КРАХМАЛ АЛУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Презентация қосу

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
КРАХМАЛ АЛУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Орындаған: Мекенова Жансая
Тағайбек Айман
Группа: Тпрп-210
Қабылдаған: Мусаева Салтанат
ЖОСПАРЫ
КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
I.КРАХМАЛ ӨНІМІ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
1.1ШИКІЗАТҚА СИПАТТАМА
1.2КРАХМАЛ АЛУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЗЕРТТЕУ
II.САПА КӨРСЕТКІШІ
2.1ОРГАНОЛЕПТИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШІ
2.2ФИЗИКА ХИМИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШІ
III.ҚАЗАҚСТАН ЖӘНЕ ШЕТ ЕЛ НАРЫҒЫНДАҒЫ СҰРАНЫСЫ
IV. ҮЙ ЖАҒДАЙЫНДА КРАХМАЛ АЛУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Жұмыстың өзектілігі
Крахмал – крахмал дәндерінен тұратын ақ ұнтақ. Крахмал картоптан, дәнді-
дақылдан және басқа шикізаттан өндірілетін полисахарид болып табылады.
Өндірісте крахмалды, негізінен, картоптан, жүгеріден, күріштен алады. Ол
үшін шикізатты ұсақтап, сумен шаяды. Тұнбаға түскен крахмалы бөліп алып,
жылы ауа ағынында кептіреді. Крахмал (С6Н10О5)n табиғатта кең тараған
полисахарид. Күріште 80%-ке дейін, бидай мен жүгеріде 70—75%, картоп
түйіндерінде 20% крахмал болады.
Крахмал — табиғи полимер. Крахмал– тамақ құрамындағы маңызды
қоректік зат. Ол– нан, картоп, дән түрінде көмірсулардың басты шикізат көзі
болып есептеледі. Крахмалдың көп мөлшерін декстриндер, сірне, глюкоза
алу үшін өңдейді. Нанның негізгі бөлімі– декстриндер. Сірнелер кондитер
өнеркәсібінде қолданылады. Картоп крахмалынан, дәнді дақылдардан этил
спиртін алады.
Жеңіл өнеркәсіпте мата тоқу, қағаз, кеңсе тауарларын өндіруде және желім
ретінде қолданылады.
Медицинада түрлі дәрі–дәрмектер алуға және қоспа түрінде таблеткалар мен
жағатын майлар жасауға пайдаланады.
Тұрмыста крахмалды киім–кешек, т.б. заттарды крахмалдауға қолданады. Ол
ыстық үтікпен үтіктегенде декстриндерге, одан сірнелерге айналып, жұқа
жылтыр қабықша түзеді. Ол матаны тез кірлеуден қорғайды.
ЖҰМЫСТЫҢ МАҚСАТЫ:КРАХМАЛДЫ АЛУҒА ДЕЙІНГІ
ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЗЕРТТЕУ, КРАХМАЛ ӨНІМІНІҢ
ТҰРМЫСТЫҚ ӨНІМГЕ ЖӘНЕ ДЕ БАСҚАДА ӨНДІРІС
САЛАСЫНА ПАЙДАСЫ МЕН ЗИЯНЫ.

ЖҰМЫСТЫҢ МІНДЕТТЕРІ:
1.КРАХМАЛ ӨНІМІН ӨҢДЕУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЗЕРТТЕУ.
2.КРАХМАЛ ӨНІМІНІҢ ҚҰРАМЫН АНЫҚТАУ.
3.КРАХМАЛ ӨНІМІНІҢ ПАЙДАСЫМЕН ЗИЯНЫН ТАЛДАУ.
4.ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚСТАН ЖӘНЕ ДЕ ШЕТ ЕЛ НАРЫҒЫНДАҒЫ
СҰРАНЫСЫМЕН ЖАҒДАЙЫ.
Крахмал (нем. kraftmehl) – өсімдіктерде болатын
полимерлік көмірсу: (С6H10O5)n.
Крахмал— өсімдіктердің басты қосалқы көмірсуы;
глюкоза қалдықтарынан түзілетін екі полисахаридтен
(амилоза мен амилопектин) тұрады. Ұн тәрізді ақ
ұнтақ; көптеген өсімдіктерден алынады. Аспаздық пен
кондитер фабрикаларында көбінесе картоп, бидай және
жүгері крахмалын пайдаланады. Кисель, жеміс
ботқаларын қоюлатуға, сондай-ақ кондитер
бұйымдарына қосылады. Картоп крахмалы. Картоп
өндіріске гидравликалық транспортермен жуылып,
жеңіл, ауыр қоспалардан ажыратылып, жуу
машинасына түседі. Жуылған және өлшенген картоп
1.1ШИКІ ЗАТҚА СИПАТТАМА
ұнтақтау машинасында крахмалы босатылады. Келесі
операция — осы ботқа сияқты қоймалжыңды ішіндегі
жасушалық шырыннан бөлу. Ол үшін ботқаны крахмал
сүтімен араластырып, әртүрлі електі аппараттарға
береді. Електе ботқадан бос крахмал бөліп алынады
және пайда болған крахмал сүті майда екінділерден
тазаланады. Қалған өнім қайтадан ұнтақталады.
Крахмал сүті езінді массасының көбінен
ажырағанымен, құрамында әлі де езінді бар
болғандықтан әрі қарай жібектен жасалған тор
көздерден өткізіліп рафинацияланады.
ГИДРОЦИКЛОНДАР МЕН
ТҰНДЫРМАЛЫ-ЖУУ
ЦЕНТРИФУГАЛАРЫ
ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ОСЫДАН
АЛЫНҒАН
ШИКІ КРАХМАЛ КЕПТІРУГЕ
ЖІБЕРІЛЕДІ. КЕПТІРІЛГЕН
КРАХМАЛ АРНАУЛЫ ҚАПТАРДА
САҚТАЛАДЫ. ТАМАҚҚА
ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН
КРАХМАЛДЫҢ БӨГДЕ ИІСІ, ДӘМІ
ЖӘНЕ АУЫР ҚОСПАЛАРЫ
БОЛМАУЫ КЕРЕК; ТӨМЕН
СҰРЫПТЫ КРАХМАЛ
ТЕХНИКАЛЫҚ МАҚСАТҚА
ЖҰМСАЛАДЫ НЕМЕСЕ СІРНЕ
ӨНДІРІЛЕДІ.
КРАХМАЛДЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ

КРАХМАЛ САЛҚЫН СУДА ЕРІМЕЙТІН АҚ ТҮСТІ ҰНТАҚ ЗАТ. ЫСТЫҚ
СУДА ІСІНІП, КОЛЛОИД ЕРІТІНДІ — КЛЕЙСТЕР ТҮЗЕДІ.
КРАХМАЛДЫҢ МАҢЫЗДЫ ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІНІҢ БІРІ —
ЙОДПЕН ӘРЕКЕТТЕСКЕНДЕ КӨК ТҮСТІҢ ПАЙДА БОЛУЫ. ОНЫ
КАРТОПТЫҢ НЕМЕСЕ АҚ НАННЫҢ КЕСІНДІСІНЕ, КРАХМАЛ
КЛЕЙСТРІНЕ ЙОД ЕРІТІНДІСІН ТАМЫЗЫП КӨРУГЕ БОЛАДЫ. БҰЛ
РЕАКЦИЯНЫ ТАҒАМ ӨНІМДЕРІНДЕ КРАХМАЛДЫҢ БАР-ЖОҒЫН
АНЫҚТАУ ҮШІН ҚОЛДАНАДЫ.
КРАХМАЛ МИНЕРАЛ ҚЫШҚЫЛДЫҢ (H2SО4) НЕМЕСЕ ФЕРМЕНТТЕРДІҢ
ӘСЕРІНЕН ГИДРОЛИЗДЕНІП, ГЛЮКОЗА ТҮЗЕДІ:
(С6Н10О5)N + NH2O → C6H12O6РЕАКЦИЯ ЖАҒДАЙЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ӘР
ТҮРЛІ АРАЛЫҚ ӨНІМДЕР ТҮЗІЛІП, ГИДРОЛИЗ САТЫЛАП ЖҮРУІ
МҮМКІН:
(С6Н10О5)N → (C6Н10О5)M → XС12Н22O11 → NС6Н12O6МАКРОМОЛЕКУЛАНЫҢ
ЫДЫРАУЫ БІРТІНДЕП ІСКЕ АСАДЫ, ӘУЕЛІ ІРІ МОЛЕКУЛАЛЫ
ҚОСЫЛЫС ДЕКСТРИН, СОДАН КЕЙІН ДИСАХАРИД МАЛЬТОЗА ЖӘНЕ
ГИДРОЛИЗДІҢ СОҢҒЫ ӨНІМІ ГЛЮКОЗА ТҮЗІЛЕДІ.
КРАХМАЛДЫҢ МАҢЫЗЫ МЕН ҚОЛДАНЫЛУЫ
КРАХМАЛ — НЕГІЗГІ АЗЫҒЫМЫЗДЫҢ БІРІ. БІРАҚ ОНЫ АҒЗА БІРДЕН СІҢІРЕ АЛМАЙДЫ.
ТАҒАМНЫҢ ҚҰРАМЫНДАҒЫ КРАХМАЛ МАЙЛАР СИЯҚТЫ ӘУЕЛІ ГИДРОЛИЗГЕ ҰШЫРАЙДЫ.
ГИДРОЛИЗДЕНУ ПРОЦЕСІ ТАМАҚТЫ ШАЙНАҒАНДА СІЛЕКЕЙМЕН БӨЛІНЕТІН
ФЕРМЕНТТЕРДІҢ ӘСЕРІНЕН АУЫЗДА БАСТАЛАДЫ. ГИДРОЛИЗДЕНУ ОДАН ӘРІ АСҚАЗАН МЕН
ІШЕКТЕ ЖАЛҒАСАДЫ. ТҮЗІЛГЕН ГЛЮКОЗА ІШЕКТЕН ҚАНҒА СІҢІП, ОДАН БҮКІЛ АҒЗАҒА
ТАРАЙДЫ. ГЛЮКОЗАНЫҢ АРТЫҚ МӨЛШЕРІ ГЛИКОГЕНГЕ "ЖАНУАР КРАХМАЛЫНА"
АЙНАЛЫП, БАУЫРДА ҚОР БОЛЫП ЖИНАЛАДЫ. ОНЫҢ ҚҰРАМЫ КРАХМАЛ СИЯҚТЫ
(С6Н10О5)N БІРАҚ ҚҰРЫЛЫСЫ КРАХМАЛДАН ТАРМАҚТЫ (45, Б-СУРЕТ) ЖӘНЕ МОЛЕКУЛАЛЫҚ
МАССАСЫ ДА ҮЛКЕН БОЛАДЫ.
ОРГАНИЗМНІҢ ГЛИКОГЕН ЖИНАУЫ ШЕКТЕУЛІ. АДАМ САЛМАҒЫНЫҢ 1 КИЛОГРАМЫНА 50—60
Г ГЛИКОГЕН ЖИНАЛҒАН СОҢ, ОДАН АРТЫҚ МӨЛШЕРІ МАЙҒА АЙНАЛЫП, АДАМ ТОЛЫСЫП
КЕТУІ МҮМКІН. ГЛИКОГЕН ҚАЖЕТТІЛІККЕ БАЙЛАНЫСТЫ ГЛЮКОЗАҒА АЙНАЛЫП,
БИОХИМИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕРГЕ ҚАТЫСАДЫ.
КРАХМАЛ ГИДРОЛИЗІНІҢ АРАЛЫҚ ӨНІМДЕРІ ДЕКСТРИН МЕН МАЛЬТОЗАНЫ АҒЗА ОҢАЙ
СІҢІРЕДІ. ТАМАҚ ДАЙЫНДАҒАН КЕЗДЕ КРАХМАЛ ДЕКСТРИНГЕ АЙНАЛАДЫ. НАН ӨНІМДЕРІН
ЖӘНЕ КАРТОПТЫ ПІСІРГЕН КЕЗДЕ КРАХМАЛДЫҢ АЗДАП ГИДРОЛИЗДЕНУІНЕН ДЕКСТРИН
ТҮЗІЛЕДІ.
ӨНЕРКӘСІПТЕ КРАХМАЛДЫ ГИДРОЛИЗДЕП, СІРНЕ МЕН ГЛЮКОЗАҒА АЙНАЛДЫРАДЫ. ОЛ
ҮШІН КРАХМАЛҒА СҰЙЫЛТЫЛҒАН КҮКІРТ ҚЫШҚЫЛЫН ҚОСЫП ҚЫЗДЫРАДЫ. КҮКІРТ
ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ АРТЫҚ МӨЛШЕРІН БОРМЕН БЕЙТАРАПТАП, КАЛЬЦИЙ СУЛЬФАТЫНА
АЙНАЛДЫРЫП БӨЛІП ТАСТАЙДЫ. ЕГЕР ГИДРОЛИЗДІ СОҢЫНА ДЕЙІН ЖҮРГІЗБЕСЕ, ДЕКСТРИН
МЕН ГЛЮКОЗАНЫҢ ҚОСПАСЫ СІРНЕ АЛЫНАДЫ. СІРНЕДЕН КОНДИТЕР ТАҒАМДАРЫН,
КӘМПИТТЕР, МАРМЕЛАД, ДЖЕМ, ТОСАП ЖАСАЙДЫ.
ДЕКСТРИН ЖЕЛІМ РЕТІНДЕ ПАЙДАЛАНЫЛАДЫ. КРАХМАЛ МАТА ӨНЕРКӘСІБІНДЕ
ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ЫСТЫҚ ҮТІКТІҢ ӘСЕРІНЕН КРАХМАЛ ДЕКСТРИНГЕ АЙНАЛЫП, ЖҰҚА
ҚАБЫҚША ТҮЗЕДІ. ОЛ МАТАҒА ӘР БЕРЕДІ ЖӘНЕ ТЕЗ КІРЛЕУДЕН САҚТАЙДЫ.
КРАХМАЛДАН ХИМИЯ ӨНЕРКӘСІБІНДЕ ГЛЮКОЗА, ЭТИЛ СПИРТІН, АЦЕТОН ЖӘНЕ ЛИМОН
ҚЫШҚЫЛЫН АЛАДЫ. КРАХМАЛ ҚАҒАЗ ЖӘНЕ КАРТОН ӨНДІРІСІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
КРАХМАЛДЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ
КРАХМАЛ — ТАБИҒИ ПОЛИМЕР. (45-СУРЕТ).
ПОЛИМЕРЛЕНУ ДӘРЕЖЕСІ — N-НІҢ МӘНІ КРАХМАЛДЫҢ ӘР ТҮРЛІ
МОЛЕКУЛАСЫНДА ШАМАМЕН 200-ДЕН 2000-ҒА ДЕЙІН БОЛАДЫ.
КРАХМАЛДЫҢ МОЛЕКУЛАЛЫҚ МАССАСЫ БІРНЕШЕ ЖҮЗ МЫҢНАН
(АМИЛОЗА) МИЛЛИОНҒА ДЕЙІН (АМИЛОПЕКТИН) ЖЕТЕДІ.
КРАХМАЛДЫҢ МАКРОМОЛЕКУЛАСЫ ЦИКЛДІ Α-ГЛЮКОЗАНЫҢ
ҚАЛДЫҚТАРЫНАН ТҰРАДЫ. КРАХМАЛ ТҮЗІЛУ ПРОЦЕСІНІҢ
СЫЗБАНҰСҚАСЫ:
ЯҒНИ, КРАХМАЛДЫҢ ҚАРАПАЙЫМ БУЫНЫ, - C6H10O5 -
ШИКІ КРАХМАЛДЫҢ ӨНДІРІСІ

КАРТОПТЫ КРАХМАЛ
КАРТОП КРАХМАЛЫ ӨНДІРІСІНДЕ ШИКІЗАТ РЕТІНДЕ КАРТОП
ПАЙДАЛАНЫЛАДЫ. КАРТОП ҚҰРАМЫНДАОРТАША ЕСЕППЕН (%): ҚҰРҒАҚ
ЗАТТАР – 25; ОНЫҢ ІШІНДЕ КРАХМАЛ – 18,5; АЗОТТЫ ЗАТТАР – 2 ЖУЫҚ;
КЛЕТЧАТКА – 1; МИНЕРАЛДЫҚ ЗАТТАР – 0,9; ҚАНТ – 0,8; МАЙ -0,2; БАСҚА ДА
ЗАТТАР (ПЕНТОЗА, ПЕКТИН) – 1,6.
КАРТОП ӨНДІРІСІ МЕРЗІМДІ ЖҰМЫС ІСТЕЙДІ. КАРТОПТЫ САҚТАҒАН
САЙЫН КРАХМАЛДЫҢ ШЫҒУЫ АЗАЯДЫ.КАРТОПТЫ ӨНДІРІСКЕ ЖІБЕРМЕС
БҰРЫН ОНЫ БУРТАХТА 2-8°С ТЕМПЕРАТУРАДА САҚТАЙДЫ. САҚТАУҒА
САПАСЫ ЖАҚСЫ ӨНІМДЕРДІ ЖІБЕРЕДІ. ЗАҚЫМДАНҒАН КАРТОПТЫ БІРІНШІ
КЕЗЕКТЕ ӨНДІРЕДІ.
КАРТОПТЫ САҚТАУ КЕЩІНДЕ ЖҮРЕТІН НЕГІЗГІ ПРОЦЕСС ОНЫҢ
ТЫНЫСТАУЫ. БҰЛ УАҚЫТТА КРАХМАЛДЫҢ ГЛЮКОХАҒА АЙНАЛУЫ ЖҮРЕДІ,
СӨЙТІП ФЕРМЕНТТЕРДІҢ ҚАТЫСУЫМЕН ЖӘНЕ ОТТЕГІ БОЛҒАН КЕЗДЕ, СУ
МЕН ДИОКСИД КӨМІРТЕГІ ҚҰРАЛАТЫН КҮРДЕЛІ ПРОЦЕСС ҚАЛЫПТАСАДЫ.
БҰЛ ПРОЦЕСС ОТТЕГІ ЖЕТІСПЕЙТІН ЖАҒДАЙДА (АНАЭЙРОБТЫ ТЫНЫСТАУ)
БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ, ОНЫҢ СОҢҒЫ ӨНІМІ СПИРТ ПЕН КӨМІРТЕК ДЕОКСИДІ.
ҚҰРАЛҒАН СПИРТ КАРТОПТЫҢ ПРОТОПЛАЗМАСЫНА ҚҰРТЫП
ЖІБЕРГЕНДЕЙ ӘСЕР ЕТЕДІ, НӘТИЖЕСІНДЕ КАРТОП КЛЕТКАСЫ ЖОЙЫЛАДЫ.
КАРТОПТЫ САҚТАУ КЕЗІНДЕ ҮШ ТҮРЛІ БАСТЫ КЕЗЕҢДІ ҚАРАСТЫРУҒА
БОЛАДЫ: ЖЕТІЛУ 15-30 ТӘУЛІК АРАЛЫҒЫНДА; ҚЫСҚА ТЫНЫС АЛУ
МЕРЗІМІ, ЕГЕР ТЫНЫСТАУ ТӨМЕНГІ ДӘРЕЖЕДЕГІ ҚАРҚЫНМЕН ЖҮРГІЗІЛСЕ
1-6 АЙ АРАЛЫҒЫНДА ЖҮРЕДІ ЖӘНЕ ТҮЙНЕКТЕРДІҢ ӨСЕ БАСТАУ КЕЗЕҢІ,
КӨМІРСУЛАР МЕН АЗОТТЫ ЗАТТАРДЫҢ ҚАРҚЫНДЫ ШЫҒЫНДАЛУЫ
ЖҮРЕДІ, ТЕМПЕРАТУРА КӨТЕРІЛЕДІ ЖӘНЕ ӨСКІНДЕР ПАЙДА БОЛАДЫ.
КАРТОПТЫҢ ЖӘНЕ КРАХМАЛДЫҢ САЛМАҒЫНЫҢ АЗАЮЫН КЕМІТУ ҮШІН
САҚТАУ КЕЗІНДЕ БУРТТАРДЫҢ БЕТІН САЛАМ ЖӘНЕ ТОПЫРАҚПЕН
ҚАБАТТАП ЖАТАДЫ. БҰЛ КАРТОП ТҮЙНЕКТЕРІНІҢ
ӨНУІН ТЕЖЕЙДІ ЖӘНЕ ЖАРЫҚТЫҢ ӘСЕРІМЕН ОНЫҢ ЖАСЫЛДАНУЫНА
ЖОЛ БЕРМЕЙДІ. КАРТОПТЫҢ КРАХМАЛДЫЛЫҒЫНЫҢ АЗАЮЫ
НӘТИЖЕСІНДЕ АЗОТТЫ ЗАТТАРДЫҢ КӨБЕЮІ ТУЫНДАЙДЫ, ӘСІРЕСЕ
ТЕХНИКАЛЫҚ ЖАҒЫНАН ЖЕТІЛМЕГЕН КАРТОПТА ОЛ АСА МОЛ.
КАРТОПТАҒЫ АЗОТТЫ ЗАТТАР МӨЛШЕРІ ШАМАМЕН АҚУЫЗДЫ ЗАТТАРДЫҢ
50% ҚҰРАЙДЫ(ТУБЕРИН- ГЛОБУЛИНДЕР, АЛЬБУЙИН,
ПРОТОЗА,ПЕПТОН)ЖӘНЕ 50% АМИН ЖӘНЕ АМИНОҚҰРАМАЛАРДАН
ТҰРАДЫ. ДҰРЫС ЖЕТІЛМЕГЕН КАРТОПТЫ ӨҢДЕГЕНДЕ ЖАЛҚЫҚ ЗАТ
ПАЙДА БОЛАДЫ, БҰЛ КРАХМАЛДЫ ҚОСЫНДЫЛАРДАН БӨЛІП АЛУДА
ҚЫЙЫНДЫҚ ТУҒЫЗАДЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ САПАСЫ ДА НАШАРЛАЙДЫ.
КАРТОП КРАХМАЛЫНЫҢ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
КАРТОП КРАХМАЛЫН ӨНДІРУ ҮДЕРІСІ БІР-БІРІМЕН ЕРЕКШЕ ЕКІ ТҮРЛІ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ СХЕМА
БОЙЫНША ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛАДЫ- ШӨГІНДІ ЖИНАЙТЫН ЦЕНТРИФУГАНЫ ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ
АЛЫНАТЫН ДӘСТҮРЛІ ЖӘНЕ ГИДРОНИКЛОНДАРДЫ ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ АЛЫНАТЫН ЖАҢА ТӘСІЛ.
ОСЫ ТҮРДЕГІ КРАХМАЛ ӨНДІРІСІНІҢ БАСТАПҚЫ КЕЗЕҢІ БІРДЕЙ ЖӘНЕ ОЛ МЫНАДАЙ
ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ІС-ӘРЕКЕТТЕРДІ ҚАМТИДЫ:
Ø КАРТОПТЫ ЖЕҢІЛ ЖІНЕ АУЫР ТҮРДЕГІ ҚОСЫНДЫЛАРДАН ТАЗАРТЫП АЛУ КЕРЕК, ТҮЙНЕКТЕРІН
ТОПЫРАҚТАН АРШЫП ЖУУ КЕРЕК;
Ø ЖУЫЛҒАН КАРТОПТЫ ӨЛШЕУ;
Ø КАРТОПТЫ ҮККІШТЕН ӨТКІЗІП МАЙДАЛАП АЛҒАШҚЫ ҰСАҚТАУ НЕМЕСЕ ӘСЕРІ КҮШТІ
ҰРҒЫЛАҒЫШПЕН ҰСАҚТАУ.
ҰСАҚТАЛЫП БОЛҒАН БОТҚАҒА АНТИСЕПТИК РЕТІНДЕ КҮКІРТТІ ҚЫШҚЫЛДЫ ҚОСАДЫ, ОЛ
ӨНДІРІСТІҢ ЖАРТЫЛАЙ ӨНІМІНДЕГІ МИКРОФЛОРАНЫҢ ДАМУ БЕЛСЕНДІЛІГІН ТЕЖЕЙДІ.
БОТҚАНЫ ӘРІ ҚАРАЙ ӨНДЕУГЕ МЫНАДАЙ ІС- ӘРЕКЕТТЕР
ҚАРАСТЫРЫЛАДЫ:
Ø ЕКІНШІ ҚАЙТАРА ҰСАҰТАУ АЛДЫНДА МЕЗГАНЫ БӨЛІП АЛУ ЖӘНЕ
ЖУУ;
Ø ҚАЙТАЛАП ҰСАҚТАУДЫ ЖҮРГІЩУ;
Ø МЕЗГАНЫ СҮЗГІШ ҚҰРАЛДАРДАН ӨТКІЗУ;
Ø ШӨГІНДІ ЖИНАЙТЫН ЦЕНТРИФУГАДА КРАХМАЛДЫ БӨЛІП ШЫҒАРУ;
Ø КРАХМАЛ СУСПЕНЗИЯСЫН СҮЗГІШ ҚҰРАЛДАРДАН ӨТКІЗІП
РАФИНИРЛЕУ;
Ø ГИДРОЦИКЛОНДА,ШӨГІНДІ ЖИНАУ ЦЕНТРИФУГАСЫНДА НЕМЕСЕ
СЕПАРАТОРДА КРАХМАЛДЫ ШАЮ.
АЛ, АЛЫНҒАН БОТҚАНЫ АЛҒАШҚЫ ҰСАҰТАУДАН КЕЙН БІРДЕН
ЕШТЕНЕСІН АРАЛАСТЫРМАЙ ҚАЙТА ҰСАҚТАУДАН ӨТКІЗЕДІ.
ТИЯНАҚТАП ҰСАҚТАЛҒАН БОТҚАНЫ ГИДРОЦИКЛОНДЫ ҚОНДЫРҒЫДА,
КЛЕТКАЛЫҚ ШЫРЫН МЕН МЕЗГАДАН ТҰРАТЫН КРАХМАЛ МЕН
ҚОСПАЛАРДАН АЖЫРАТУ ҮШІН ГИДРОЦИКЛОН ҚОСА ОТЫРЫП
ӨҢДЕЙДІ, ГИДРОЦИКЛОН ОСЫ ҚОСПАНАҢ КРАХМАЛСЫЗДАНУЫ ҮШІН
ЖӘНЕ КРАХМАЛДЫ РАФИНИРЛЕУ МЕН ШАЮ ҮШІН ҚАЖЕТ.
ЕКІ СЫЗБА БОЙЫНША ДА ТАЗА СУДЫ ТЕК КРАХМАЛДЫ ШАЮ КЕЗІНДЕ
ҒАНА ҚОЛДАНАДЫ.
ӨНДІРІСКЕ КАРТОПТЫ ЖЕТКІЗУ
КАРТОПТЫ ҚОЙМАДАН ӨНДІРІСКЕ ГИДРАВИКАЛЫҚ ТАСМАЛДАҒЫШ АРҚЫЛЫ
ЖЕТКІЗЕДІ, ОЛ СУЛАНҒАН КАРТОПТЫҢ ҚОЗҒАЛЫС ЖЫЛДАМДЫҒЫН ҚАМТАМАСЫЗ
ЕТУ ҮШІН, ШАМАМАЕН 1,0-1,5 М/С, АЛАЙДА 0,75 М/С АСПАЙТЫН ҚАЛЫПТА ӘДЕЙІ
ЕҢІС ЖАСАЛҒАН. ГИДРОТАСМАЛДАНҒЫШҚА ТАС ПЕН ЖИНАҒЫШ ТА ОРНАЛАСАДЫ.
ГИДРОТАСМАЛДАНҒЫШ ЖҰМЫСЫНДА СУДЫҢ ЖҰМАЛУЫ КАРТОПТЫҢ
ҚАНШАЛЫҚТЫ БІТЕЛІП ҚАЛУ ДӘРЕЖЕСІ МЕН СИПАТЫНА ҚАРАЙ ЖӘНЕ
ТАСМАЛДАҒЫШТЫҢ АСТАУШЫСЫНДА ҚАНША БҰРЫЛЫСТЫҢ БОЛУЫ НӘТИЖЕСІНЕ
ТӘУЕЛДІ БОЛАДЫ, ОЛ 1 Т КАРТОПҚА 7 Т ДЕЙІН ЖҰМСАЛУЫ МҮМКІН.
ГИДРАВЛИКАЛЫҚ ТАСМАЛДАҒЫШТА КАРТОП ТҮЙНЕКТЕРІ БАЛШЫҚТАН БІРШАМА
ЖУЫЛЫП ТАЗАРАДЫ. АСТАУШАДАН АЛЫНҒАННАН КЕЙІНГІ ҚАЛҒАН БАЛШЫҚ
ҚАЛДЫҚТАРЫ КАРТОПТЫҢ ҚАНДАЙ ТОПЫРАҚТА ӨСІРІЛГЕНІН ЖӘНЕ ЖИНАЛҒАН
КЕЗІНДЕГІ АУА-РАЙЫ ЖАҒДАЙЫН КӨРСЕТЕДІ. ӘДЕТТЕ, АСТАУШАНЫҢ СОҢЫНА ТОР
ОРНАТЫЛҒАН КІШІГІРІМ ОЙЫҚША ОРНАЛАСТЫРЫЛАДЫ, ОЛ
ГИДРОТАСМАЛДАНҒЫШТАҒЫ СУДЫ ШЫҒАРЫП ТАСТАУ ҮШІН ҚАЖЕТ. КАРТОПТЫ
ОСЫ ОЙЫҚШАДАН ЖУУҒА ОЖАУЛЫ ЭЛЕВАТОРДЫҢ(НОРИЙ), БҰРАМАЛЫ
ТАСМАЛДАҒЫШТЫҢ (ШНЕК), КӨТЕРГІШ ДӨҢГЕЛЕКТІҢ ЖӘНЕ АРНАЙЫ
ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН ОРТАЛЫҚ АЙНАЛУ СОРҒЫШЫНЫҢ КӨМЕГІМЕН БЕРЕДІ.
КАРТОПТЫ ТАСМАЛДАУДА КӨБІНЕ С АСПАЙТЫН БҰРЫШТА ОРНЫҚТЫРЫЛҒАН
БҰРАМАЛЫ ШНЕК ЖИІ ПАЙДАЛЫНАДЫ. АШЫҚ ШНЕКТІҢ БҮКІЛ БОЙЫНА
КАРТОПТАН ТҮСКЕН САЗДЫ ЖУЫП ТҰРУ ҮШІН СУ ШАШҚЫШ ОРНАТЫЛАДЫ.
ЖЫЛЖЫМАЛЫ ЛЕНТА МЕН АСТАУШАНЫҢ ІШКІ ЖАҒЫНЫҢ АРАЛЫҒЫНДАҒЫ
АЛШАҚТЫҚ 3 ММ АСПАУЫ КЕРЕК, БҰДАН ҮЛКЕН АРАЛЫҚТА КАРТОП ТҮЙНЕКТЕРІ
БҮЛІНЕДІ. ШНЕКТІҢ ҰЗЫНДЫҒЫ КӨТЕРУ БИІКТІГІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ.
КАРТОПТЫ ҰСАҚТАУ
КАРТОП ТҮЙНЕКТЕРІНЕН КРАХМАЛДЫ БӨЛІП АЛУ ҮШІН ЕҢ АЛДЫМЕН
КАРТОП КЛЕТКАСЫН АШУ КЕРЕК, БҰЛ ОНЫҢ ҚАБЫРҒАЛАРЫН БҮЗУ АРҚЫЛЫ
ҚОЛ ЖЕТЕТІН НӘРСЕ. БАСТЫ МІНДЕТ КРАХМАЛДЫН ДӘНДЕРІН САҚТАЙ
ОТЫРЫП, КЛЕТКАНЫҢ ҚАБЫРҒАСЫН БАРЫНША БҰЗЫП ҰСАҚТАУ.
КАРТОПТЫҢ ҚАБЫҒЫ МЕН КЛЕТКАСЫНЫҢ ҚАБЫРҒАСЫН АСЫРА ҰСАҚТАП
ЖІБЕРУ ҚАЖЕТ ЕМЕС, БҰЛ ДЕГЕНІМІЗ ҚОСЫМША ТИІМСІЗ ЭЛЕКТР
ШЫҒЫНЫН ЖҰМСАУҒА ӘКЕП СОҒАДЫ. ОЛ ТЕК КРАХМАЛ ТҮЙІРШІКТЕРІНІҢ
БӨЛІНІП ШЫҒУЫН ТУҒЫЗЫП ОТЫРАТЫН ДӘРЕЖЕДЕ ҒАНА ЖҮРГІЗІЛУІ КЕРЕК.
КЛЕТКНЫҢ КӨП БӨЛІГІ АРШЫЛЫП БОЛҒАННАН КЕЙІН ТҮЙНЕКТЕР
ҰСАҚТАЛҒАН ТҮРДЕГІ ҚОСПА АЛЫНАДЫ, ОЛ БҮКІЛ КЛЕТКАНЫҢ ҚАБЫРҒАСЫ
БҰЗЫЛҒАН КРАХМАЛДАН, ҚАБЫРҒАСЫ БҰЗЫЛМАҒАН БІРШАМА КЛЕТКАДАН
ЖӘНЕ КАРТОП ШЫРЫНЫНАН ТҰРАДЫ. БҰЛ ҚОСПА КАРТОП БОТҚАСЫ ДЕП
АТАЛАДЫ. ҚАБЫРҒАСЫ БҰЗЫЛМАҒАН КЛЕТКАЛАРДА ҚАЛҒАН КРАХМАЛ
ӨНДІРІСТЕГІ ЖАНАМА ӨНІМ – КАРТОП МЕЗГАСЫНДА(БОТҚАНЫ СҮЗІП
АЛҒАННАН КЕЙІН БӨЛІНІП ШЫҒАТЫН ҰСАҚТАЛҒАН КЛЕЧАТКА) ЖОЙЫЛЫП
КЕТЕДІ. ОСЫ КРАХМАЛДЫ БАЙЛАНЫСҚАН ДЕП, АЛ КАРТОП ТҮЙНЕКТЕРІНЕН
БӨЛІНІП АЛЫНҒАН КРАХМАЛДЫ ЕРКІН ДЕП АТАУ ҚАЛЫПТАСҚАН.
КАРТОПТЫ ҰСАҚТАУ СЫРТҚЫ БЕТІНДЕ ЕГЕУЛЕРІ БАР КАРТОП ҮККІШТЕ
ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛАДЫ НЕМЕСЕ АСА КҮШТІ ҚАЛЫПТАҒЫ ҰСАҚТАҒЫШТА
ЖҮРГІЗІЛЕДІ, СОҢҒЫСЫНДА ҰСАҚ МЕЗГА ҮККІШТЕ АЛЫНҒАНҒА ҚАРАҒАНДА
АЗ БОЛАДЫ.
КАРТОП ҰСАҚТАУ ҮРДІСІН БАҒАЛАУ ҮШІН ҰСАҚТАУ КОЭФФИЦЕНТІН ПАЙДАЛАНАДЫ, ОЛ
КЛЕТКАНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫН ДҰРЫСТЫҒЫ МЕН ОДАН КРАХМАЛДЫҢ АЛЫНУЫН СИПАТТАЙДЫ.
ОНЫ БОТҚАДАҒЫ ЕРКІН КРАХМАЛДЫҢ САНЫ МЕН ӨНІМДЕГІ КРАХМАЛДЫҢ ЖАЛПЫ
ҚҰРАМЫНЫҢ АРАҚАТЫНАСЫ АРҚЫЛЫ, ТӨМЕНДЕГІ ФОРМУЛАНЫ ҚОЛДАНА ОТЫРЫП
АНЫҚТАЙДЫ
(1) ФОРМУЛА K=A/A+B*100
МҰНДАҒЫ, К-КАРТОПТЫ ҰСАҚТАУ КОЭФФИЦИЕНТІ,%;
А-100Г БОТҚАДАҒЫ ЕРКІН КРАХМАЛДАР МАССАСЫ, Г;
Б-100Г БОТҚАДАҒЫ БАЙЛАНЫСҚАН КРАХМАЛДАР МАССАСЫ, Г;
КАРТОПТЫ ҰСАҚТАУ КОЭФФИЦЕНТІНІҢ НӘТИЖЕСІ КРАХМАЛДЫ ШИКІЗАТТАН БӨЛІП АЛУ
МҮМКІНДІГІМЕН АНЫҚТАЛАДЫ. СТАНСА ЖҰМЫСЫНЫҢ ҚАЛЫПТЫ ЖАҒДАЙЫНДА
ҰСАҚТАУДЫҢ БҰЛ КӨРСЕТКІШІ 90 % ЖОҒАРЫ БОЛУЫ ҚАЖЕТ.
ҮККІШТЕРДІҢ БӘРІ НЕГІЗІНЕН БІРДЕЙ ҚҰРЫЛЫМДА БОЛАДЫ, ӨЗАРА ОЛАР ӨНІМДІЛІГІ НЕМЕСЕ
КОНСТРУКЙИЯЛЫҚ РӘСІМДЕЛУІМЕН ҒАНА ЕРЕКШЕЛЕНЕДІ. БАРЛЫҚ КАРТОП ҮККІШТЕРДІҢ
ҚЫЗМЕТ ЕТУ БАРЫСЫ – АЙНАЛМАЛЫ БАРАБАНДА ОРНАТЫЛҒАН ЖҰМЫС ІСТЕУГЕ АРНАЛҒАН
СЫРТҚЫ БЕТІНДЕ АРНАЙЫ ҰСАҚ ТІСТЕРІ БАР ЕГЕУЛЕР АРАСЫНДА ТҮЙНЕКТЕРДІ ҮГІТУ.
АЛҒАШҚЫ ҰСАҚТАУ КЕЗІНДЕ ҮККІШКЕ ҰЗЫНДЫҒЫ 16-20ММ ЖӘНЕ ЕНІ 3ММ БОЛАТЫН
АРНАЙЫ ТЕСІКТЕРІ БАР ТОР ҚОЙЫЛАДЫ. АЛ ҚАЙТАЛАНЫП ҰСАҚТАУ КЕЗІНДЕ
ҚОЛДАНЫЛАТЫН ҮККІШТІҢ ТЕСІКТЕРІНІҢ ЕНІ 2ММ БОЛУЫ КЕРЕК. ТОРДАН 30 % КӨЛЕМІНДЕ
СҰЙЫҚТЫҚ АҒЫП ШЫҒАТЫНДАЙ БОЛУЫ ТИІС.
БАСТАПҚЫ ҰСАҚТАУДА ҮККІШТІҢ ЕГЕУЛЕРІ БАРАБАННЫҢ ҮСТІНДЕ 1,5-1,7ММ БОЛЫП
ОРНАЛАСАДЫ, АЛ ҚАЙТАЛАНЫП ҰСАҚТАУ КЕЗІНДЕ 1ММ АСПАУЫ КЕРЕК.
ЕГЕУЛЕРДІҢ ТОЗЫҒЫ ЖЕТКЕН ЖАҒДАЙДА ҮККІШТІҢ ӨНІМДІЛІГІ ДЕ ТӨМЕНДЕЙДІ,
СОНДЫҚТАН ЖҰМЫС БАРАБАНЫНЫҢ АУЫҚ-АЦЫҚ(1-2 ТӘУЛІКТЕ 1 РЕТ) ЖАҢА ЕГЕУЛЕРІ БАР
КЕЗЕКТЕГІ БАРАБАНМЕН АЛМАСТЫРЫП ОТЫРАДЫ. АЛЫНҒАН БАРАБАНДЫ ЕГЕУЛЕРІН
АУЫСТЫРУ ҮШІН, ПРОКЛАДКАСЫН ЖӘНЕ ТОЗҒАН ЕЛЕУЛЕРІН ШЫҒАРЫП АЛАДЫ, ОДАН КЕЙІН
БАРАБАНДЫ ОҒАН ЖАҢА ЕЛЕУЛЕРДІ САЛА ОТЫРЫП ҚАЙТА ЖАҢАРТАДЫ.
ЕЛЕУЛЕР ЖОҒАРҒЫ САПАЛЫ БОЛАТТАН ӘЗІРЛЕНЕДІ, ЕНІ 13 ЖӘНЕ 18 ММ. ТІСТЕРІ ТЕҢ
ҚЫРЛЫ ҮШ БҰРЫШ ТӘРІЗДЕС, ОЛАР 10 СМ ЕГЕУ ҰЗЫНДЫҒЫНДА 71-ДЕН КЕМ БОЛМАУЫ
ТИІС.
КАРТОПТЫ ҰСАҚТАУДЫҢ САПАЛЫЛЫҒЫ ШИКІЗАТТЫҢ ЖАЙЫНА ТӘУЕЛДІ(ЖАҢА
КАРТОПТЫ ҰСАҚТАУ МҰЗДАТЫЛҒАН НЕМЕСЕ БОСАҢСЫҒАН КАРТОПҚА ҚАРАҒАНДА
АНАҒҰРЛЫМ ЖЕҢІЛ) ЖӘНЕ ОНЫҢ ТАЗАЛЫҒЫНА, ОНЫ ЖҰМЫСҚА ДҰРЫС ИКЕМДЕУГЕ
БАЙЛАНЫСТЫ БОЛАДЫ.
КӨПТЕГЕН ЗАУЫТТАРДА БОТҚАНЫ ҚОСЫМША ҰСАҚТАУ ДҮРГІЗІЛЕДІ, НӘТИЖЕСІНДЕ
ОНДАҒАН БАЙЛАНЫСҚАН КРАХМАЛДАР ҚҰРАМЫ ТӨМЕНДЕЙДІ. ҰСАҚТАУ АЛДЫНДА
БОТҚАНЫ СҮЗГІДЕН ӨТКІЗІП ШАЯДЫ, БҰЛ ОНДАҒЫ ЕРКІН КРАХМАЛДАРДЫҢ БАСЫМ
МӨЛШЕРІН БӨЛІП АЛУ ЖӘНЕ ОРТАЛЫҚ АЙНАЛЫМДАҒЫ СҮЗГІДЕН СУ ШЫҒАРУ ҮШІН
ӨТКІЗІЛЕДІ, СӨЙТІП ҚҰРАМЫНДА ҚҰРҒАҚ ЗАТТАР 10-12 % БОЛАТЫН ӨНІМ АЛЫНАДЫ,
ОЛ ҚАЙТАЛАП ҰСАҚТАУДА ТИІМДІЛІКТІ АНАҒҰРЛЫМ АРТТЫРАДЫ. ЗАУЫТ ЖАҚСЫ
ЖҰМЫС ІСТЕГЕН КЕЗДЕ КАРТОП ҰСАҚТАУ КОЭФФИЦЕНТІ 92-94 % ЖЕТЕДІ.
ҰСАҚТАЛҒАН ӨНІМНІҢ САПАЛЫЛЫҒЫН ЖУЫЛҒАН МЕЗГАДАҒЫ БАЙЛАНЫСҚАН
КРАХМАЛДАРДЫҢ ҚҰРАМЫНА ҚАРАЙ БІЛУГЕ БОЛАДЫ, ОЛАР 40 % АСПАУЫ КЕРЕК. ЕКІ
ҚАЙТАРА КАРТОП ҰСАҚТАУДА ҮДЕРІСТІ ҰСАҚ МЕЗГАНЫҢ АЗ МӨЛШЕРДЕ ҚҰРАЛУЫНА
ҚАРАЙ ЛАЙЫҚТАЙДЫ, СЕБЕБІ ОНЫҢ КӨЛЕМІ КРАХМАЛДЫҢ ҮЛКЕН ДӘНЕДЕРІНЕ АСА
ҰҚСАС. БҰЛ ЖАҒДАЙДА АЛҒАШҚЫ ҰСАҚТАУ КЕЗІНДЕ-АҚ ТҮЙНЕКТЕРДІҢ
КЛЕТКАЛАРЫН 87 % ДЕЙІН ТОЛЫҒЫМЕН БҰЗАДЫ.
1 Т КАРТОП ҰСАҚТАУҒА ЖҰМСАЛАТЫН ЭНЕРГИЯ ШЫҒЫНЫ 5-6 КВТ·САҒ ШАМАСЫНДА,
АЛ 1 Т КАРТОПТЫ ҰСАҚТАУҒА ЕГЕУЛЕРДІҢ ЖҰМСАЛУ ШЫҒЫНЫ -1,2-0,4 М БОЛАДЫ.
КРАХМАЛДЫҢ САПАСЫНЫҢ ЖОҒАРЫЛАТЫЛУЫ ҮШІН, ЕҢАЛДЫМЕН ОНЫҢ АППАҚ
ҚАРДАЙ АҚТЫҒЫН ҰЛҒАЙТУ ЖӘНЕ ОНДАҒЫ МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ҮДЕРІСТЕРДІ
БЕЛСЕНДІЛЕНДІРУ ҮШІН КАРТОП БОТҚАСЫНА КҮКІРТ ДИОКСИДІН НЕМЕСЕ КҮКІРТ
ҚЫШҚЫЛЫН ҚОСАДЫ. НЕГІЗІНЕН БҰЛ МАҚСАТҚА СҰЙЫТЫЛҒАН КҮКІРТ ДИОКСИДІ
ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
КЛЕТКАЛЫҚ ШЫРЫННЫҢ БӨЛІНУІ
ШЫРЫНДАҒЫ АЗОТТЫ ЗАТТАР ҚҰРАМЫНА ТИРОЗИН КІРЕДІ, ОЛ ТИРОЗИНАЗА ФЕРМЕНТТЕРІНІҢ ӘСЕРІ
АРҚЫЛЫҚЫШҚЫЛДАНЫП, БОЯЛҒАН ТҮСКЕ ЕНЕДІ. КРАХМАЛДЫҢ ДӘНДЕРІ ОСЫ БОЯҒЫШ ЗАТТАРДЫ
АДСОРБЦИЯЛАУ ҚАСИЕТІНЕ ИЕ, ОЛ ДЕГЕНІМІЗ, ДАЙЫН ӨНІМНІҢ АҚ ТҮСІН СОЛҒЫНДАТАДЫ.
КРАХМАЛДЫҢ ШЫРЫНДА ҰЗАҚ ТҰРУЫ КЕЗІНДЕ ШЫРЫН ҚОСЫНДЫЛАРЫН ЕНГІЗУ АСА КҮШТІ
КӨБІКТЕНУДІ ТУҒЫЗАДЫ, ҚҰРАЛ- ЖАБДЫҚТАРДЫ ЛАСТАЙДЫ, ОЛАРДЫҢ МЕТАЛЛ БӨЛІКТЕРІНІҢ, ҚҰБЫР
ЖЕЛІЛЕРІНІҢ ЖӘНЕ АРМАТУРАЛАРДЫҢ ТОТТАНУЫНА ӘКЕП СОҒАДЫ.
КРАХМАЛДЫҢ ЖОҒАРҒЫ СҰРЫПЫН АЛУ, ШЫРЫННЫҢ БАҒАЛЫ ЗАТТАРЫН ПАЙДАЛАНУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ
ҮШІН ЖӘНЕ КРАХМАЛ ӨНДІРІСІ ҮДЕРІСІН ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ СХЕМАДА ЖҮРГІЗУ ҮШІН КАРТОПТЫ
ҰСАҚТАП БІТКЕН БОЙДА БІРДЕН КАРТОП ШЫРЫНЫН БОТҚАДАН БӨЛІП АЛАДЫ. ШЫРЫННЫҢ ЖОҒАРЫ
ҚҰРАМДА БӨЛІНІП ШЫҒУЫ ҮШІН БОТҚАҒА АЗДАҒАН МӨЛШЕРДЕ ОНЫҢ САЛМАҒЫНЫҢ 30 % АСПАЙТЫН
МӨЛШЕРДЕ СУ ҚОСАДЫ.
БОТҚАНЫ СУМЕН АРАЛАСТЫРУ ОНЫ ЦЕНТРИФУГАДА СҰЙЫҚ ФАЗАДА АЙНАЛДЫРҒАНДА КРАХМАЛДЫҢ
ЖОЙЫЛЫП КЕТУ МӨЛШЕРІН АЗАЙТУ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
СУЫ АЗАЙҒАН БОТҚАДАҒЫ ҚҰРҒАҚ ЗАТТАР КӨЛЕМІ 32-43 % ҚҰРАЙДЫ, ӨЗІ ЖАБЫСҚАҚ, ҚАМЫР ТӘРІЗДЕС
БОЛЫП КЕЛЕДІ.
БОТҚАНЫҢ КАМЕРАНЫҢ ҚАБЫРҒАЛАРЫНА ЖАБЫСЫП ҚАЛУЫН БОЛДЫРМАУ ҮШІН ОЛ ҚОЮЛАНҒАН
КЕЗДЕ БЕЛГІЛІ БІР МӨЛШЕРМЕН ҰЗДІКСІЗ СУ ҚОСЫП ТҰРАДЫ. БОТҚАНЫ ҚАБЫЛДАЙТЫН ОРЫН ШӨГІНДІ
ТҮСІРЕТІН КАМЕРАНЫҢ АСТЫНА ОРНАЛАСУ КЕРЕК.
БОТҚАНЫ СҮЗГІДЕН ӨТКІЗЕР АЛДЫНДА ОНЫ АРАЛАСТЫРУ ҮШІН ҚАБЫЛДАҒАҒЫШҚА СУ ЖІБЕРЕДІ. БҰЛ
ЦЕНТРИФУГАДАН ШӨГІНДІНІҢ ЕРКІН БӨЛІНІП ТҮСУІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ ЖӘНЕ БОТҚА СУМЕН
ЖАҚСЫЛАП ЖЫЛЫНАДЫ.
ЦЕНТРИФУГАДА 3,5-5 % ДЕЙІН ЖЕТЕТІН 70 % ДЕЙІНГІ КАРТОП ШЫРЫНЫ БӨЛІНЕДІ, БҰЛ ҮДЕРІС БОТҚАНЫ
АЛДЫН – АЛА СУМЕН ШЫЛАУДЫҢ НӘТИЖЕСІНЕ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫП ОТЫРҒАН ЦЕНТРИФУГА ТҮРІНЕ ДЕ
ТӘУЕЛДІ БОЛАДЫ.
ЦЕНТРИФУГАНЫҢ ЖАҚСЫ ЖҰМЫС ІСТЕГЕН ЖАҒДАЙЫНДА ШЫРЫНДАҒЫ КРАХМАЛДЫҢ ЖОҒАЛУЫ 0,2-0,3
Г/Л ҚҰРАЙДЫ.
БОТҚАНЫ ӨНДЕГЕН КЕЗДЕ ШӨГІНДІ ЖИНАЙТЫН ЦЕНТРИФУГАДЫ ШЫРЫНМЕГ ҚОСА БІРШАМА МӨЛШЕРДЕ
ҰСАҚ МЕЗГА ДА БӨЛІНІП ШЫҒАДЫ. БОТҚАДАҒЫ ШЫРЫНДЫ БӨЛІП АЛУ ДӘРЕЖЕСІ ЖӘНЕ МҰНДАҒЫ
КРАХМАЛДЫҢ ЖОҒАЛУЫ ОГШ ЦЕНТРИФУГАСЫНЫҢ
КОНСТРУКЦИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІНЕ, ОНЫҢ ӨНІММЕН ҚАНШАЛЫҚТЫ ТОЛТЫРЫЛУНА БАЙЛАНЫСТЫ.
КРАХМАЛДЫ МЕЗГАДАН БӨЛІП АЛУ
СЫЗБА БОЙЫНША КРАХМАЛДЫҢ МЕЗГАДАН БӨЛІНУІН ӘР ТҮРЛІ КОНСТРУКЦИЯДАҒЫ СҮЗГІ АППАРАТТАРЫНЫҢ
КӨМЕГІМЕН ОНЫ БІРНЕШЕ ҚАБАТ ЖУУ АРҚЫЛЫ ЖҮРГІЗІЛЕДІ. КРАХМАЛДЫҢ ҚОЙМАЛЖЫНЫНАН ҰСАҚ МЕЗГАНЫ
БӨЛІП АЛУ ҮШІН КАПРОН ТОРЛАРЫ БАР СҮЗГІ АППАРАТЫН ПАЙДАЛАНАДЫ, ОНЫҢ ТОР КӨЗДЕРІ ШАМАМЕН 100 МКМ
КӨЛЕМІНДЕ БОЛАДЫ, КРАХМАЛДЫҢ ІРІ ДӘНДЕРІНЕ НЕГІЗДЕЛГЕН. КАРТОП КРАХМАЛЫН ӨНДІРЕТІН ЗАУТТАРДАҒЫ
СҮЗУ СТАНЦИЯЛАРЫ ІРІ ЖӘНЕ ҰСАҚ МЕЗГАЛАРДЫ БӨЛУ МЕН ЖУУ ҮШІН АРНАЙЫ ҚОНДЫРҒЫЛАРДЫ КАМТЫҒАН.
ҰСАҚ МЕЗГАНЫ БӨЛІП АЛУҒА АРНАЛҒАН СҮЗГІНІ РАФИНИРЛЕУШІ СҮЗГІ ДЕП АТАЙДЫ. СҮЗУ СТАНЦИЯЛАРЫ
ОРТАЛЫҚ АЙНАЛМАЛЫ ЖӘНЕДОҒА ТӘРІЗДЕС СҮЗГІЛЕРМЕН ЖАБДЫҚТАЛҒАН. ПАЙДАЛАНУҒА ЕҢ ҚОЛАЙЛЫСЫ
ДОҒА ТӘРІЗДЕС СҮЗГІ, ОЛ ҚОЙМАЛЖЫҢДЫ АСА ЖОҒАРЫ САПАДА ТАЗАЛАЙДЫ, СОНЫМЕН ҚАТАР МЕЗГАДАН ЕРКІН
КРАХМАЛДЫҢ ШАЙЫЛЫП ШЫҒУЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ.
СЫРТҚЫ БЕТІ ЖЫЛЖЫМАЛЫ, КРАХМАЛ ӨНДІРІСІНДЕГІ АРАЛЫҚ ӨНІМДІ СУМЕН ШЫЛАП СҮЗУ ҮШІН
ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН АППАРАТТАР АРАСЫНАН ҮЛГІ РЕТІНДЕ ҚАЛАҚШАЛЫ- АЙНАЛМАЛЫ ЖӘНЕ АҒЫНДЫ-
БАРАБАНДЫ АППАРАТТАР САНАЛАДЫ.
КРАХМАЛДЫ ШАЙЫП АЛУ ІСІҢ ЖҮРГІЗУДІ НЕГІЗІНЕН, ӘР ТҮРЛІ КОНСТРУКЦИЯДАҒЫ СҮЗГІЛЕРДІ ҚОЛДАНА ОТЫРЫП
КЕЗЕҢ-КЕЗЕҢІМЕН ТӨРТ САТЫДА ЖҮРГІЗЕДІ. БҰЛ СҮЗГІЛЕРДІҢ ТОР КӨЗДЕРІ ӘР ТҮРЛІ МАТЕРИАЛДАРДАН ЖАСАЛАДЫ:
ТОР ТЕСІКТЕРІНІҢ КӨЗІ 0,24Х5ММ ТОТТАНБАЙТЫН БОЛАТТАН ЖАСАЛҒАН, ТОР КӨЗДЕРІНІҢ ДИАМЕТРІ 0,5-0,6ММ ;
ТОРЛАРЫ МЫС НЕМЕСЕ СЫМДАРДАН ТОҚЫЛҒАН, КӨЛЕМІ 0,25-0,25 ЖӘНЕ 0,30-0,30 БОЛЫП КЕЛЕТІН ТӨРТ БҰРЫШТЫ
ОЙЫҚТАРМЕН АЙҚАСТЫРЫЛА ЖАСАЛҒАН МАТА СҮЗГІЛЕР.
КРАХМАЛДАН БӨЛІНІП АЛЫНҒАН МЕЗГАНЫҢ ҮСТІНЕ САЛМАҚТЫ БАСТЫРЫП ЫЛҒАЛДЫЛЫҒЫН 75-80% ЖЕТКЕНГЕ
ДЕЙІН ҚОСЫМША СУСЫН СЫҒАДЫ, СОДАН КЕЙІН ЖЕМ ДАЙЫНДАЙТЫН ЦЕХҚА ӨҢДЕУГЕ ЖІБЕРІЛЕДІ.
ІРІ МЕЗГАНЫ ЖУУ ҮШІН ЖҰМСАЛАТЫН СУ ШЫҒЫНЫ 140-150% ҚҰРАЙДЫ, АЛ ҰСАҚ МЕЗГАҒА-30-40% МӨЛШЕРІНДЕ
ЖҰМСАЛАДЫ.
ШЫРЫН СУЫН БӨЛІП АЛУ
І СЫЗБА БОЙЫНША СҮЗГІ СТАНЦИЯСЫНА БОТҚАМЕН ҚОСА 30-40% КЛЕТКАЛЫҚ ШЫРЫН КЕЛІП ТҮСЕДІ. ШЫРЫННЫҢ
БІРШАМА БӨЛІГІ МЕЗГАНЫ ЖУҒАН КЕЗДЕ СУМЕН ШАЙЫЛЫП КЕТЕДІ. АЛ ҚАЛҒАН КӨП МӨЛШЕРДЕГІ ШЫРЫН
АРАЛАСҚАН КҮЙДЕ, СЫРТҚЫ ҚАБАТТАҒЫ СҮЗГІДЕН ӨТКІЗІЛІП КРАХМАЛ ҚОЙМАЛЖЫНЫНА ҚОСЫЛАДЫ ЖӘНЕ ОСЫ
ӨНІМНІҢ СҰЙЫҚ ФАЗАСЫН ҚҰРАЙДЫ. ШЫРЫН СУЫ ДЕП АТАЛАТЫН АРАЛАСҚАН КЛЕТКАЛЫҚ ШЫРЫНДЫ ШНЕКТІ
ШӨГІНДІ ЖИНАЙТЫН ЦЕНТРИФУГА КӨМЕГІМЕН КРАХМАЛДАН ТАЗАРТАДЫ.
ЦЕНТРИФУГАҒА ТҮСКЕН КРАХМАЛ ҚОЙМАЛЖЫНЫНЫҢ ҚҰРАМЫНДА 5% ҚҰРҒАҚ ЗАТТАР БОЛАДЫ, ЦЕНТРИЫУГАДАН
ШЫҒАТЫН ҚОЮ ЖИЫНТЫҚ 38-40% ТЕҢ. ШЫРЫН СУДАҒЫ КРАХМАЛ МӨЛШЕРІ 0,3Г/Л АСПАУЫ КЕРЕК.
ШНЕКТІ ШӨГІНДІ ЖИНАЙТЫН ЦЕНТРИФУГАДА АЛЫНҒАН КРАХМАЛ ҚОЙМАЛЖЫҢЫНЫҢ ҚОЮ ЖИЫНТЫҒЫН
ҚҰРАМЫНДАҒЫ ҚҰРҒАҚ ЗАТТАРЫ 13-15% ДЕЙІН ЖЕТКЕНШЕ СУМЕН АРАЛАСТЫРАДЫ, БҰДАН КЕЙІН РАФИНИРЛЕУГЕ ЖІБЕРІЛЕДІ.
КРАХМАЛДЫ РАФИНИРЛЕУ
КРАХМАЛ СҮТІН РАФИНИРЛЕУ ДЕГЕНІМІЗ ОНЫ КЕҢ КӨЛЕМДЕГІ ҰСАҚ МЕЗГАДАН АРЫЛТУ БОЛЫП САНАЛАДЫ.
РАФИНИРЛЕУГЕ ТҮСКЕН КРАХМАЛДЫҢ САПАЛЫЛЫҒЫ 91-94%. КРАХМАЛ ҚОЙМАЛЖЫНЫНДАҒЫ ҰСАҚ МЕЗГАНЫҢ
МӨЛШЕРІ ОНЫҢ ҚҰРҒАҚ ЗАТТАРЫ САЛМАҒЫНА ҚАТЫСТЫ 4-9% ТЕҢ.
КРАХМАЛ СҮТІН РАФИНИРЛЕУДІ НЕГІЗІНЕН КЕЗЕҢ-КЕЗЕҢІМЕН АҒЫНДЫ-БАРАБАНДЫ, ДӨҢЕС ТӘРІЗДЕС ЖӘНЕ ДІРІЛДЕТКІШ
СҮЗГІЛЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП ЕКІ САТЫДА ЖҮРГІЗЕДІ. КРАХМАЛ ҚОЙМВЛЖЫҢЫН АҒЫНДЫ- БАРАБАНДЫ НЕМЕСЕ
ДІРІЛДЕТКІШ СҮЗГІЛЕРМЕН РАФИНИРЛЕУ КЕЗІНДЕ ТІГІНЕН АЙҚАСТЫРЫЛЫП ТОҚЫЛҒАН №018 ЖӘНЕ №022 СҮЩГІЛЕР
ПАЙДАЛАНАДЫ.
КРАХМАЛ ҚОЙМАЛЖЫҢЫН ДОҒА ТӘРІЗДЕС СҮЗГІМЕН РАФИНИРЛЕУДЕ АЛҒАШҚЫ САТЫДА КАПРОН ТОРЫ БАР №52 СҮЗГІНІ
ПАЙДАЛАНАДЫ, ЕКІНШІСІНДЕ №64(ТОР КӨЗДЕРІНІҢ ТЕСІГІ 0,15 ЖӘНЕ 0,11ММ) СҮЗГІ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. СҮЗІП ТАЗАРТЫЛҒАН
ҚОЙМАЛЖЫН ҚҰРАМЫНДАҒЫ ҚҰРҒАҚ ЗАТТАРЫНЫҢ МӨЛШЕРІ ОНЫҢ САЛМАҒЫНА ШАҚҚАНДА 0,5% АСПАУЫ ТИІС.
БАСТАПҚЫ САТЫДА РАФИНИРЛЕНГЕН КРАХМАЛ ҚОЙМАЛЖЫНЫНДАҒЫ МЕЗГАНЫҢ ҚҰРАМЫ, ОНЫҢ ҚҰРҒАҚ ЗАТТАРЫНЫҢ
САЛМАҒЫНА ШАҚҚАНДА 1-1,5% АСПАУЫ КЕРЕК. ЕКІНШК ҚАЙТАРА РАФИНИРЛЕНГЕНДЕ ҰСАҚ МЕЗГАНЫҢ ҚҰРАМЫ
ҚОЙМАЛЖЫННЫҢ ҚҰРҒАҚ ЗАТТАРЫНЫҢ САЛМАҒЫНА ШАҚҚАНДА 0,5% АСПАУЫ КЕРЕК. РАФИНИРЛЕУ СҮЗГІСІНЕ СУ
ЖІБЕРУДІ ҚОЙМАЛЖЫННЫҢ ҚОСПАСЫНДА ҚҰРҒАҚ ЗАТТАР МӨЛШЕРІ 7-9% САҚТАЛАТЫНДАЙ ДЕҢГЕЙДЕ, РЕТТЕП ЖІБЕРІП
ОТЫРАДЫ. РАФИНИРЛЕУ СҮЗГІСІН ШАЮҒА ЖҰМСАЛАТЫН ҚОЛДАНЫСТАҒЫ МАШИНАНЫҢ ТҮРІНЕ, КАРТОПТАҒЫ
КРАХМАЛ ҚҰРАМЫНА ЖӘНЕ ҰСАҚТАЛУ КОЭФФИЦЕНТІНЕ ТӘУЕЛДІ, ОЛ ӨҢДЕЛЕТІН КАРТОПТЫҢ МӨЛШЕРІНЕ ШАҚҚАНДА
60-120% ҚҰРАЙДЫ. КАРТОПТЫҢ КРАХМАЛДЫЛЫҒЫ МЕН ҰСАҚТАЛУ КОЭФФИЦЕНТІ ЖОҒАРЫ БОЛҒАН САЙЫН, КРАХМАЛДЫ
РАФИНИРЛЕУ СТАНЦИЯСЫНДАҒЫ ЖҰМСАЛАТЫН СУ ШЫҒЫНЫ ДА ҮЛКЕН БОЛАДЫ. ЕКІНШІ САТЫДАҒЫ РАФИНИРЛЕНГЕН
КРАХМАЛ СҮТІНІҢ САПАЛЫЛЫҒЫ 95-98% ҚҰРАЙДЫ.
КРАХМАЛДЫ ШАЮ
ШЫРЫН СУЫН ШЫҒАРЫП АЛҒАННАН КЕЙІНГІ ЖӘНЕ ҰСАҚ МЕЗГАДАН АЖЫРАТЫЛЫП РАФИНИРЛЕНГЕН КРАХМАЛ
ҚОЙМАЛЖЫҢЫНЫҢ ҚҰРАМЫНДА БІРШАМА МӨЛШЕРДЕ ЕРИТІН ЗАТТАР, ҰСАҚ МЕЗГА ЖӘНЕ БАСҚА ДА ҚОСЫНДЫЛАР
БОЛАДЫ. КАРТОП ДҰРЫС ЖУЫЛМАҒАНДА ӨНІМГЕ БІРШАМА МӨЛШЕРДЕ ҚҰМ ТҮСУІ ДЕ МҮМКІН, ОЛ КАРТОПТЫҢ
КРАХМАЛЫНЫҢ АЛЫНҒАН ЖКЛІМДІК ЗАТТЫ ТАТЫП КӨРГЕНДЕ ТІСКЕ ҚЫТЫРЛАНЫП БІЛІНЕДІ. ОСЫҒАН БАЙЛАНЫСТЫ
ЖОҒАРҒЫ САПАДАҒЫ КРАХМАЛ ӨНІМІН АЛУ ҮШІН ОНЫ ҚОСЫМША ТАЗАЛАУҒА ЖІБЕРЕДІ-ГОДРОЦИКЛОНДАРДЫҢ,
ОРТАЛЫҚ АЙНАЛЫМ СЕПАРАТОРЫНЫҢ ЖӘНЕ ШӨГІНДІ ЖИНАЙТЫН ШНЕКТІ ЦЕНТРИФУГАНЫҢ КӨМЕГІМЕН ТАЗА СУМЕН
ШАЙҚАУДАН ӨТКІЗЕДІ.
ӘДЕТТЕ КРАХМАЛДЫ ТАЗА СУМЕН ШАЮ БІРНЕШЕ ҚАЙТАРА ОНЫ СУМЕН АРАЛАСТЫРЫП БАРЫП, КЕЙІННЕҢ СУДЫ ЖӘНЕ
ҚОСЫНДЫ ХАТТАРДЫ БӨЛІП ШЫҒАРУ АРҚЫЛЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛЕДІ. ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ КРАХМАЛДЫ ШАЮ ҮШІН
ГИДРОЦИКЛОНДЫ ҚОНДЫРҒЫЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ ӨТЕ ҰТЫМДЫ ҚОЛДАНЫЛЫП ОТЫР, ОЛ ЦИЛИНДРЛІК БӨЛІГІНДЕГІ
ДИАМЕТРІ 20-30ММ БОЛАТЫН МИКРОЦИКЛОНДЫ ЖҰМЫС ЭЛЕМЕНТІ БАР ҚОНДЫРҒЫ, МИКРОЦИКЛОНДАРДЫҢ ҚУАТ
АЛАТЫН БАҒЫТЫМЕН АЗДАҒАН ҚЫСЫМДЫ(0,3-0,5МПА) ЖІБЕРГЕН КЕЗДЕ ӨНІМНІҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ ДА ЖЕДЕЛДЕЙДІ ЖӘНЕ
АЙНАЛЫМ КҮШІН ДЕ ЖЫЛДАМДАТАДЫ, СОНЫҢ ӘСЕРІНЕН КРАХМАЛ ДӘНДЕРІ АППА
БОЙЫМЕН ЖЫЛЖЫП, ҚОЮ ӨНІМ ШЫҒАРЫЛАТЫН АУЫЗЫНА ЖЕТКІЗІЛЕДІ
МИКРОЦИКЛОННЫҢ ӨНІМДІЛІГІ МАРДЫМСЫЗ (ШАМАМЕН 0,5 /С), СОНДЫҚТАН
ОЛАРДЫ МУЛЬТИЦИКЛОНҒА ЖИНАҚТАЙДЫ – БІРНЕШЕ ДАНАДАН БАСТАП ЖҮЗ
ДАНАҒА ДЕЙІН. БАРЛЫҚ МИКРОЦИКЛОНДАР ҚАТАРЛАСА ЖҰМЫС ІСТЕЙДІ, МҰНДА
СҰЙЫҚ ЖӘНЕ ҚОЮ ЖИЫЛЫСТАРДЫ АЖЫРАТУҒА АРНАЛҒА, ОРТАҚ КАМЕРАЛАРЫ
БАР. НЕГІЗІНЕН, КРАХМАЛДЫҢ ҚОЙМАЛЖЫҢЫН ГИДРОЦИКЛОНДА БІР РЕТ ӨҢДЕУ,
ОНЫҢ НАҚТЫЛЫ ТАЗАЛЫҒЫН БЕРЕ АЛМАЙДЫ, СОНДЫҚТАН КРАХМАЛДЫ ШАЮДЫ
ГИДРОЦИКЛОНДЫ ҚОНДЫРҒЫЛАБІРНЕШЕ ҚАЙТАРА ЖҮРГІЗУ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛЕДІ.
ОСЫНДАЙ ҚОНДЫРҒЫЛАРДА СУДЫҢ ШЫҒЫНДАЛУ МӨЛШЕРІН ТӨМЕНДЕТУ ҮШІН
КРАХМАЛДЫ ШАЮДЫ ҚАРСЫ АҒЫНДЫ СУМЕН ЖҮРГІЗЕДІ, МҰНДА ТАЗА СУ
КРАХМАЛ ҚОЙМАЛЖЫҢЫНА БЕРІЛЕДІ, АЛЫНҒАН СУДЫ ҚОНДЫРҒЫНЫҢ СОҢҒЫ
САТЫСЫНДА ҚАЙТА ПАЙДАЛАНАДЫ.
КРАХМАЛ САПАСЫНЫҢ ЖОҒАРЫ БОЛУЫ ӨҢДЕЛЕТІН ҚОЙМАЛЖЫННЫҢ БІР
ДЕҢГЕЙМЕН БЕРІЛУІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ, ОНЫҢ ҚҰРАМЫНДАҒЫ ҚҰРҒАҚ ЗАТТАРЫ 6-8%
, СҰЙЫҚ ЖИЫЛЫСЫНЫҢ ҚОСПАСЫ 1-1,5%, МУЛЬТИЦИКЛОНДА ШАЮДАН АЛЫНҒАН
СОҢҒЫ ҚОЮ ЖИЫЛЫСЫ-38-40% БОЛАДЫ. ШАЮДАН КЕЙІНГІ КРАХМАЛ
ҚОЙМАЛЖЫҢЫНДАҒЫ МЕЗГАНЫҢ МӨЛШЕРІ 0,1% АСПАУЫ КЕРЕК. КРАХМАЛДЫ
ШАЮДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН СУ ТАЗА АУЫЗ СУЫ БОЛУЫ ШАРТ. ЦИКЛОНДАРДЫҢ
ЖҰМЫС КЕЗІНДЕ СҮЗГІШ ЗАТТАРДЫҢ, МИКРОЭЛЕМЕНТТЕРДІҢ ТАЗАЛЫҒЫНА НАЗАР
АУДАРЫП ОТЫРУ КЕРЕК, АУЫҚ-АУЫҚ ОЛАРДЫ ТАЗАЛАП ЖУУДЫ, ҚАЖЕТ БОЛҒАН
КЕЗДЕ АУЫСТЫРЫП ТҰРУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КЕРЕК.
ЗАУЫТТАРДА КАРТОП КРАХМАЛЫН ПАЙДАЛАНЫП ӨНДІРІСТЕ КРАХМАЛ СІРНЕСІН
АЛУ ҮШІН КРАХМАДДЫ ШАЮ ОРТАЛЫҚ АЙНАЛМАЛЫ СЕПАРАТОРЛАРДА ЖӘНЕ
ТҰНДЫРҒЫШ –ШАЮ ЦЕНТРИФУГАЛАРЫНДА ЖҮРГІЗІЛЕДІ.
АҚЫРЫНА ДЕЙІН ТАЗАЛАНҒАН КАРТОП КРАХМАЛЫН ҚҰРҒАҚ КРАХМАЛ ЖАСАЙТЫН
БӨЛІМДЕРГЕ ЖІБЕРЕДІ.
ШИКІ КРАХМАЛДЫҢ АЛЫНУЫ ЖӘНЕ САПАСЫ
КРАХМАЛДЫҢ АЛЫНУ ДӘРЕЖЕСІ КАРТОПТЫҢ АЛҒАШҚЫ ӨҢДЕЛУІ КЕЗІНДЕ КРАХМАЛДЫҢ ЖАНАМА
ЗАТТАРМЕН ҚОСА ЖӘНЕ СУМЕН БІРГЕ АҒЫП КЕТУІНЕ ТӘУЕЛДІ, СОНЫМЕН ҚАТАР, ЗАУЫТТЫҢ
ТЕХНИКАЛЫҚ ЖАҚТАН ЖАРАҚТАЛУ ЖАҒДАЙЫНА, ҚЫЗМЕТ АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТШІЛЕРДІҢ БІЛІКТІЛІГІНЕ
ДЕ БАЙЛАНЫСТЫ. ӨНДІРІСТЕ КРАХМАЛДЫҢ ШЫҒЫНДАЛУЫ НЕГІЗІНЕН БАЙЛАНЫСҚАН КРАХМАЛ
ТҮРІНДЕ МЕЗГАМЕН БІРГЕ (МЕЗГАНЫҢ ҚҰРҒАҚ ЗАТТАРЫНЫҢ 40% ШАМАСЫНДАҒЫ МӨЛШЕРДЕ) ЖӘНЕ
ЕРКІН КРАХМАЛДАР ТҮРІНДЕ (3-4%) ШЫҒЫП КЕТУІМЕН БАЙЛАНЫСТЫ, ОЛ ЖАЛПЫ ӨҢДЕЛЕТІН
КАРТОПТЫҢ 1,7% МӨЛШЕРІН ҚҰРАЙДЫ. АҒЫНДЫ СУМЕН КЕТЕТІН ШЫҒЫНДАЛУ, ЕҢ БАСТЫСЫ
ГИДРОТАСЫМАЛДАҒЫШ ЖҮЙЕ АРҚЫЛЫ ЖӘНЕ КАРТОПТЫ ЖУҒАН КЕЗДЕГІ КРАХМАЛДЫҢ
ШЫҒЫНДАЛУЫ 0,2% ҚҰРАЙДЫ. НЕГІЗІНЕН КАРТОП КРАХМАЛЫНЫҢ ШЫҒЫНДАЛУ ЖИЫНТЫҒЫ
ӨҢДЕЛЕТІН ШИКІЗАТ САЛМАҒЫНА ШАҚҚАНДА ШАМАМЕН 1,9% БОЛАДЫ.
КАРТОП КРАХМАЛЫН АЛАТЫН ӨНДІРІСТЕ ШИКІЗАТТЫҢ ЖҰМСАЛУ ДЕҢГЕЙІКРАХМАЛДЫ АЛУ
КОЭФФИЦЕНТІНЕ ҚАТЫСТЫ СИПАТТАЛАДЫ, БҰЛ- ӨҢДЕЛЕТІН ШИКІЗАТТЫҢ САНЫНА ҚАРАЙ АЛЫНҒАН
КРАХМАЛДЫҢ САЛМАҒЫНЫҢ ПАЙЫЗДЫҚ ҚАТЫНАСЫ АРҚЫЛЫ ӨЛШЕНЕДІ. ОСЫ КОЭФФИЦИЕНТ
ЖОҒАРЫ БОЛСА, ЗАУЫТ ЖАҚСЫ ЖҰМЫС ІСТЕГЕН БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. ЖАЛПЫ, КРАХМАЛДЫ АЛУ
КОЭФФИЦИЕНТІ 82 ДЕН 88% АРАЛЫҒЫНДА АУЫТҚЫП ОТЫРАДЫ. ҚҰРАМЫНДА
ҚҰРҒАҚ ЗАТЫ 1Т КРАХМАЛДЫ АЛУҒА КРАХМАЛДЫЛЫҒЫ 14,8% БОЛАТЫН 7,95Т КАРТОП ШЫҒЫНДАЛАДЫ.
ШИКІ КАРТОП КРАХМАЛЫНЫҢ САПАСЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ШАРТТАРДЫҢ ТАЛАБЫНА САЙ БОЛУЫ ҚАЖЕТ
ЖӘНЕ КРАХМАЛДЫҢ САПАСЫНА ҚАРАЙ ШИКІ КАРТОП ҮШ СҰРЫПҚА БӨЛІНЕДІ: І, ІІ, ІІІ.
ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІНЕ ҚАРАЙ ШИКІ КАРТОП КРАХМАЛЫ ТӨМЕНДЕ КЕЛТІРІЛГЕН
КЕСТЕГЕ САЙ БОЛУЫ КЕРЕК.
І ЖӘНЕ ІІ СҰРЫПТЫ КРАХМАЛДЫҢ БІР ДЕҢГЕЙДЕГІ АҚ ТҮСТІ, КРАХМАЛҒА ТӘН ИІСІ БОЛАДЫ, БАСҚА
ИІСТЕРДІҢ АРАЛАСУЫНА ЖОЛ БЕРІЛМЕЙДІ. ІІІ СҰРЫПТЫ КРАХМАЛ СҰРҒЫЛТ ТҮСТІ, ТАРАМДАРЫ ЖОҚ,
ДАҚТАРЫ МЕН ҚАРА НОҚАТТАРЫ ЖОҚ БОЛУЫ КЕРЕК, АЗДАҒАН ҚЫШҚЫЛ ИІСІ БАР, АЛАЙДА БӨТЕН ИІС
БОЛМАУЫ КЕРЕК.
ШИКІ КРАХМАЛ ТЕЗ БҰЗЫЛАТЫН ӨНІМ, ОЛ ҰЗАҚ САҚТАУҒА ЖАРАМАЙДЫ. ҚАЖЕТ БОЛҒАН ЖАҒДАЙДА
ШИКІ КРАХМАЛДЫ ЖЫЛДЫҢ САЛҚЫН МЕЗГІЛДЕРІНДЕ ҚҰЙЫП САҚТАЙТЫН ҚОЙМАЛАРДА САҚТАУҒА
ҚОЯДЫ. БҰЗЫЛЫП КЕТУІН БОЛДЫРМАС ҮШІН КРАХМАЛДЫҢ УӨЛЕМІ ТӨМЕНДЕГЕН ЫДЫСҚА ТАЗА СУ
ҚҰЯДЫ, СУҒА 0,05% ШАМАСЫНДА АЗДАҒАН КҮКІРТ ДИОКСИДІН ҚОСАДЫ.
ТӘУЛІГІНЕ БІР РЕТ СУДЫ ТАЗА СУМЕН АУЫСТЫРЫП ОТЫРАДЫ.
ТЫҒЫЗДАЛҒАН ШИКІ КАРТОП КРАХМАЛЫНЫҢ САЛМАҒЫ 1,25Т/ ТЕҢ; ЕРКІН
ТОЛТЫРЫЛҒАНДА-0,9 Т/, МҰЗДАТЫЛҒАН КЕЗДЕГІСІ-0,7Т/М3 ТЕҢ.
МОДИФИЦИРЛЕНГЕН КРАХМАЛ ӨНДІРІСІ
КӘДІМГІ КРАХМАЛ ҚАСИЕТІ ТҰТЫНУШЫЛАРДЫҢ ТАЛАПТАРЫНА ӘРДАЙЫМ САЙ КЕЛЕ
БЕРМЕЙДІ. АЛАЙДА ОЛАРДЫ ХИМИЯЛЫҚ, ФИЗИКАЛЫҚ НЕМЕСЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ ЖОЛМЕН
ӨҢДЕГЕН КЕЗДЕ ҚАЖЕТТІ ТАЛАПҚА САЙ ТЕЗ ӨЗГЕРЕ АЛАДЫ. ҚАСИЕТІ БЕЛГІЛІ БІР БАҒЫТТА
ӨЗГЕРГЕН КРАХМАЛДЫ МОДИФИКАЦИЯЛАНҒАН ДЕП АТАЙДЫ. ОСЫНДАЙ КРАХМАЛДЫҢ
НЕГІЗГІ ТОПТАРЫ ОЛАРДЫҢ ӨҢДЕЛУ ҚАБІЛЕТІНЕ ҚАРАЙ, АЛЫНАТЫН ҚҰРЫЛЫСЫНА,
ҚҰРАМЫ МЕН ҚАСИЕТІНЕ ҚАРАЙ ҚАЛЫПТАСТЫРЫЛАДЫ, ОЛ КЕЛЕСІ СУРЕТТЕ БЕРІЛГЕН.
КРАХМАЛДЫҢ ЫДЫРАУЫН ҚЫЗДЫРУ ЖӘНЕ МЕХАНИКАЛЫҚ ӨҢДЕУ ЖОЛЫМЕН
ҚЫШҚЫЛДАРДЫ, ТОТЫҚТАРДЫ, ФЕРМЕНТТЕРДІ, БІРҚАТАР ТҰЗДАР МЕН БАСҚА ДА
ҚОСПАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНА ОТЫРЫП ТУҒЫЗАДЫ. КРАХМАЛДЫ ГИДРОЛИКАЛЫҚ ЖОЛМЕН
ЖӘНЕ ТОТЫҚТЫРУ АРҚЫЛЫ ӨҢДЕУ ӘДІСІН ҚОЛДАНУ, ОНДАҒЫ ЖАРТЫЛАЙ САХАРИДТЕР
ТІЗБЕГІНІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ БҮЛІНУІНЕ, МОЛЕКУЛАЛАРЫНЫҢ КӨЛЕМІНІҢ ТӨМЕНДЕУІНЕ ЖӘНЕ
ЖАҢА КАРБОНИЛЬДІ, КАРБОКСИЛЬДІ ТОПТАРДЫҢ ҚҰРАЛУЫНА ӘКЕП СОҚТЫРАДЫ.
КРАХМАЛДЫҢ ЫДЫРАУЫ КЛЕЙСТЕРІНІҢ ЖЕЛІМДІК ҚАСИЕТІНІҢ ТӨМЕНДЕУІН ТУҒЫЗАДЫ,
НӘТИЖЕСІНДЕ ЖАРТЫЛАЙ САХАРИДТЕРДІҢ ЖОҒАРЫ САТЫЛЫ ҚҰРАМЫНДАҒЫ
ДИСПЕРСИЯСЫН АЛУҒА, КЛЕЙСТЕРІНІҢ ТӨЗІМДІЛІГІ ҰЛҒАЙҒАН ДІРІЛДЕК ҚҰРАМДАҒЫ
ҚАБІЛЕТКЕ ИЕ ТҮРІН АЛУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ.
КРАХМАЛДЫ МОДИФИКАЦИЯЛАУДЫҢ ЕҢ ҚАРАПАЙЫМ ДА ЖИІ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІСІ ОНЫ
КЛЕЙСТЕРГЕ АЙНАЛМАЙТЫНДАЙ ДӘРЕЖЕДЕГІ ТЕМПЕРАТУРАДА ҚЫЗДЫРА ОТЫРЫП,
ҚЫШҚЫЛДАРМЕН ӘЛСІЗ ӨҢДЕУ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.
ТОТЫҒУ ДӘРЕЖЕСІ ЖҰМСАЛҒАН РЕАГЕНТТЕРДІҢ МӨЛШЕРІ МЕН РЕАКЦИЯНЫ ЖҮРГІЗУ
ЖАҒДАЙЫНА БАЙЛАНЫСТЫ. ӨЗДЕРІНІҢ ҚАСИЕТІНЕ ҚАРАЙ ТОТЫҚТЫРЫЛҒАН КРАХМАЛДАР
ҚЫШҚЫЛМЕН МОДИФИКАЦИЯЛАНҒАН КРАХМАЛДАРҒА ҰҚСАС, АЛАЙДА КЛЕЙСТЕРЛЕРІНІҢ
ЖЕЛІМДІЛІГІ ЖАҒЫНАН НЕҒҰРЛЫМ ТӨМЕН КЕЛЕДІ ЖӘНЕ САҚТАУҒА ТӨЗІМДІЛІГІ ЖАҒЫНАН
ДА ЕРЕКШЕЛЕНЕДІ.
ЙОД ҚЫШҚЫЛЫМЕН ТОТЫҚТЫРЫЛҒАН КРАХМАЛ ГЛЮКОЗАЛЫ ҚАЛДЫҚТАҒЫ ЕКІ АЛЬДЕГИДТІ ТОПТЫ ҚҰРАЙДЫ ЖӘНЕ
ОЛАРДЫ ДИАЛЬДЕГИДТІ ДЕП АТАЙДЫ. ОЛАР ЖОҒАРЫ РЕАКЦИЯЛЫҚ ҚАБІЛЕТКЕ ИЕ, ҚАҒАЗ ЖАСАУДА ОНЫҢ БЕРІКТІЛІГІН
АРТТЫРУ ҮШІН ЖӘНЕ ТОҚЫМА ӨНЕРКӘСІБІНДЕ ИЛЕУШІ ЗАТ РЕТІНДЕ КЕҢІНЕН ҚОЛДАНЫЛАДЫ. 2% ДЕЙІН ТОТЫҚҚАН ОСЫ
ТӘРІЗДЕС КРАХМАЛДАРДЫ ТАМАҚ ӨНЕРКӘСІБІНДЕ ДЕ ПАЙДАЛАНАДЫ.
КАРТОП НЕМЕСЕ ЖҮГЕРІ КРАХМАЛЫН КАЛИЙ ПЕРМАНГАНАТЫМЕН ҚЫШҚЫЛ ОРТАДА ӨҢДЕУ АРҚЫЛЫ
МОДИФИКАЦИЯЛАНҒАН ІРКІЛДЕК (ЖЕЛУРУЮЩИЙ) КРАХМАЛДЫ АЛАДЫ, ОНЫ КОНДИТЕР ӨНІМДЕРІНДЕ АГАР МЕН
ПЕКТИНДІ АЛМАСТЫРҒЫШ РЕТІНДЕ ҚОЛДАНАДЫ,СОЛ СИЯҚТЫ БАЛМҰЗДАҚТЫҢ ЖӘНЕ СҮТТЕН ЖАСАЛАТЫН
ТАҒАМДАРДЫҢ ТҰРАҚТАНДЫРҒЫШЫ РЕТІНДЕ ПАЙДАЛАНАДЫ.ТОТЫҚТЫРЫЛҒАН КРАХМАЛДЫҢ ІРКІЛДЕКТІК ҚАБІЛЕТІН
ОНЫҢ ТҮРІНЕ ҚАРАП ЖӘНЕ КЛЕЙСТЕРІНІҢ 8,5% ҚҰРАМЫНАН, ОНЫ ЖҰҚА СТАКАНҒА ҚҰЙЫП 60 МИНУТ АРАЛЫҒЫНДА17-20°С
ТЕМПЕРАТУРАДА САЛҚЫНДАТҚЫШ КӨРУ АРҚЫЛЫ БАЙҚАЙДЫ. ОСЫ ЖАҒДАЙДА АЛЫНҒАН ДІІРЛДЕК ЗАТ СТАҚАННАН ӨЗ
ҚАЛПЫН САҚТАП КЕДЕРГІСІЗ БӨЛІНІП АЛЫНУЫ КЕРЕК ЖӘНЕ ТЫҒЫЗ ДА ҚАТАҢ ҚОСПА ТҮРІНДЕ БОЛУЫ ҚАЖЕТ.
ҚАЗІПГІ КЕЗДЕ ТАҒАМ ӨНДІРІСІ ТЕХНОЛОГИЯСЫНДА ГИПОХЛОРИД НАТРИЙМЕН ТОТЫҚҚАН КРАХМАЛДЫ ПАЙДАЛАНУҒА
РҰҚСАТ ЕТІЛГЕН. ДЕГЕНМЕН, ОНЫ ҚОЛДАНУ БАРЫСЫНДА ОСЫ РЕАГЕНТТІҢ МӨЛШЕРІ БЕЛСЕНДІ ХЛОР БОЙЫНША
КРАХМАЛДЫҢ МАССАСЫНА ШАҚҚАНДА 5,5% АРТПАУЫ КЕРЕК, АЛ СОҢҒЫ ӨНІМДЕГІ КАРБОКСИЛЬДІ ТОПТЫҢ ҚҰРАМЫ 1,1%
АСПАУЫ КЕРЕК. ГИПОХЛОРИТТІ НАТРИЙМЕН ТОТЫҚТЫРЫЛҒАН КРАХМАЛДАР ҚАҒАЗ ЖАСАУ МЕН ТОҚЫМА ӨНЕРКӘСІБІНДЕ,
КИІМ ЖУУ ОРЫНДАРЫНДА ЗАТТАРДЫ КРАХМАЛДАУ ҮШІН ЖӘНЕ БАСҚАДАЙ МАҚСАТТАРДА ҚОЛДАНЫСТА БОЛАДЫ.
КРАХМАЛДЫҢ ҚАБЫНЫП ҰЛҒАЮЫН БЕЛГІЛІ БІР СУ МӨЛШЕРІН, ҚАЖЕТ БОЛҒАН ЖАҒДАЙДА – ХИМИЯЛЫҚ РЕАГЕНТТЕРДІ
ҚАТЫСТЫРА ОТЫРЫП ҚЫЗДЫРУ ЖӘНЕ МЕХАНИКАЛЫҚ ӘСЕР ЕТУЛЕР АРҚЫЛЫ ТУҒЫЗАДЫ. МҰНДАЙ ӨҢДЕУ КЕЗІНДЕ
КРАХМАЛ ТҮЙІРШІКТЕРІНІҢ ТОЛЫҚ БҰЗЫЛУЫ ЖҮРЕДІ, ЖАРТЫЛАЙ САХАРИДТЕРДІҢ ГИДРАТАЦИЯСЫ, ОЛАРДЫҢ БІРШААМ
ДЕСТРУКЦИЯЛАНУЫ ЖҮРЕДІ ЖӘНЕ КЕПТІРГЕННЕН КЕЙІН ОЛАРДЫҢ ЖАҢА ҚҰРЫЛЫСЫ ПАЙДА БОЛАДЫ. СУДА ҰЛҒАЙҒАН
КРАХМАЛДЫҢ ДИСПЕРСИЯСЫ ТӨМЕН ДӘРЕЖЕДЕГІ ЖЕЛІМДІЛІККЕ ИЕ, ЖАРТЫЛАЙ САХАРИДТЕРІ ЫЛҒАЛДЫ ЖАҚСЫ
ҰСТАЙДЫ, ОЛАР САЛҚЫН СУДА БІРШАМА МӨЛШЕРДЕ НЕМЕСЕ ТОЛЫҒЫМЕН ЕРИДІ.ҚАБЫНЫП ҰЛҒАЙҒАН БҰРҒЫЛАУ
ЖҰМЫСТАРНЫДА ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН МОДИФИКАЦИЯЛАНҒАН КРАХМАЛДЫ ӨНДІРУ КЕЗІНДЕ ХИМИЯЛЫҚ ҚОСПА РЕТІНДЕ
ОҒАН АЛЮМИНДІ КАЛИЙ АШУДАСЫН ҚОСАДЫ. ҚАБЫНЫП ҰЛҒАЯТЫН ТТАҒАМДЫҚ КРАХМАЛДЫ ФОСФОР ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ
ТҰЗДАРЫН ҚОСУ АРҚЫЛЫ АЛАДЫ,АЛ КИІМ ЖУУ ОРЫНДАРЫНДА ҚОЛДАНУҒА АРНАЛҒАН ҰЛҒАЯТЫН КРАХМАЛДЫ БОР
ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ ТҰЗДАРЫН ҚОСУ АРҚЫЛЫ АЛАДЫ.КРАХМАЛДЫҢ ОСЫ ТҮРІН ОЛАРДЫҢ ҰЛҒАЮҒА ҚАБІЛЕТТІЛІГІНЕ,
ЫЛҒАЛҰСТАҒЫШТЫҒЫНА, ТӨЗІМДІЛІК ҚАБІЛЕТІНЕ ЖӘНЕ ЖЕЛІМДІЛІК ҚАСИЕТІ МЕН ЕРІГІШТІГІНЕ ҚАРАП БАҒАЛАЙДЫ.
ДАЙЫН ӨНІМНІҢ САПАСЫ ҰЛҒАЯТЫН КРАХМАЛДЫҢ ӘР ТҮРІНЕ САЙ ТЕХНИКАЛЫҚ ШАРТТАРМЕН РЕТТЕЛЕДІ.ҚАБЫНЫП
ҰЛҒАЯТЫН КРАХМАЛДАР ЖЕМ ДАЙЫНДАУДА БРИКЕТТЕР ӘЗІРЛЕУГЕ, КЕН, КӨМІР ҰНТАҚТАРЫН ЖӘНЕ БАСҚА ӨНІМДЕРДІ
АГЛОМЕРАЦИЯЛАУДА КЕҢІНЕН ҚОЛДАНЫЛАДЫ. МҰНАЙ МЕН ГАЗ ӨНДІРІСІНДЕ ОЛАРДЫ ҚҰБЫР ҚАЗУДА БАЛШЫҚ
ЕРІТІНДІСІНІҢ ТӨЗІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ҮШІН ПАЙДАЛАНАДЫ.
ТАҒАМ ӨНДІРІСІНДЕ ҚАБЫНЫП ҰЛҒАЯТЫН КРАХМАЛДАРДЫ ТЕЗ ДАЙЫНДАЛАТЫН ПУДИНГТЕР ӘЗІРЛЕУ ҮШІН ЖӘНЕ
АҚУЫЗСЫЗ ТАҒАМ ӨНІМДЕРІН – НАН, МАКАРОН ЖӘНЕ БАСҚА ҰННАН ЖАСАЛАТЫН ӨНІМДЕРДІ ШЫҒАРУДА ПАЙДАЛАНАДЫ.
САПА КӨРСЕТКІШІ
ОРГАНАЛЕПТИКАЛЫҚ ҚАСИЕТІ
КРАХМАЛДЫ ТАУАРЛЫҚ СОРТТАРҒА БӨЛЕДІ. КАРТОП КРАХМАЛЫ: ЭКСТРА, ЖОҒАРЫ, 1-ШІ, 2-ШІ, ЖҮГЕРІ КРАХМАЛЫ:
ЖОҒАРЫ ЖӘНЕ 1-ШІ. КРАХМАЛДЫҢ СОРТЫ ОНЫҢ ТАЗАЛЫҒЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ЖӘНЕ ТҮСІ, ҚЫШҚЫЛДЫЛЫҒЫ,
КҮЛДІЛІГІ БОЙЫНША АНЫҚТАЛАДЫ. 2-ШІ СОРТТЫ КАРТОП КРАХМАЛЫ ТЕХНИКАЛЫҚ МАҚСАТТА НЕМЕСЕ ҚАЙТА
ӨҢДЕУ ӨНІДІРІСТЕРІНЕДЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
КАРТОП КРАХМАЛЫ АҚ ТҮСТІ, ЭКСТРА ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ СОРТТАРЫНА КРИСТАЛДЫ ЖЫЛТЫРЛЫҚ ТӘН; 2-ШІ СОРТЫ СҰР,
РЕҢДІ АҚ ТҮСТІ; ЖҮГЕРІ КРАХМАЛЫ САРҒЫШ РЕҢДІ АҚ ТҮСТІ.
СТАНДАРТТАРМЕН КРАХМАЛ ЫЛҒАЛДЫЛЫҒЫ, ҚЫШҚЫЛДЫЛЫҒЫ, КҮЛДІЛІГІ, КҮКІРІТ АНГИДРИДІНІҢ МӨЛШЕРІ
НОРМАЛАНАДЫ.
БӨТЕН ИСІ БАР ЖӘНЕ ЖАҒЫМСЫЗ ИІСТІ КРАХМАЛДЫ СҰР РЕҢДІ (ЖОҒАРЫ СОРТ ҮШІН) , БӨТЕН ҚОСПАСЫ БАР,
ТҮЙІРЛЕНГЕН, ҚОЛЫМЕН БАСҚАНДА ҮГІТІЛМЕЙТІН КРАХМАЛДЫ САУДА ЖЕЛІЛЕРІНЕ ЖІБЕРУ РҰҚСАТ ЕТІЛМЕЙДІ.
ХИМИЯ ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТІ
КРАХМАЛ (С6Н10О5)N – ТАБИҒАТТА ЕҢ КӨП ТАРАҒАН КӨМІРСУ, АДАМДАР МЕН ЖАНУАРЛАР ҮШІН НЕГІЗГІ ҚОРЕКТІК ЗАТ.
КРАХМАЛ СУДА ЕРІМЕЙТІН АҚ ҰНТАҚ, ЫСТЫҚ СУДА ІСІНІП, КЛЕЙСТЕР ТҮЗЕДІ, ЙОДПЕН ӘРЕКЕТТЕСКЕНДЕ КӨК ТҮС
ПАЙДА БОЛАДЫ. КРАХМАЛ ТҮЙІРШІКТЕРІ ЕКІ ПОЛИСАХАРИДТЕН: АМИЛОЗАДАН (10-20%) ЖӘНЕ АМИЛОПЕКТИННЕН (80-
90%) ТҰРАДЫ. ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ БОЙЫНША КРАХМАЛ БІРТЕКТІ ЕМЕС. ҚҰРҒАҚ ЗАТТАРЫНЫҢ 96,1-97,6%. КРАХМАЛДЫҢ
МАҢЫЗДЫ ҚАСИЕТІ ОНЫ СУМЕН ҚЫЗДЫРҒАНДА КОЛЛОИДТЫ ЕРІТІНДІ – КЛЕЙСТЕР ТҮЗУІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.
АМИЛАЗА – СЫЗЫҚТЫ МОНОМЕР, 200-350 МОНОМЕР БУЫНДАРЫНАН ТҰРАДЫ, D-ГЛЮКОПИРАНОЗДЫ ҚАЛДЫҚТАРЫ Α – 1,4-
ГЛЮКОЗИДТІ БАЙЛАНЫСПЕН БАЙЛАНЫСҚАН:
АМИЛОПЕКТИН – ТАРМАҚТАЛҒАН СТРУКТУРАЛЫ ПОЛИМЕР, МОЛЕКУЛАСЫНДА 1000 ЖӘНЕ ОДАН ДА КӨП D-ГЛЮКОЗА
ҚАЛДЫҒЫ БАР. ПОЛИСАХАРИДТЕР ТІЗБЕГІНДЕ ГЛЮКОЗА ҚАЛДЫҚТАРЫ Α – 1,4-ГЛЮКОЗИДТІ БАЙЛАНЫСТАРМЕН
ҚОСЫЛҒАН, АЛ БҮЙРЕКТЕГІ ТАРМАҚТАРЫ НЕГІЗГІ ТІЗБЕКПЕН Α – 1,6-ГЛЮКОЗИДТІ БАЙЛАНЫСПЕН БАЙЛАНЫСҚАН.
КРАХМАЛДЫ КОНДИТЕР ӨНДІРІСІНДЕ, ЭТИЛ, БУТИЛ СПИРТТЕРІН АЛУҒА, ЛИМОН ҚЫШҚЫЛЫН, ГЛИЦЕРИН АЛУҒА
ҚОЛДАНАДЫ.
КРАХМАЛ ГИДРОЛИЗДЕНГЕНДЕ АРАЛЫҚ ЗАТТАР, ЕРІМТАЛ КРАХМАЛ ДЕКСТРИНДЕРГЕ, СОДАН КЕЙІН МАЛЬТОЗАҒА
ЫДЫРАЙДЫ.
ОРГАНИЗМДЕ КРАХМАЛ АС ҚОРЫТАТЫН ЖОЛДАРДА ФЕРМЕНТТЕРДІҢ ӘСЕРІНЕН ГИДРОЛИЗДЕНІП ГЛЮКОЗА МЕН
МАЛЬТОЗАҒА ЫДЫРАЙДЫ. КРАХМАЛ КӨП АТОМДЫ СПИРТТЕРГЕ ТӘН РЕАКЦИЯЛАРҒА ТҮСЕДІ, ЖАЙ ЖӘНЕ КҮРДЕЛІ
ЭФИРЛЕР ТҮЗЕДІ.
ҮЙ ЖАҒДАЙЫНДА КРАХМАЛ АЛУ
ТЕХНОЛОГИЯСЫ

1. КАРТОПТЫ СЫРТҚЫ ҚАБАТЫМЕН
ҚОСА ӨЛШЕП АЛДЫҚ

2.СЫРТҚЫ ҚАБАТЫН АШЫП ТАҒЫ
ӨЛШЕП АЛДЫҚ

3.АЛЫНҒАН ТАЗА КАРТОПТЫ
БІРНЕШЕ ҚАЙТАРА ЖУЫП ШАЙДЫҚ
4.ТАЗА КАРТОПТЫ ТЕРКАДАН ӨТКІЗДІК

5.ТЕРКАДАН ӨТКІЗІЛГЕН КАРТОПТЫ ТАЗА ШАЙЫЛҒАН ШЫНЫ ЫДЫСҚА САЛДЫҚ

6.КАРТОПТЫН ҮСТІНЕ ӨЗІНІҢ КӨЛЕМІНЕН ЕСЕ КӨП МӨЛШЕРДЕ СУ ҚҰЙДЫК. 7.БІРНЕШЕ УАҚЫТҚА ТҰНДЫРУҒА ҚОЙДЫҚ
8.СЕБЕБІ ҚАЛДЫҚ ЗАТТАР ТҰНЫП КРАХМАЛ АСТЫҢҒЫ БӨЛІГІНЕ ЖИНАЛҒАНҒАҒА
ДЕЙІН ТҰНДЫРДЫҚ

9.ДАЙЫН БОЛҒАН ТҰНБАНЫҢ СУЫН СҮЗГІДЕН БӨЛІП АЛДЫҚ
10.ТҰНБА ҚАЛДЫҚ ЗАТТАРЫМЕН ТҰНҒАНДЫҚТАН ОНЫ ҚАЙТАРА
ШАЙ

Ұқсас жұмыстар

Картоп крахмалы

Қазақ тамақ өнеркәсібі ғылыми зерттеу институты

Тамақ өндірісіндегі биотехнология

Картоп крахмалы Жүгері крахмалы

Крахмал гидролизі

Сыра алу технологиясы

Дәнді тоқ әдісімен өсіру

Жүгері крахмалы

Желатинді капсулалар

Арақ өндірісінің технологиялық сызбанұсқасы

Пәндер