Мемлекет пен құқықтың пайда болуы, оның объективтік заңдылықтары

Презентация қосу

Мемлекет пен құқықтың
пайда болуы,
оның объективтік
заңдылықтары
Тақырыптың өзектілігі:

Құқықтық
Құқықтық білімді
білімді игеру
игеру барысында
барысында оқуоқу орнынында
орнынында құқықтық
құқықтық білім
білім
алушы
алушы маман
маман мемлекет
мемлекет жәнежәне құқық
құқық мәселелерін
мәселелерін жаңаша
жаңаша осы
осы заман
заман
талаптары
талаптары тұрғысынан
тұрғысынан түсінеді.
түсінеді. Жалпы
Жалпы мемлекет
мемлекет туралы
туралы ұғым
ұғым мемлекет
мемлекет
және
және құқық
құқық теориясы
теориясы пәнінде
пәнінде оқытылады.
оқытылады. Заң Заң ғылымында
ғылымында мемлекет
мемлекет пен
пен
құқық
құқық абстрактілі
абстрактілі санат,
санат, категория
категория ретінде
ретінде зерттеліп,
зерттеліп, оқытылады.
оқытылады.

Мемлекетті
Мемлекетті пенпен құқықты
құқықты зерттеу
зерттеу барысында
барысында мемлекеттегі
мемлекеттегі нақты
нақты белгілі
белгілі
бір
бір тарихи
тарихи кезеңде
кезеңде болған
болған құбылыстар
құбылыстар деп
деп қарастырмай
қарастырмай керісінше,
керісінше, оларды
оларды
жалпы
жалпы сипаттары
сипаттары бойынша
бойынша тарихи
тарихи дамудағы
дамудағы өзгеру
өзгеру сатыларын
сатыларын жан-жақты
жан-жақты
қамтып,
қамтып, қарастыру
қарастыру зерттеу
зерттеу нысаны
нысаны ретінде
ретінде алынып
алынып отырған
отырған тақырыптың
тақырыптың
өзекітілігі
өзекітілігі болып
болып табылады.
табылады.
Мақсаты мен міндеті:

Тақырыптың
Тақырыптың мазмұның
мазмұның ашып
ашып көрсеу
көрсеу үшін
үшін зерттеу
зерттеу жұмысына
жұмысына
осы
осы заманғы
заманғы мемлекеттіліктің
мемлекеттіліктің дамыған
дамыған нысандарын
нысандарын зерттеудегі
зерттеудегі
бағыт-бағдарларды
бағыт-бағдарларды ашып
ашып көрсетуді,
көрсетуді, олардың
олардың мағынасы
мағынасы мен
мен мәнін
мәнін
теориялық көзқарастар тұрғысынан түсіндіруді мақсат етіп
алдым.
алдым.
Тақырыптың зерттелу деңгейі:

Мемлекеттің ұғымы, құқықтың
нысандары және оның элементтері
туралы алғашқы шығармалар ежелгі
грек философтарының
пайымдауларынан бастап қалыптаса
бастаған. Оған: Сократ, Платон,
Аристотель еңбектеріндегі идеялар мен
Гегель, Кант еңбектеріндегі
мемлекеттіліктің философиялық
негізделуі жайлы шығармаларын
айтуға болады. Сондай – ақ
К.Маркстың, Л.И.Петражцкийдің,
Вашингтонның, Де Голльдың мемлекет
ұғымына, оның нысанына көп көңіл
бөліп еңбектер жазғанын атап өтуге
болады.
Құқық
Құқық негізі
негізі жөнінде
жөнінде әңгімелескенде,
әңгімелескенде, бәрінен
бәрінен бұрын
бұрын құқықтың
құқықтың пайда
пайда
болуы
болуы мен
мен оның
оның әрекет
әрекет етуіне
етуіне негіз
негіз болатын
болатын қозғаушы
қозғаушы күштердің
күштердің
мағынасы
мағынасы әңгімеге
әңгімеге арқау
арқау болады.
болады. Мұндай
Мұндай қозғаушы
қозғаушы күштер
күштер
мемлекеттің
мемлекеттің құқық
құқық шығармашылық
шығармашылық ісі, ісі, үстем
үстем таптың
таптың (бүкіл
(бүкіл
халықтың)
халықтың) ерік-жігері
ерік-жігері және
және ең
ең соңында
соңында қоғамның
қоғамның материалдық
материалдық тұрмыс
тұрмыс
жағдайлары.
жағдайлары.

Бұл
Бұл тұрғыдан
тұрғыдан құқық
құқық негіздерін
негіздерін
кең
кең мағынада
мағынада түсіндіреді.
түсіндіреді.
Сондай
Сондай бола
бола тұрса
тұрса да
да "құқық
"құқық
негіздері
негіздері дегеніміз
дегеніміз -- қоғамдық
қоғамдық
қатынастарды
қатынастарды реттейтін,
реттейтін, ресми
ресми
түрде
түрде бекітілген,
бекітілген, жалпыға
жалпыға
бірдей
бірдей міндетті,
міндетті, мемлекет
мемлекет
қамтамасыз
қамтамасыз ететін
ететін қоғамның
қоғамның
ерік-жігері".
ерік-жігері".
Әдетте
Әдетте құқық
құқық негіздері
негіздері төрт
төрт түрге
түрге бөлінеді:
бөлінеді:

құқықтық
құқықтық әдеттер,
әдеттер,

сот
сот прецеденттері
прецеденттері (үлгілер),
(үлгілер),

құқықтық
құқықтық келісім-шарттар,
келісім-шарттар,

нормативтік-құқықтық
нормативтік-құқықтық актілер.
актілер.

Құқықтық
Құқықтық әдеттер
әдеттер Құқық
Құқық Құқықтық
Құқықтық Нормативті-
Нормативті-
-- прецеденті
прецеденті келісім-шарт
келісім-шарт құқықтық
құқықтық актылар
актылар

екі
екі немесе
немесе Ол
Ол өзіне,
өзіне, жалпыға
жалпыға
қоғам
қоғам өмірінен
өмірінен көп
көп жақтың
жақтың бірдей
бірдей мемлекетпен
мемлекетпен
шыққан,
шыққан, өз
өз еркімен
еркімен
-- жоғары
жоғары құрылатын
құрылатын
адамдардың
адамдардың жасалған,
жасалған,
мемлекет
мемлекет қорғалатын
қорғалатын ереже
ереже
қарым-қатынасын
қарым-қатынасын ресми
ресми түрде
түрде
(сот)
(сот) тәртібін
тәртібін жинайды.
жинайды.
реттейтін,
реттейтін, мемлекет
мемлекет бекітілген,
бекітілген,
органдары
органдары Ондай
Ондай актыларға
актыларға
күшімен
күшімен мемлекет
мемлекет
қабылдаға
қабылдаға конституция,
конституция, басқа
басқа
қамтамасыз
қамтамасыз күшімен
күшімен
н
н нақты
нақты заңдар,
заңдар, атқарушы
атқарушы
етілетін
етілетін ресми
ресми қамтамасыз
қамтамасыз
шешім.
шешім. органдардың
органдардың
түрде
түрде бекітілетін
бекітілетін етілетін
етілетін нормативті
нормативті
әдет-ғұрыптар.
әдет-ғұрыптар. келісім-
келісім- шешімдері
шешімдері жатады.
жатады.
шарт.
шарт.
Мемлекеттің
Мемлекеттің пайда
пайда болуының
болуының жалпы
жалпы заңдылықтары.
заңдылықтары. Ру Ру дәуірінде
дәуірінде адамдар
адамдар тек
тек
жаратылыстың
жаратылыстың даяр
даяр өнімдерін
өнімдерін жинап
жинап қорек
қорек етіп,
етіп, өмір
өмір сүрген.
сүрген. Келе-келе
Келе-келе
адамдар
адамдар өндіріс
өндіріс құралдарын
құралдарын жасап
жасап алып,
алып, өздері
өздері шаруашылық
шаруашылық пен пен
айналысады.
айналысады. Сөйтіп,
Сөйтіп, термешіліктен
термешіліктен өндіру
өндіру шаруашылығына
шаруашылығына ауыса ауыса бастайды.
бастайды.
Мал
Мал бағудан
бағудан егіншілікке
егіншілікке ауысады.
ауысады.

Меншік
Меншік иелерінің
иелерінің –– байлардың
байлардың айрықша
айрықша мүдделері
мүдделері болғандықтан,
болғандықтан, басқа
басқа ру
ру
мүшелерімен,
мүшелерімен, кедей-жарлылармен
кедей-жарлылармен қатар
қатар отырып,
отырып, мәселелерді
мәселелерді тең
тең негізде
негізде шешуге
шешуге
бармайды.
бармайды. Содан
Содан байлар
байлар мен
мен кедейлердің
кедейлердің арасында
арасында қайшылықтар
қайшылықтар пайда
пайда бола
бола
бастады.
бастады. Қоғамдағы
Қоғамдағы осындай
осындай түбегейлі
түбегейлі экономикалық-әлеуметтік
экономикалық-әлеуметтік өзгерістердің
өзгерістердің
нәтижесінде
нәтижесінде қоғамды
қоғамды билеу,
билеу, басқару
басқару жүйесі
жүйесі де
де өзгерді.
өзгерді. Рулық
Рулық биліктің
биліктің орнын
орнын
саяси
саяси билік,
билік, саяси
саяси құрылым
құрылым баса
баса бастады.
бастады. Сөйтіп,
Сөйтіп, қоғамның
қоғамның белгілі
белгілі бір
бір сатысында
сатысында
мемлекет
мемлекет және
және құқық
құқық пайда
пайда болды.
болды.
1.
1. Мемлекеттің
Мемлекеттің пайда
пайда болуының
болуының шығыстық
шығыстық жолыжолы
(Ежелгі Шығы, Африка, Америка). Осы жолмен
(Ежелгі Шығы, Африка, Америка). Осы жолмен көшпелі көшпелі
мемлекеттер
мемлекеттер де де пайда
пайда болған.
болған.
Мемлекеттің
Мемлекеттің пайда
пайда болуы
болуы және
және Өздерінің
Өздерінің даму барысында бұл
даму барысында бұл мемлекеттер
мемлекеттер шығыс
шығыс
оның қалыптасуы ұзақ уақыт
оның қалыптасуы ұзақ уақыт бойы бойы жолымен
жолымен жүріп өтті. Сонда бұл жолдың сипаты мына
жүріп өтті. Сонда бұл жолдың сипаты мына
жүретін
жүретін процесс.
процесс. Ол
Ол әр
әр халықта
халықта әрқилы
әрқилы белгілерден
белгілерден көрінеді.
көрінеді.
болып өткен.
болып өткен. -- рулық
рулық (алғашқы)
(алғашқы) қауымға
қауымға тән
тән ерекше
ерекше белгілер
белгілер
Мемлекеттің
Мемлекеттің пайда
пайда болу
болу тарихының
тарихының (атрибуттар):
(атрибуттар): жерді қауым болып иелену мен оларға
жерді қауым болып иелену мен оларға
екі түрлі жолын атап айтуға болады:
екі түрлі жолын атап айтуға болады: ұжымдық меншік ру-тайпа ақсүйектерінің
ұжымдық меншік ру-тайпа ақсүйектерінің
(абыздар,әскери
(абыздар,әскери көсемдер
көсемдер және
және т.с.с)
т.с.с) қолына
қолына
шоғырланған.
шоғырланған. Бұл Бұл шоғырлану
шоғырлану ру-тайпалық
ру-тайпалық құрылыстың
құрылыстың
(яғни
(яғни қауымның) ыдырауы барысында да сақталған. Ал
қауымның) ыдырауы барысында да сақталған. Ал
енді бұлардағы басқа рудың қоғамдық
енді бұлардағы басқа рудың қоғамдық құрылымдарықұрылымдары
мемлекеттік
мемлекеттік органдарға
органдарға айналған,
айналған, ал
ал ру-тайпа
ру-тайпа
ақсүйектері
ақсүйектері шенуніктер аппаратына өзгерген, сонда жер
шенуніктер аппаратына өзгерген, сонда жер
қоғамдық
қоғамдық болудан
болудан өзгеріп,
өзгеріп, мемлекеттікке
мемлекеттікке көшкен.
көшкен.
2. Мемлекет дамуының батыстық (еуропалық)
Мемлекет дамуының батыстық (еуропалық)
жолы.
жолы. Мемлекеттер дамуында бұл жолды Рим, Афина
Мемлекеттер дамуында бұл жолды Рим, Афина
елдері
елдері жүріп өткен. Бұл жолға тән сипаттарға келер
жүріп өткен. Бұл жолға тән сипаттарға келер
болсақ,
болсақ, олар алғашқы қауымдық құрылыстың (ру-
олар алғашқы қауымдық құрылыстың (ру-
тайпалардың)
тайпалардың) ыдырауының
ыдырауының белсенді
белсенді түрде
түрде болғанын,
болғанын,
сөйтіп
сөйтіп жеке меншік пен таптардың пайда болғанын атау
жеке меншік пен таптардың пайда болғанын атау
керек. Мысалы, Римде мемлекеттің пайда болуына
керек. Мысалы, Римде мемлекеттің пайда болуына үлкен үлкен
ықпалын
ықпалын тигізген
тигізген плебстер
плебстер менмен патрицийлердің
патрицийлердің күресі
күресі
болды. Соның нәтижесінде плебстер
болды. Соның нәтижесінде плебстер демократиялық демократиялық
жеңілдіктер
жеңілдіктер алған.
алған.
Мемлекеттердің
Мемлекеттердің пайда
пайда болуының
болуының әрқилы
әрқилы жолдарының
жолдарының болуына
болуына қарамастан,
қарамастан,
олардың
олардың бәріне
бәріне өз
өз ықпалын
ықпалын тигізген
тигізген қозғаушы
қозғаушы күш
күш –– ру-тайпалық
ру-тайпалық құрылыстың
құрылыстың
(қауымның)
(қауымның) ыдырауы
ыдырауы мен
мен ұйымдасқан
ұйымдасқан түрдегі
түрдегі мемлекеттік
мемлекеттік биліктің
биліктің
қажеттілігінен
қажеттілігінен туындаған
туындаған болатын.
болатын.

Жалпы
Жалпы мемлекет
мемлекет қоғамдық
қоғамдық еңбек
еңбек
бөлінісінің,
бөлінісінің, жеке
жеке меншіктің
меншіктің пайда
пайда болуы
болуы
нәтижесінде
нәтижесінде алғашқы
алғашқы қауымдық
қауымдық құрылыс
құрылыс
тапқа
тапқа бөлінуінің
бөлінуінің туындысы.
туындысы. Мемлекет
Мемлекет
жария
жария өкіметтің
өкіметтің пайда
пайда болуы
болуы мен
мен іс-
іс-
әрекетінің
әрекетінің нәтижесі
нәтижесі ретінде
ретінде қалыптасатын,
қалыптасатын,
қоғам
қоғам өмірін
өмірін ұйымдастырудың
ұйымдастырудың нысаны
нысаны және
және
оның
оның негізгі
негізгі салаларына
салаларына басшылық
басшылық ететін,
ететін,
қажетті
қажетті жағдайларда
жағдайларда өкіметтің
өкіметтің күш-
күш-
қуатына
қуатына сүйенетін
сүйенетін басқару
басқару жүйесі.
жүйесі.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Құқық нормаларының негіздері мен белгілері

Құқықтың пайда болуы және қалыптасу жолдары туралы

Мемлекет пен құқықтың дамуы

Құқықтың түсінігі, мәні мен құндылығы

Құқықтық қатынастың субъектілері

Мемлекет және құқық

ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ ТУРАЛЫ

ҚҰҚЫҚ ЖҮЙЕСІ

Құқықтың пайда болуы және қалыптасу жолдары

Мемлекет және құқықтың пайда болуы, мемлекеттің шығу туралы теориялары, тарихи типтері және мәні

Пәндер