Ән шырқайық, достар!», «Сергіту сәті»,
«Сахналау», «Қорытындылау»,
«Жүректен-жүрекке» шеңбері

Оқушылардың оқу жетістіктерін
бағалау
санның емес сапалық тұрғыда бағаланады;
оқушы жетістіктері жөніндегі ақпарат (ағымдағы, аралық, қорытынды)
портфолиоға жинақталады;
жетістіктер жөніндегі ақпараттар:
1) оқушылардың жеке, топтық, ұжымдық әрекеттері барысында;
2) белсендендіру әдісімен оқыту барысында;
3) дифференцациялық тапсырмалар орындау барысында жиналады.
бағалау әдістері әр түрлі болуы мүмкін:
- өзін-өзі бағалау;
- басқаның бағалауы;
- әрбір деңгейден кейін оқушы жетістіктерін қадағалайтын арнайы
тапсырмалар жүйесі.
Оқу жетістіктерін қадағалаудағы бағалаудың маңыздылығы.

Өзін-өзі тану бойынша оқу үрдісін
ұйымдастырудың шарттары:
балалардың жас және психологиялық-физиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес
эмоциялық жайлылықты қамтамасыз ететін денсаулық сақтау ортасын құру;
сабақта әрекет түрлерінің алмастырылуы оқуға жағымды мотивтерді
қамтамасыз ету;
өзін-өзі тану сабақтары арнайы үнтаспалар, бейнетаспалар, көрнекіліктер және
дидактикалық материалдармен жабдықталған кабинеттерде 10-15 адамнан
тұратын шағын топтарда өткізу;
өзін-өзі тану сабақтарын өткізудің әдістері мен нысандарының кең
нұсқалылығы, оларды арнайы кабинеттерден тысқары (концерт залында, мектеп
алаңдарында, табиғат аясында, мұражайда, сурет галереясында, театрда және
т.б.) орындарда ұйымдастыруды қарастыру;
өзін-өзі тану бойынша сабақтан тыс әрекеттер алған білімдерін күнделікті
өмірде практикалық түрде қолдана білуді және қоғамға қызмет етуге белсенді
қатысуды қарастыру;
білімнің әрбір деңгейі үшін типтік бағдарлама, оқулық, оқу-әдістемелік құрал,
хрестоматия, өзін-өзі тану бойынша дәптер, көрнекі-иллюстрациялық,
дидактикалық және үнтаспа, бейнетаспа материалдарынан құралатын оқу-
әдістемелік кешенді пайдалану.

“Өзін-өзі тану” пәнін жүргізетін
мұғалімге қойылатын талаптар

балаларға сүйіспеншілік
әрбір баланың ерекшелігін құрметтеу,
шыдамдылық
«ізгі ақыл» мен «жылы жүрек»
қоғамға қызмет ету.

Ұқсас жұмыстар

Аксиология - құндылықтар туралы философиялық ілім

Қазіргі бағалау түрлі нысанда болуы керек жиынтық формативті

БЕЙІНДІК ОҚЫТУ

Метапәндік әрекеттер

Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты. Орта жалпы білім

Құқық бұзушылық белгілері

Мемлекеттің белгілері

ПРЕЗИДЕНТ ПАРЛАМЕНТ

Жобалап оқыту технологиясы

ҚР-ның МЕМЛЕКЕТТІК ЖАЛПЫҒА МІНДЕТТІ БІЛІМ БЕРУ СТАНДАРТЫ Негізгі ережелері

Пәндер