Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыру туралы

Презентация қосу

Өндірістік шығындар
есебін ұйымдастыру
МАЗМҰНЫ:

1.Негізгі өндіріс шығындарының есебі
2.Жартылай фабрикаттар
3.Көмекші өндіріс есебі
4.Үстеме шығындар
Нақты бір кәсіпорынның өндіріске жұмсалған
шығындары есебінің негізгі міндеттері:

1) Кәсіпорын әкімшілігін басқару шешімдерін қабылдау үшін ақпаратты
қамтамасыз ету;
2) Болашақтағы экономикалық стратегияны қалыптастыру мен
ауыртпашылықтарды табу мақсатында нақты шығын деңгейін норматифті
және жоспарлы шығындармен салыстыра отырып бақылау;
3) Дайын өнімді бағалау және қаржылық нәтижелерді есептеу үшін
шығарылатын өнімнің өзіндік құнын есептеу;
4) Құрылымдық бөлімшелердің өндірістік қызметінің экономикалық
нәтижелерін анықтау және бағалау;
5) Ұзақ мерзімді сипатқа ие, өндірістік және технологиялық
бағдарламалардың өзін ақтауы, өнім түрлерінің пайдалылығы, негізгі қорлар
мен өндірістік қосалқыларға салынған күрделі салымдардың тиімділігі
шешімдер қабылдау үшін өндірістік қызметті басқару есебінің
ақпараттарын жүйелендіру.
Өндіріс шығындарын есептеу үшін, 8110 - "Негізгі өндіріс" бөлімшесінің шоттары қолданылады,
олар түрлі мақсаттарға арналған.

Өндіріске жұмсалған барлық шығыңдарды қорытындылап (шолу) үшін 8110-"'Негізгі өндіріс"
шоты арналған. Осы шоттың 8111 - "Материалдар", 8112 - "Өндіріс жұмысшыларының
енбекақысы", 8113- "Енбек ақыдан аударылатын аударымдар", 8114 "Үстеме шығыстары"
жинақталады, содан соң жыл соңында 8110 "Негізгі өндіріс" шотында қорытындыланады.

№2 «Қорлар» ҚЕХС сәйкес ұйымдар өнімнің өзіндік құнына енетін шығындардың құрамын
анықтайды. Өндірістік өзіндік құнға жалпы және әкәмшәләк шығындар, дайын өнімді сату
бойынша шығындар, сыйақы төлеу шығындар енгізілмейді. Бұл шығындар кезең шығындар ретінде
есептеліп, есепті мезімнің соңында 5510 «Есепті жылдың пайдасы» шотының дебетіне
шығарылады.

Өнімнің (жұмыс пен қызметтің) өзіндік құнына төмендегі шығындар қосылады:

өнімді, жұмыс пен қызметті өндіруге өндіруге тікелей байланысты шығындар;

өндірістің жаңа түрлерін дайындпуға және игеруге шығындар, жобалау, конструкторлау, жаңа
өнімді өндірудің технологиясын өңдеу және т.б шығындарды жатқызады.
Өндіріс шығындары есебінің маңызды сипаттамасын қорытындылай
келе, тағы да оның негізгі бағытын айта кетеміз, ол өндірістік қызметті
бақылау және оны жүзеге асыру үшін шығындарды басқару.
Барлық есепті ұйымдастыру жүйесі келесі кезеңдерде қарастырылады:

өндірістік қызмет процесіндегі пайда болу мезгіліне қарай алғашқы шығындардың бейнеленуі;
өндірістік шығындар туралы мәлімет қызмет түрін, өндіріске, құрылымның бөлімшелеріне,
шығындардың пайда болу орындарына, жауаптылық орталығына, өнімдерге, жұмысшыларға
қарай оқшаулау;
өндірістік шығындарды пайда болу уақытына және өзіндік құнға қосылуына қарай, сонымен
қатар басқа да муақыт кезеңдері-тарихи, өткен шығындар, есепті кезең және болашақ кезең
шығындарына қарай оқшаулау;
кәсіпорынның жалпы шығындарын өндірістік бөлімшелер арасында бөлу: жалпы өндірістік
шығындарды аяқталмаған, дайын және сатылған өнімнің өзіндік құнына қосу жолымен өтеу;
қызмет көрсетуші (көмекші) өндірісінің өндірістік шығындарын оның аяқталмаған және
дайын өнімдері арасында бөліп, шығындарды өндірістік бөлімшелері қызмет көрсетуші
өндірісінің өнімдерін, жұмысшылары мен қызмттерін тұтынушылары бойынша қайта бөлу;
аяқталмаған өндірісті және өндіріс процесінде алынған қалдықтарды анықтап, бағалау
Негізгі құралдар - дегеніміз ұзақ уақыт жұмыс істейтін материалдық-заттық
құндылықтар
Негізгі құрал өндіріс процесіне қатысуымен, жылдар мерзімінің әсерімен,
табиғат күшінің әсер етуімен пайдалану үдерісінде біртіндеп тозады.
Тозудың екі түрі болады: табиғи және сапалық (моральдық) (заман талабына
сай келмеуі).
Жартылай фабрикаттар - өндеудің алғашқы
этаптарынан ғана өткен, әлі де өндеуді қажет ететін
бұйымдар.
• Жартылай фабрикаттар өндірістің өзінде өндірілген
және басқа жақтан сатып алынған болып 2 бөлінеді.

8210 шотының келесідей
Ал басқа жақтан транзитті шоттары бар :
Өз өндірісіндегі
сатып алынған 8211 - Материалдар
жартылай
жартылай 8212 - Еңбек ақы
фабрикаттар 8210
фабрикаттар ол шығындары
шоттында жүргізіледі.
1340 шоттында 8213 - Еңбек ақының
жүргізіледі. аударымдары
8214 - Жартылай фабрикатта
кеткен үстеме шығындары
Өз өндірісіндегі жартылай
фабрикаттарды бағалау
Шикізат пен материал бағасы бойынша

Шығындар бойынша

Іс жүзіндегі өзіндік құн бойынша

Жоспарлы өндірістік өзіндік құн
бойынша
Негізгі өндіріс тұтынатын өнімді шығару жұмысына ықпал етіп және қызмет
көрсететін өндіріс көмекші өндіріс деп аталады.
Бұл - қазандық, электр станциялары, сумен жабдықтау, жөндеу механикалық цехы,
автокөлік және т.б. Көмекші өндірістің шығындарын есептеуге 8030 «Көмекші өндіріс»
шоты арналған және ол «Цехтардың шығындары» деп аталатын ведомоста жүргізіледі
, онда әрбір өндірістек нысан үшін жеке талдамалық шот
(тіркемелі парақтарда) ашылады.
Көмекші өндірістердің әрбір цехтары бойынша шығындарын есепке алу «Цехтар
шығындары» деп аталатын ведомоста көрсетіледі. Ведомостқа жазбалар талдамалық

кестелерден немесе бастапқы құжаттардан алынып жазылады.
Көмекші өндірістің есеп айырысуы мен калькуляциясы ерекшеленеді, өйткені кейбірі бір-
бірімен тығыз байланыста болады және тұрақты түрде бір-
біріне қызмет көрсетеді, мысалы жөндеу-механикалық цехы жүк автомашина
цехына ағымдағы жөндеу жұмысын жүзеге асырады, ал автокөлік цехы жөндеу-
механикалық цехына жүк тасымалдайды.
Автомашинаның ағымдағы жөндеу өзіндік құнын есептеу үшін автомашинамен
тасымалданатын жүктің өзіндік құнын білу керек, ал тасымалданатын жүктің өзіндік құнын
есептеу үшін ағымдағы жөндеудің өзіндік құнын білу қажет. Бұл жағдайда өзіндік құн
матаматикалық, не өзіндік құны бойынша есептеледі. Көмекші өндірісте шығындар ай сайын
тартылады, сондықтан онда қалдық қалмайды.

Тек жөндеу-механикалық және аспаптар жасайтын цехтарды қоспағанда, бұл цехтарда ай
соңында қалдықтар болуы мүмкін. Бұндай қалдықтарды есептеу кезеңінің соңында
өндірістік бухгалтерияда қаржылық бухгалтерияға беріледі, ол кезде 1340 «Аяқталмаған
өндіріс» шоты дебеттеледі де, 8030 «Көмекші өндіріс» шоты кредиттеледі. Бұл операциядағы
аяқталмаған өндірістің қалдығы қаржылық есеп беруде көмекші өндіріске жатқызылады.

Көмекші өндірістің өнімінің санын есептеуіштердің көрсеткіштері бойынша немесе
шамамен (шартты жолымен) анықтайды.
«Көмекші өндіріс қызметін таратудың» талдамалық кестесі үш бөлімнен тұрады:

- бірінші бөлімде өнімнің, жұмыстардың көрсетілген қызметтердің және көмекші
өндірістер шығындардың, ондағы материалдық құндылықтардың іс жүзіндегі өзіндік
құны есептелініп шығарылады және олардың жоспарлы өзіндік құны келтіріледі.

1 Қабылданған және көрсетілген қарама –қарсы қызметтердің өзіндік құны тең болуға
тиіс. Екінші бөлімде алынған және көрсетілген қызметтердің саны мен жоспарлы
өзіндік құны негізгі тұтынушыларға босатылған қызметтердің саны мен құны,
материалдық шоттарға кіріске алынған құндылықтардың құны көрсетіліп, өнімнің,
жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің бір өлшемінің өзіндік құны анықталады;

- екінші бөлімінің деректері «Цех шығындарының» негізінде ведомостқа жазылады,
содан соң өнімді, жұмысты және қызметті тұтынғандардың шоттары дебеттеледі де,
8030 шоты кредиттеледі.

3 - үшінші бөлімде көрсетілген қызметтің жабдықтаушысы болып саналмайтын
бөлімшелердің шығындарының таратылғаны көрсетіледі.
Үстеме шығындар
Үстеме шығын - өндірісті ұйымдастырумен, басқарумен, оған қызмет көрсетумен байланысты
шығын. Оған, атап айтқанда, мыналар жатады: әкімшілік- шаруашылық шығын — басшылар мен
мамандардың, техникалық орындаушылардың, басқару аппаратының басқа да қызметкерлерінің
негізгі және қосымша жалақысы, әлеуметтік мұқтаждарға аударым, кеңсе керек-жарақтарына
жұмсалған шығын, пошта-телеграф, баспахана шығыны, басқару аппараты тұратын үймереттерді
ұстауга, оларды ағымдағы жөндеуге жұмсалатын шығын, іссапар шығыны; қызметкерлерге
қызмет көрсетуге арналған шығын.
Үстеме шығындар 8410 шотында жүргізіледі:
• 8411 – Материалдар
• 8412 – Цех персоналының еңбекақысы
• 8413 - Еңбек ақының аударымдары
• 8414 - Негізгі құралдарды жөндеу
• 8415 - Негізгі құралдарды тозуы және материалды емес амортизация
• 8416 - Комуналдық ызмет
• 8417 – Жалгерлік ақы
• 8418 - сақтардыру, жарнама және т.б
Жалпы өндірістік шығыстар:
Жалпы өндірістік персоналды ұстау шығыстары (еңбек
Үстеме ақы, іс-сапар
Өндірісті ұйымдастыру мен даярлау шығыстары;
шығынтар екі Жалпы өндірістік мақсаттағы негізгі құралдардың
топқа бөлінеді: амортизациясы;
Жалпы өндірістік мақсаттағы негізгі құралдарды
жөндеу;
Өндірісте пайдаланылған коммуналдық шығыстар;
Жалпы өндірістік мақсаттағы негізгі құралдарға
Жалпы төленетін жалгерлік ақы.
өндірістік
Өндірістік жабдықтарды пайдалану шығыстары:
шығыстар: Жанар-жағар майлардың құны;
Өндірістік құрал-жабдықтың амортизациясы;
Өндірістік құрал-жабдықтарды ағымдағы жөндеуден
өткізу;
Өндірістік Жабдықтарды күтіп ұстайтын, жүргізетін
жабдықтарды жұмысшылардың еңбекақысы;
пайда-лану Еңбекақыдан аударымдар;
шығыстары Электр қуаты, бу мен судың құны;
Көмекші өндірістің қызметі;
Үстеме шығындар мөлшерін есептеудің математикалық формуласы
төмендегідей:
ҮШ ставкасы = Бөлінген үстеме шығындар/Тарату
базасының жалпы мөлшері .
Үстеме шығындардың өздеріне тән ерекшелігі — оларды
өнім бірлігінің өзіндік құнына апару мүмкін еместігінде.
Себебі, бұл шығындар кәсіпорын өндірісіне қатысты жалпы
шығындарға ғана қатысы болады, тек қана өнімді өткізуге
кешенді түрде апарылады. Қалай болғанда да үстеме
шығындарды бұйымның (өнім бірлігінің) өзіндік құнына
жатқызбағанмен де, өнімнің өзіндік құнына апару қажет. Ол
үшін кәсіпорынның үстеме шығындарын екі сатылап бөлу
қарастырылады.

Ұқсас жұмыстар

Тапсырыс калькуляциялау ведомості

Орындалған контрактан алынған пайда есебі

Ӛндірістік үстеме шығындар есебі

Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыру

Шығын қозғалысын талдау және өзіндік құн мен өндіріс шығындары бойынша жоспардың негізделуін бағалау

Өндіріс процесінде қолданылатын шығындарды азайту

Өзіндік құнды талдау міндеттері

Өзіндік құнды жоспарлау және өнімді өндіру

«1С: Бухгалтерия 8 Казахстан үшін» бағдарламасының сипаттамасы

Директ-костинг және абзорпшен-костинг жүйелерінің айырмашылы

Пәндер