Жарық дисперсиясы және поляризациясы

Жарық дисперсиясы және

поляризациясы

Орындаған: Әлімқұл А. Н

Қабылдаған: Қантай Н

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Д. СЕРІКБАЕВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН

МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Жоспар

1. Жарық дисперсиясы жайлы мәлімет.

2. Жарықтың жұтылуыын анықтау.

3. Жарық поляризациясы түсіну.

Жарық дисперсиясы

Заттың жарық сыну көрсеткішінің жарықтың толқын ұзындығына тәуелділігі жарық дисперсиясы деп аталады.

Ньютон 1666 ж., призмадан “ақ” жарық өткізу арқылы алғаш рет дисперсия құбылысын анықтады.

Берілген жарықтан шыққан толқын ұзындықтарының жиынтығынан тұратын сәулені спектр деп атайды.

Дисперсия құбылысын табиғаттың әртүрлі құбылыстарынан байқауға болады.

Берілген шама берілген заттың дисперсиясы деп аталады, бұл заттың сыну көрсеткішінің n толқын ұзындығына λ тәуелділігін көрсетеді.

нормаль дисперсия

Аномаль дисперсия кезінде толқын ұзындығы λ өсуіні байланысты сыну көрсеткішіде n ұлғаяды.

Берілген суретте дисперсия қисығы: I и III - нормаль (қалыпты) дисперсия; II - аномаль дисперсия.

Жарықтың жұтылуы

Жарық толқыны энергиясының сол толқынның затқа енуіне байланысты кемуін жарықтың жұтылуы деп аталады.

Заттардағы жарықтың жұтылуы Бугер заңымен сипатталады:

заттың бетін түскен монохромат жарық шоғының интенсивтігі, І - сол заттан өткеннен кейінгі интенсивтігі, х- заттың қалыңдығы, α - жұтылу коэффициенті, (-) таңбасы жарық интенсивтігінің кемуін көрсетеді.

Жарық поляризациясы

Табиғи жарық деп жарық сәулесін құрап тұратын әрбір жарық толқынының электр және магнит кернеулік векторларының кез - келген бағытта бағдарлануын айтады.

а) б) в)

а) табиғи жарық;

б) жартылай поляризацияланған жарық;

в) жазық поляризацияланған жарық.

Өріс векторының тербеліс бағыты мен тербелістер таралатын бағыт арқылы өтетін жазықтық поляризацияланған жарықтың тербеліс жазықтығы деп, ал оған перпендикуляр жазықтық поляризациялану жазықтығы деп аталады.

Бұл шама - поляризациялану дәрежесі:

Imax және Imin -анализатордан өткен жартылай поляризациоланған жарықтың максималь және минималь интенсивтілігі. Табиғи жарық үшін Imax = Imin және Р = 0, жазық поляризацияланған жарық үшін Imin = 0 және P = 1.

Поляризатор - поляризацияланған жарық шығаратын құрал.

Анализатор - жарықтың поляризациялану дәрежесін анықтауға пайдаланатын құрал.

Малюс заңын бейнелеу

Малюс заңы:

I және I0 - жарық интенсивтілігі, тербеліс жазықтығы мен поляризатор арасындағы бұрыш.

Е - Т2 пластинасы арқылы өтетін жарық тербелісінің амплитудасы, Е0 - Т2 пластинасына түсетін жарық тербелісінің амплитудасы.

Сәуленің қосарлана сынуы

Кейбір кристалдар арқылы жарық сәулесі өткенде, ол екі сәулеге бөлінеді. Бұл құбылысты сәуленің қосарлана сынуы деп аталады. Оны сәуле жолына қойылған исланд шпатынан жасалған пластинкадан өткенде анық байқалады. Исланд шпаты кристалына түскен монохрамат сәуле сынып екіге, яғни кәдімгі сәуле және өзгеше сәуле болып таралады.