Этникалық тәрбиенің ерекшеліктері және оларды анықтаушы факторлар

этнопедагогика

Тақырып: Этникалық тәрбиенің ерекшеліктері және оларды анықтаушы факторлар

Проблемалық сұрақтар:

Тұлғаның қалыптасуына қандай факторлар ықпал етеді? Олардың өзара байланысы қандай?

Тәрбиенің этникалық ерекшеліктері неге байланысты.

Халықтың педагогикалық мәдениеті дегенді қалай түсінеміз?

Негізгі ұғымдар:

ұлттық мінез, этникалық тұлға, этникалық өзіндік сана, ана тілі, дәстүр, салт, әдет-ғұрып, этникалық дүниетаным, этномәдени орта, тұлғаның этномәдени тұрғыдан әлеуметтенуі.

Жоспар:

1. Табиғат халық педагогикасына ықпал етуші негізгі фактор ретінде.

2. Еңбек, тұрмыс, дін және олардың халықтың педагогикалық мәдениетіне ықпалы.

3. Дәстүрлер, салттар және әдет-ғұрыптар этникалық тәрбиені құраушы негіздері ретінде.

4. Ұлттық мінез бен халықтық педагогиканың өзара байланысы.

Этникалық тәрбиенің ерекшеліктері әрбір ұлттың өзіндік ерекшеліктеріне байланысты айқындалады. Ол табиғи және тарихи жағдайлардың, тұрмыс тіршілік пен енбек әрекет түрлерінің ғасырлар бойы халықпен бірге дамып келеді. Тәрбие балалардың іс әрекеттерін ұйымдастыру арқылы жүзеге асады.

Табиғат

баланың Эстетикалық талғамының артуына, дене күшінің дамуына, еңбек сүйгіштікке, т. б, тәрбиелеуді

Дін

адамды адал, болуға, тазалыққа, шындыққа, үйретеді.

Ана тілі

Анаа сүтімен берілетін, тәрбиеге ықпал етуші фактор.

Ұлттық мінез

Белгілі бір этносқа тән оның тіршілік әрекетінде туындаған мінездің тұрақты типтік белгісінің жиынтығы.

Тұрмыс

Этносқа, қоғамға тән обьективті жағдайларын байланыстырып тұтастықты құрайтын, оның материалдық және рухани тұжырымының әрекет жүйесі.

Салт

Ұлттық ұрпақ тәрбиелеуде мәдени тұрмысы мен шаруаылық тіршілігінен көрініс табатын, адамның дүниеге келуімен о дүниеге аттанып кеткенше жүреді.

Еңбек

Өмірдің тұтқасы, тіршілігінің көзі. Қоғамдық байланыстың бәрі адам енбегімен жасалады. Еңбексіз, әрекетсіз осының бәрі жүзеге аспайды. Алдыңғы ұрпақтың кейінгілерге әлеуметтік-адамгершілік құндылықтарды, озық дәстүрлерді табыс етуі еңбек (әсіресе балалар мен үлкендердің ) арқылы жүзеге асты.

Әдет ғұрып

Нақты символдық іс әрекет, этикалық салттар мен дәстүрлердің нақты көрініс формалары

Дәстүр

Тарихи қалыптасқан және ұрпақтан ұрпаққа беріліп отыратын іс әрекет пен мінез құлық формалары, оларға ілесе жүретін салттар, ережелер, құндылықтар, түсініктер. бұл әлеуметтік тәжірибені сақтау, оны кейінгі ұрпаққа табыс ету, жаңарту және орнықтыру механизімі.

Тұлғаның қалыптасуына үш фактор (тұқымқуалаушылық, орта, тәрбие) әсер етеді. Халықтың педагогикалық мәдениеті ол Халықтың бала тәрбиесімен тікелей байланысты материалдық және рухани мәдениетінің аясы. Ол бесік жырында, ойын өлеңдерде, балалар фольклорында, дәстүрлі мерекелерінде және халық тұрмысында кездеседі. Педагогикалық мәдениет адамның іс әрекетімен, ойлау қабілетімен, дүниетанымдық көзқарасымен, енбегімен, діни түсініктермен қалыптасады.

Тәрбиені жүзеге асыруда қазақ халқы өзара қарым қатынас мәселесіне аса назар аударған: отбасы мүшелерінің өзара қарым қатынасы; туыстық қарым қатынас, курдастар арасындағы қарым қатынас, енбектес достар арасындағы қарым қатынасы т. б.

Салт дәстүрлер мен әдет ғурыптарды тәрбиенің әдіс тәсілдері, куралдары, формалары ретінде пайдаланган. Ана тілін ұлттың жан дуниесі, идеяның, сезім мен ойдың жанды көрінісі деп түсінген.