ҚҰРЫЛЫС КЕРАМИКАСЫН ӨНДІРУГЕ АРНАЛҒАН ШИКІЗАТ ТУРАЛЫ

Презентация қосу

ҚҰРЫЛЫС КЕРАМИКАСЫН
ӨНДІРУГЕ АРНАЛҒАН
ШИКІЗАТ Орындаған: ПСМ-31 топ студенті
Галиева А.
Тексерген: а.о. Жарылгапов С. М.
Мазмұны:

1. Саздық шикізаттарды топтастыру
2. Саздың химиялық, түйіршіктік және минералдық
құрамы
3. Олардың негізгі саздарға бөлінуі
4. Саздың иілгіштігі
5. Пайдаланған әдебиеттер
Керамикалық бұйымдарды өндіру үшін шикізат ретінде
каолиндер, саз қоспалары қолданылады. Каолиндер
және саз балшықтар деп әртүрлі қоспалармен
араласқан, табиғатта тараған сулы алюмосиликаттарды
айтады. Олар су қосып илегенде пластикалық қамырға,
ал күйдіргеннен кейін тасқа ұқсас күйге айналады.
Сазды шикізаттарды топтастыру
Керамикалық бұйымдар жасайтын шикізат массасы әдетте
пластикалық (саз, каолин) және пластикалы емес материалдардан
(азайып немесе күйіп кететін үстемелер, балқитындар) құрайды.
Саздар мен каолиндерді сазды материалдар деген бір атпен
біріктіреді. Бір қатар қолтума күйдірме материалдарды өндіруге
диатомиттерді, трепелдерді, сондай-ақ таза немесе саз қосылған
сланцыларды, енін өзгертуші және т.б. үстемелерді пайдаланады.
Саздың минерологиялық құрамы
Сазды құрайтын минералдарды, өзіне тән қасиеттері
бойынша келесі топтарға бөледі:
Каолинит – кең тараған сазды минерал, құрамы
бойынша сулы алюмосиликат (моноклинді),
құрылысы қабатты, табиғатта гексагональды немесе
өлшемі 1мк жуық дұрыс емес пішіндегі қабыршақ
түрінде кездеседі. Қабыршақ пен пластинкалардың
жалтырақтығы перламутр, сипап қарағанда майлы,
орташа тығыздығы 1,8-2,2 г/см3, жұғу жылуы 1-2
ккал/г, гидрофильді қасиетке ие, сумен
аараласқанда иілімді қамыр түзеді, бірақ ісінуі
әлсіз, су мен онда еритін заттарды аз сорып
жұтады; қышқыл ортада тұрақты; әр түрлі саздың
құрамына кіреді.
Монотермит – қәзіргі кезде жеке сазды
минерал болып бөлінбейді. Ю.А. Русько
және В.П. Ананьевтің пайымдауынша
ол гидрослюда мен каолиниттің жұқа
механикалық араласы. Каолинитке
қарағанда монотермиттің ісінуі мен
жұту сыйымдылығы күштірек болып
келеді.
Монотермит иілімді отқа төзімді
саздың құрам бөлігі болып табылады.
(Часов-Яр, Украина, Бускуль, Уралда
және т.б.);
Гидрослюда – сазда көбірек тараған
гидрослюдалардың бір түрі. Әр түрлі
қалыңдықтағы изометриялық слюдаға
ұқсас қабыршақ немесе пластинка
пішіндегі, кейде жарықшақтану және
уатылу іздері болуымен сипатталады;
гидрофильді қасиетке ие.
Саздың химиялық құрамы

Саздың химиялық құрамы пайыздық мөлшердегі тотықтар құрамымен
сипатталады. Түрлі саздың құрайтыны болып ең негізгі және міндетті тотық
кремнезем SiO2 (40-70% аралықта өзгереді) және глинозем Al 2O3 ( 15-35%
дейін). Саздың тұрақты компоненті болып К 22О және Na22O (қоса есептегенде
1...5), химиялық байланысқан Н 2О (5..15% шамасында). Fe2O3 (0..7%) жиі
кездеседі. Сазда басқа қосылыстар, мысалы Ті 22О, MqO,, Са және Mq
карбонаттары, органикалық қоспалар кездеседі.
Каолинит минералы 39,5% Al22O33(глинозем), 46,5% SiO22 – (кремнезем) және
14,0% Н2О (химиялық байланыстағы су) тұрады. Бірақ, құрамында айтарлықтай
әр түрлі аралас қоспалардың болуынан, табиғатта кең тараған саз көптеген
химиялық қосылыстардан тұрады. Химиялық саралаудың нәтижесі бойынша
саздың көп қасиеттері туралы айтуға болады. Құрамындағы глиноземның
болуына байланысты сазды отқатөзімділігі бойынша әр түрлі класқа, Al 22O33 +
Ті2О қосынды құрамы бойынша күйдіру кезіндегі бұйымның
деформацияланатын температурасы жайлы, Fe 22O33+ FeO қосындысы және К22О –
b Na22O сілтілері бойынша – саздың жеңілбалқығыштығы мен ісінуге
қабілеттілігі жайлы айтуға болады. Мұнымен қоса, сілтілердің едәуір құрамы,
әсіресе К22О, саздың құрамында слюда мен гидрослюданың көп екенін білдіреді.
Саздың химиялық құрамы
Сазды SiO2 Al2O3 Fe2O3 ТiO2 CaO MqO K2 O Na2O SO3
шикіз
аттың
реті қ.к.ш

1. 65,3- 22,18- 0,22- 0,22- 0,32- іздер 0,13- 0,08- Іздер 7,88-
69,6 24,14 0,44 1,1 0,43 0,15 0,01 0,12 8,85

2. 52,34 31,05 1,81 1,57 0,49 0,24 0,311 0,17 0,42 12,3

3. 54,6 15,29 6,3 - 5,37 3,14 5,9 5,9 - 9,4
Саздың түйіршіктік құрамы

Керамикалық құрылыс материалдары мен бұйы
Саздың түйіршіктік құрамы
Саздардың түйіршіктік құрамдарын Рутковскийдың
тәсілімен шамалап анықтайды. Осы тәсіл бойынша саздар
түйіршіктерінің ірілігіне байланысты үш түрге бөлінеді:

Түйіршіктері 0,05мм - ден 0,005 - ге дейін -
Саздың иілгіштігі
Саздың иілгіштігі деп саз қамырының сыртқы механикалық күштерінің әсерінен
тұтастығын бұзбай (үзілмей және жарықшақсыз) деформациялануға және бұл
күштердің әсері тоқтаған соң, түскен қалпын сақтауға қабілеттілігін айтады. Саз
бұйымдарын қалыптау мүмкіндігі міне осы қасиетіне негізделген.
Иілгіштікті түрлі тәсілдермен айқындайды. Иілгіштікті ыңғайлы қалыптасатын масса
алуға қажетті су мөлшері және сазды қамырдың кебініп азаюы мәні бойынша анықтау
тәсілі кеңінен таралған. Саздың иілгіштігі жоғары болған сайын ол ыңғайлы
қалыптасатын масса алуға қажетті суды соғұрлым көп қажет етеді және ауада кебініп
тұлғасының азаюы соғұрлым жоғары болады. Жоғары иілгіштікті саздардың су
қажеттілігі 28%- тен жоғары, ауа шөгінуі – 10-15%. Орташа иілгіштікті саздар 20-28%
су қажеттілігімен және 7-10% ауада шөгілуімен сипатталады. Иілгіштігі төмен
саздардың су жұту қажеттігі 20%- тен аз, ал ауада шөгілуі 5-7%- ке тең.
Өте иілгіш саздан жасалған бұйымдар кепкен кезде аумағы жағынан көп кішірейеді де
жарылады. Бұл өндірісте жол беруге болмайтын нәрсе. Иілгіштігі төмен саздар және
одан жасалған қамыр қиындықпен қалыптасатындықтан жұмысқа қолайсыз,
сондықтан саздың иілгіштігін жиі реттеуге тура келеді. Саздың шамадан тыс
иілгіштігін оған азайтатын қоспа енігізумен немесе иілгіштігі төмен саз қосумен
жоюға болады. Ал иілгіштік жеткіліксіз болғанда сазды құмнан арылтып елейді, ашық
аспан астында ұстайды, арнайы машинамен майдалайды, бумен өңдейді, ауасыздық
жағдайда ұстайды, сондай- ақ иілгіш саз қосады. Осы процестердің нәтижесінде
саздың дисперстілігі артады, ісінуі жақсарады және иілгіштігі мен қалыптасу қабілеті
артады.
Пайдаланған әдебиеттер:

Сатеков Б.С. Табиғи және жасанды құрылыс
материалдары мен бұйымдары. Тараз: Сенім, - 2007. І
том. – 576 бет., ІІ том. – 472 бет.

Станевич В.Т. Строительная керамика: учебное пособие
/ В.Т.Станевич. – Павлодар: Кереку, 2008. – 96 с.
Станевич В.Т. Строительная керамика: учебное пособие
/ В.Т.Станевич. – Павлодар: Кереку, 2008. – 96 с.
http://studepedia.org
ru.123rf.com

Ұқсас жұмыстар

Құрылыс керамикасын өндіруге арналған шикізат

Экологиялық проблемелары

Өндіріс шығындары

МОНТАЖДАУ ЖҰМЫСЫНЫҢ СОҢҒЫ САТЫСЫНДА ӨНЕРКӘСІПТІК ЖАБДЫҚТАРҒА АРНАЛҒАН БЕТОН ҚОСПАСЫН ҚҰЮҒА АРНАЛҒАН ҚҰРЫЛҒЫНЫҢ ДІРІЛ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Балық өнеркәсібі

ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУШЫЛАРҒА САЛЫҚ

Шикізат және оның технологиялық сипаттамасы

Өнеркәсіпті орналастырудың факторлары

БЕЙОРГАНИКАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТЫРҒЫШ ЗАТТАР

Энергетика өнеркәсібінің күл - шлак қалдықтары

Пәндер