Ұтымды тамақтану. Салмағы артық адамдардың тамақтану принциптері

Презентация қосу

С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина
Университеті

Тексерген:
Орындаған: Былташ Салтанат
Факультет: Жалпы медицина
Курс: 1
Группа: 004
Жоспары:
Вегетериандылық концепциясы;
Емдік ашығу;
Ата – бабалардың тамақтану концепциясы;
Басты тағамдық фактор концепциясы;
Тағамдық құндылық индексі концепциясы;
«Тірі» энергия концепциясы;
« Алдамшы дәрі - дәрмек» концепциясы;
Оңтайлы абсолютизация концепциясы
“Ас адамның арқауы”
Салауатты тамақтану:
-Организмнің тағамдық заттар мен энергияға мұқтаждығын
қамтамасыз етеді.

-Организмнің ас қорыту жəне ферменттік

-Рациондағы тағамдық заттардың алуан түрлілігімен
сипатталады.

-Сапалы жəне қауіпсіз.

-Өсу мен дамуды тиімді қамтамасыз етеді, денсаулық
деңгейі мен жұмысқа қабілеттілікті арттырады.

-Тамақтануға байланысты өрбитін аурулардың дамуын тежеп,
алдын алады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының
мəліметі бойынша əлемдегі
өлім-жітім себебінің
60% пайызы тікелей дұрыс
тамақтанбауға байланысты .
Тағамдық калория мынаған шығындалады

Негізгі зат алмасуды демеуге;
Физикалық жұмысты атқаруға;

Тағамды қорытуға жəне сіңіруге
(тағамдық термогенез);

Тіндердің өсуі мен түзілуін қамтамасыз
етуге;
Адамның тамақтануы туралы альтернативті көзқарас.

Вегетериандылық – бұл альтернативті көзқарастың ең көне түрлерінің бірі. Негізіне
тамақтанудан жануар текті өнімдерді алып тастау жатады. Тамақтануға тек
өсімдік текті өнімдер пайдаланылады. Мұндай жолды ұстанудың оң жағы
атеросклерозбен ауыру қатері азаяды жəне артериялық қан қысымы қалыпқа келеді,
ішектің ісік аурулары сирек кездеседі. Өттің жүруі жақсарып, бауыр жұмысы
жеңілдейді, басқа да оң жақтары бар. Бірақ көптеген зерттеушілердің пікірі бойынша,
тек қана өсімдік текті қоректенуде, яғни қатаң вегетериандылықты ұстанғанда
ағзаның қалыпты жұмысы үшін қажет құнды ақуыздар, қаныққан май қышқылдары,
темір мен кейбір дəрумендер жеткіліксіз түседі, себебі өсімдіктерде бұл заттар аз
болады. Сондықтан қатаң түрде емес, арасында жануар текті тағамдарды қосу
үйлесімді болып табылады.

Емдік ашығу:
Бұл қағиданың негізінде арнайы уақытта толық ашығу жатыр, ашығу уақыты əр
түрлі, 1 күннен бірнеше аптаға созылуы мүмкін. Бұл қағиданы қолдаған ең арзан ем деп
сипаттаған Гиппократ жəне Ибн Сина болатын.
Емдік ашығудың басты əсері – дозалық стресс, ол барлық жүйелердің
белсенділігіне, соның ішінде зат алмасу үрдісінің жылдамдайына əкеледі. Нəтижесінде
ағзадан « шлактар» шығып, ағзаның « жасаруы» жүреді. Қазіргі уақытта емдік ашығу
кəріліктің алдын алу, өмірді ұзарту мен жасару үшін қолданылыды. Сонымен қатар
емдік ашығу жүрек – қан тамыр, асқазан – ішек жолдары аурулары жəне аллергиялық
ауруларды емдеу үшін қолданылыды. Емнің ауырлығына аштық сезімі мен əлсіздік
жатады.
Ата – бабалардың тамақтану концепциясы.

Тамақты термиялық өңдеусіз тұтыну. Бұл бағытты ұстанатындар
2- ге бөлінеді:
Шикілей жеу – бұл өсімдік – сүт өнімдерін термиялық өңдеусіз жеу.Тағам
жақсы сіңеді, бойында пайдалы заттар жақсы сақталады, тою сезімі
тез туады. Бқл сала жиі семіздіктің алдын алу жəне арықтау үшін
тиімді болып табылады. Қысқа уақытқа ғана қолайлы деп саналады.
Құрғақтай жеу – бұл тек қысқа мерзімге ішектің кейбір ауруларын емдеуде
ғана қолданылады. Сусыз тамақтану ауыр əрі ағзаны сусыздануға əкелуі
мүмкін. Бұл концепция тиімді тамақтану қағидасына сəйкес келмейді.
Басты тағамдық фактор концепциясы

Бұл қағиданы қолдайтындар ағза бір немесе кейбір
тағамдық факторлармен ғана қамтамасыз етілуі тиіс
деп есептейді. Басқа компоненттер екінші орында не
мүлдем болмауы тиіс. Әрине мұндай кезде тағам
рационынан кейбір маңызды компоненттер жоғалып,
ағзаға алмастырылмайтын компоненттер жетіспеуі
мүмкін. Дəлелденген медицина пікірі бойынша басты
тағамдық фактор жоқ, ағза өзіне қажетті барлық
компоненттерді комплексті жəне үйлесімді алу керек.
«Тірі» энергия концепциясы.
Бұл концепция 19 – ғасырдан белгілі, оны қолдайтындардың сенімі
бойынша, ағзада тек оған тəн «тірі» энергия бар. Потенциялды энергия күн
арқылы түседі, жануар, өсімдік арқылы беріледі. Бұл қағида негізінде АТФ
жатуы мүмкін, бірақ ғылымға қарсы деп есептеледі.

« Алдамшы дәрі - дәрмек» концепциясы.
Жеке өнімдерден ерекше емдік қасиет көреді, осындай негізе бұл зат
ерекше мақталып, жарнама жасалады. Белгілі ауруларда не кез – келген адам
қолданады. Мысалы, бөдене жұмыртқасы не өнген дəндер т. б. Адам ағзасы
өте күрделі, оған 1 ғана нəрсемен əсер ету мүмкін емес.

Оңтайлы абсолютизация концепциясы.
Рационды барынша тиімді құрап, идеалды диета құру. Батыс
елдерінде «конвиненс» ұғымы бар, яғни нутрициологияның соңғы
жетістіктерін қолданып, салауатты өмір салты принциптерін ұстану. Бұл
минимум каллория мен максимум ақуыз бен дəрумендер жиынтығы болып
табылады.
ДДСҰ анықтамасы бойынша қазіргі таңда адамдардың денсаулығына қауіпті келесі он
фактордың жетеуі тамақтану бұзылыстарына жатады:

Дене салмағының артықтығы жəне семіздік
Ашығушылық
Қандағы холестерин мөлшерінің артықтығы
Қан қысымының жоғарылығы
Микротағамдық заттар тапшылығы
Азық-түліктер мен ауыз суының төмен сапалылығы
Алкоголизм
Темекі тарту
Қауіпті жыныстық қатынас
Тұрғын үйлерде жағылатын қатты отын түтіні

XXІ ғасырдың ең маңызды мəселелері тамақтануға байланысты болғандықтан, əлі де
көптеген концепциялар туындай береді. Мұның бəрі заман талабына сай тамақтануды
дамыту болса керек. «Ас – адамның арқауы» демекші, барлық ауытқулар да, аурулар да бұрыс
тамақтанудан туындайды. Біздің ата – бабаларымыз үйлесімді тамақтануды білген, біз үшін
маңыздысы сол жолды ары қарай дамытып отыру. Менің ойымша, жануар текті де, өсімдік
текті де өнімдер үйлесімді түрде тағамға пайдалану қажет.
Пайдаланылған
әдебиеттер
Шарманов Т.Ш “Проблемы питания” 1994
ж
Х.Қ Сәтбаева, З.С Әбішева, А.Д Соколов
“Валеология” 2007ж
Чумаков Б.Н “Валеология” 1997 ж
Интернет

Ұқсас жұмыстар

Бөлшектенген тамақтану диетасы

Егде жастағы адамдардың тамақтануы

Қарт адамға диета

Мектептегі тамақтану

Онкологиялық пациенттерге ауырсыну кезіндегі паллиативті көмек

Қоршаған орта факторы

Энергия шығыны

Ашығу мен тойынудың физиологиялық негіздері

Тамақтану жайлы

Тамақтану

Пәндер