III Б топша элементтері

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ОСӨЖ
Тақырыбы: III Б топша элементтері.

Орындаған: Ерденбек І.Б.
101 б тобы фарм.
Тексерген: Кенеханова А.Ж.

Алматы қаласы 2018ж.
Жоспар
1 III топша элементтері

2 Лантан сипаттамасы

3 Актиний сипаттамасы

4 Скандий сипаттамасы

5 Итрий сипаттамасы
Sc, yttrium Y, lanthanum La және actinium Ac
скандийдің кіші тобын құрайды. d-элементтер
ПериодтықScandium Менделеев кестесінің ІІІ
тобына жатады - валенттілігі электрондардың
(n - 1) d1ns2 конфигурациясы бар толық
электронды аналогтары.
Скандий және оның аналогтары, олардың
әрқайсысында, алғашқы d-элементтері болып
табылады, яғни олар бұрыннан бар қабаттың d-
орбитальдарын толтыра бастайды. D
жағдайындағы тек бір электронның болуы d1s2
конфигурациясының шағын тұрақтылығын
тудырады және скандий кіші топтың
элементтерінің барлық қасиеттерінде көрінеді.
Атап айтқанда, басқа d-элементтерден
айырмашылығы, скандий және оның аналогтары
тұрақты +3 +3 тотығу күйін көрсетеді.
Лантан(лат. lanthanum), La — элементтердің
периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы химиялық элемент,
атомдық номері 57, ат. м. 138,9055, сирек кездесетін
элементтерге жатады. Лантанды 1839 ж. швед
химигіК.Мосандер (1797 — 1858) лантан “топырағы” —
La2О3 түрінде ашқан. Жылтыр, ақ түсті металл,
тығыздығы 6,162 г/см3, балқу t 920ӘС, қайнау t
3470ӘС. Тотығу дәрежесі +3. Лантан ылғал ауада
тотығады, бөлме температурасында су және тұз, азот,
күкірт қышқылдарымен, 200Ә С-тан жоғары
температурада галогендермен әрекеттеседі. Лантан
никелі бар геттер қорытпаларының негізі ретінде
алюминийлі және т.б. қорытпаларға легирлеуші қоспа
ретінде пайдаланылады. Сондай-ақ, ол болаттың
коррозияға беріктігін және ыстыққа төзімділік
Химиялық қасиеттенрі

• Құрғақ ауада оксидті қабықпен
қапталады.
• Сумен,қышқылдармен жақсы
әрекеттеседі
• Қыздырғанда хлор, күкірт және
басқа металлоидтермен, яғни ол
әдеттегі металдың қасиеттерін
көрсетеді.
• Қосылыстарда тотығу дәрежесі
+3.
• Химиялық ерекшелігіне сәйкес,
лантан кальцийге ұқсайды.
Маңызды қосылыстары
Лантан оксиді La2O3, ақ аморфты ұнтақ, суда ерімейді, бірақ
қышқылдарда ериді. СО2-мен өзара әрекеттескенде карбонатқа
айналады.
Лантан гидроксиді La (OH) 3, лантанның сумен қоспасында
желатинді ақ тұнба түзіледі,
Лантаның тұздары сілтімен, ерітінділермен өзара әрекеттеседі.
СО2-мен өзара әрекеттесу кезінде карбонатқа айналады.
Лантаның тұздары - түссіз крист. зат. Ерітілген тұздар -
нитраттар, галоидтар, сульфаттар; ерімейтін - фтор, фосфат,
карбонат. Негізгі лантан ацетаты егер йод қосылса крахмал
сияқты әрекет етеді. Ақ гель жарқын көк түс алады. Бұл қасиет
кейде қоспалар мен ерітінділерде лантанның табылуы үшін
қолданылады.
Қолданылуы

• Шыны өндіру

• Металлотермия

• Ағымдық химия көздері

• Электроника
Актиний(лат. Actinium), Ac — Химиялық элементтердің периодтық жүйесінің 7-
ші периодының ІІІ тобына жататын радиоактивті элемент. Реттік саны — 89. Ең
ұзақ уақыт өмір сүретін изотопы Ac, жартылай ыдырау уақыты — 22 жыл.
Актинийді 1899 жылы А. Дебьерн уран рудаларын өңдеу қалдықтарында
тапқан. Радийді нейтрондармен атқылау арқылы актинийді алады. Бұл —
ақшыл-күміс түсті металл, химиялық қосындыларда валенттілігі 3+, химиялық
қасиеттері бойынша лантанға жақын. Актиний — қауіпті радиоактивті улы зат.
Актиний (Actіnіum) Ас – элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы
радиоактивті элемент; реттік нөмірі 89, атомдық массасы 227. 1899 жылы
француз химигі А.ДебьернС, өте әрекеттескіш; ауада тез тотығады, тұз және
азот қышқылдарында ериді. Актиний химиялық қосылыстарда 3 валентті болып
келеді. Қосылыстарының (°50±°. Актиний күмістей ақ түсті металл, балқу
температурасы 1050%10-10×ашқан. Актинийдің жер қыртысындағы мөлшері
6гидрототықтар, фторид, оксалат, фосфат, карбонат, фторсиликат) көпшілігі
ерімейді. Актиний галогенидтері ауада ұшқыр келеді, негіздік қасиеті лантаннан
да күшті. Актиний тотығы оның гидрототығС-да қыздырып-күйдіру арқылы
алынады. Оның галогенидтері фторлы сутекке, төрт хлорлы көміртекке, бромды
алюмийниге актиний тотығының, құрғақ гидрототығының немесе оксалатының
әсері нәтижесінде түзіледі. Актиний тұздары ақ түсті, ертінділері түссіз келеді.
Химиялық қасиеттері

Активті металл,
қалыпты
температурада
оттекпен сумен ж/е
қышқ.-мен
әрекеттеседі
Қызған кезде ол
галогендер мен
күкіртпен
әрекеттеседі.
Ең маңызды қосылыстары:

• Актиноцит оксиді Ac2O3
• Ac (OH) 3 акидий гидроксиді
• Actinium Fluoride AcF3
• Actinium хлорид AcCl3
• Actinium бромі AcBr3
• Actinium Iodide AcI3
• Actinium AcOCl хлориді
• Актобты оксибромид AcOBr
• Acne Sulfide Ac2S3
• Ацофиттің ацофосфаты AcP04.1 / 2H2O
• Скандий (лат. Scandіum ) Sc — элементтердің
периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы химиялық
элемент. Радиоактивті изотоптары жасанды
жолмен алынған. Д.И. Менделеев алдын ала
болжаған элемент (1870). С-ді 1879
ж. швед химигі Л.Ф. Нильсон (1840 — 99)
алғаш рет Скандинавиядан табылған
гадолонит пен эвксенит минералдарынан
бөліп алған, сондықтан элемент “Cкандий”
деп аталды. Табиғатта тау жыныстарының
құрамында кездеседі. Жер
қыртысындағы нағыз шашыранды элемент.
Кесек Cкандий жұмсақ, сарғыш
реңді, күмістей жылтыр, ақ металл; тығызд.
3,020 г/см3, балқу t 1541оС, қайнау t 2831оС,
әлсіз парамагнетик. Ауада оңай жанып,
оксид пленкасын (Sc2O3) түзеді. Cұйытылған
HCl, H2SO4, HNO3 ерітінділерімен, 450оС-та
сутекпен, ал 400 — 600оС-та галогендермен
әрекеттеседі. Металдармен қатты
ерітінділер және интерметалидтер түзеді.
Cкандийді алу үшін хлоридін немесе
фторидін арнаулы пештерде терм. әдіспен
тотықсыздандырып, соңынан
терең вакуумда (10–6 сынап бағанасы мм,
1700оС) буландырады. Cкандийсирек
ұшырасатын, әрі қымбат элемент
болғандықтан аз қолданылады.
• Иттрий (Ytterіum), Y – элементтердің периодтық
жүйесінің ҚҚҚ тобындағы элемент, сирек жер
элементтеріне жатады; ат. н. 39; ат. м. 88,91.
Табиғатта тұрақты бір изотопы бар (89Y). Күмістей ақ
түсті металл, тығыздығы 4,47 г/см3; балқу t 15000С;
қайнау t 29270C. И-ді 1794 жылы финн химигі
Ю.Гадолин (1760 – 1852) иттербий “жері” (И. оксиді)
түрінде ашқан. Итрий
қышқылмен, галогендермен, сутекпен, қайнаған сумен
әрекеттеседі. Циркон, сфен, апатит, эфдиалит, уранин
ит минералдарында кездеседі және оларды өңдеу
кезінде алынады. И. Fe, Nі, Tі, Cr, Mo-ге легирлеуші
қоспа ретінде, ядролық реакторлардың құралымдық
материалы ретінде пайдаланылады. Синтететикалық
итрий (алюминийлі гранат) радиоэлектроникада және
зергерлік өнеркәсіпте қолданылады.
Қолданылған әдебиеттер
1.Ә. Тоқтабаева
2. https://kk.wikipedia.org/wiki/
3. bilim-all.kz
4. https://translate.academic.ru

Ұқсас жұмыстар

IIIA топша элементтері. Бор,Алюминий олардың қосылыстары мен қасиеттері

Атомның кванты - механикалық моделі. Квант сандары. ПЖ құрылысы: периодтар, топшалар, s, p, d - элементтер

Көміртегі және кремний

Химиялық элементтердің периодтық жүйесіні құрылымы

VIIA топша элементтері. Галогендер

Металдардың физикалық және химиялық қасиеттері

Темір қасиетін жоюға бейім металл

VA топша элементтері. Азот және фосфор элементтері

АЛЬДЕГИДТЕР ЖӘНЕ КЕТОНДАР

Мырыш - ІІБ топ элементі

Пәндер