Кәсіпорынның қаржылық жағдайын есепке алу және талдау

Презентация қосу

Кәсіпорынның қаржылық
жағдайын есепке алу және
талдау
Қазақстан Республикасы кәсіпорындарында, соңғы жылдары еліміздің
экономикасының нарықтық қатынастарға өтуіне байланысты бухгалтерлік
есептің әдістемесі мен тәжірибесінде түбегейлі өзгерістер болды.

Бухгалтерлік есеп стандарттары мен субъектілердің
қаржы-шаруашылық қызметі шоттары Бас жоспарының
1997 жылдың 1 қаңтарынан қолданысқа енгізілуі және
қаржылық есеп беру нысандарының халықаралық
стандарт талаптарына сәйкестендірілуі нарықтық
экономика жағдайына сай қаржылық талдаудың жаңа
әдістемесін жасауды қажет етті.
Қоғамда қаржылық талдау біреудің орынсыз тілегінен емес, өмірлік аса қажеттілік
салдарынан туыңдады: салмақ, ұзындық өлшемін және есептеу жүргізбей, шаруашылық
субъектінің мүліктік жағдайы мен оған әсер ететін себептерді білмей, табыс пен
шығынды өзара салыстырмай, біріншісінің екіншісінен артық болуына қол жеткізбей
шаруашылықты ойдағыдай жүргізу мүмкін емес.

Есеп тіркемелерінде шаруашылық
операцияларын жазып көрсетудің дәстүрлі
бухгалтерлік қызметі, көптеген қаржылық
ақпаратты пайдаланушылардың сұрақ тілектеріне
толығынан жауап бере алмайтындығын тәжірибе
көрсетті. Іскерлік шешімдер қабылдау үшін бұл
ақпарат белгілі түрде өзгертілуі және өңделуі
қажет. Қазіргі жағдайда бухгалтер қаржылық
нәтиже қалыптастырудың әр түрлі әдістерін білуді,
кәсіпорында қабылданған қаржылық стратегияны
іс жүзіне асыруды камтамасыз ететін есеп
саясатын таңдап алып, соны басшылыққа ұсынуы
керек, яғни оның қызметінің аясы жай
есепшіліктен қаржы жағдайын талдау ісі
ажырамас бөлігі болып табылатын, қаржы
менеджментіне дейін өсіп, айтарлықтай кеңейеді.
Бұл дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты – кәсіпорынның қаржылық
жағдайын талдау және оны жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу
болып табылады.

Осы мақсатқа жету үшін келесідей міндеттерді
анықтадым:
қаржы менеджменті саласында алған білімімді
қолдану;
өндірістік практикада жинаған тәжірибемді пайдалану;
қарастырылып отырған мәселе бойынша статистикалық
және заңнамалық материалдарды жинақтау және өңдеу;
кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау;
жүргізілген талдау нәтижелері бойынша
жетіспеушіліктерді анықтау және оларды жою
жолдарын ұсыну.
Талдау объектісі ретінде «ОЙЛ РЕСОРСИЗ» компаниясы алынды.Оның
негізгі қызметі мұнай өндірісі, құрылысы, мұнай газ өңдіру скважиналарын
жөңдеу және іске қосуға қажетті құрал жабдықтарды жасау және
жабдықтаумен айналысу болып табылады.

Жұмыстың тәжірибелік бөлігі
«ОЙЛ РЕСОРСИЗ»
компаниясының қаржылық
жағдайын талдауға және оның
нәтижелері бойынша қорытынды
жасауға, сонымен қатар
кәсіпорынның қаржылық
жағдайын жақсарту бойынша іс-
шаралар ұсынуға негізделген.
Жұмыс барысында ҚР-ның заң актілері және «ОЙЛ
РЕСОРСИЗ» компаниясының қаржылық есебі
пайдаланылды.

Жұмыстың теориялық бөлімі қаржылық жағдайды
талдаудың түсінігін ашуға негізделген. Бұл бөлім өзіне
қаржылық жағдайды талдаудың мақсаттары, міндеттері
және қажеттілігі, қаржылық талдаудың ақпараттық
негізі, әдістері мен тәсілдері туралы ақпараттарды
кіріктіреді.
Жұмыстың теориялық базасы болып К.Ш.
Дүйсенбаевтің, Э.Т. Төлегеновтың, Ж.Г.
Жұмағалиеваның, В.В.Ковалевтің, А.Д. Шереметтің,
Г.В.Савицкаяның еңбектері болып табылады.
Қаржылық
Қаржылық жағдайды
жағдайды талдау
талдау кәсіпорынның,
кәсіпорынның, шаруашылық
шаруашылық
қызметін
қызметін талдаудың
талдаудың қор
қор ытындылаушы
ытындылаушы кезеңі
кезеңі болып
болып табылады.
табылады.
Және
Және ол
ол 33 сатыны
сатыны қамтиды:
қамтиды:

ЖАБДЫҚТАУ,
ЖАБДЫҚТАУ,ӨНДІРІСӨНДІРІС ЖӘНЕ
ЖӘНЕ ӨТКІЗУ;
ӨТКІЗУ;
бұлардың
бұлардың жиынтығы
жиынтығы коммерциялық,
коммерциялық, өндірістік
өндірістік және
және қаржылық
қаржылық қызметті
қызметті
құрайды.
құрайды. Кәсіпорынның
Кәсіпорынның қаржылық
қаржылық қызметі
қызметі –– бұлбұл оның
оның осыосы қызмет
қызмет
нәтижесінде
нәтижесінде меншікті
меншікті және
және тартылған
тартылған капиталдың
капиталдың көлемі
көлемі мен
мен құрамына
құрамына
өзгеріс
өзгеріс әкелетін
әкелетін қызметі
қызметі болып
болып табылады.
табылады. ОлОл қаржы
қаржы ресурстарының
ресурстарының жүйелі
жүйелі
түрде
түрде түсуі
түсуі мен
мен тиімді
тиімді пайдаланылуына,
пайдаланылуына, есеп есеп және
және несие
несие тәртібін
тәртібін сақтауға,
сақтауға,
меншікті
меншікті және және қарыз
қарыз қаражаттарының
қаражаттарының арасындағы
арасындағы арақатынастың
арақатынастың
рационалдылығына,
рационалдылығына, сондайақ
сондайақ кәсіпорынның
кәсіпорынның тиімді
тиімді қызмет
қызмет етуі
етуі мақсатында
мақсатында
қаржылық
қаржылық тұрақтылыққа
тұрақтылыққа қол қол жеткізуге
жеткізуге бағытталуы
бағытталуы тиіс.
тиіс. Кәсіпорын
Кәсіпорын
қызметінің
қызметінің қаржылық,
қаржылық, өндірістік
өндірістік және
және коммерциялық
коммерциялық жақтары
жақтары арасында
арасында
тығыз
тығыз байланыс
байланыс пен
пен өзара
өзара тәуелділік
тәуелділік бар.
бар. Осылайша
Осылайша қаржылық
қаржылық қызметінің
қызметінің
жетістігі,
жетістігі, көбінесе
көбінесе оның
оның өндірістіксату
өндірістіксату көрсеткіштерімен
көрсеткіштерімен анықталады.
анықталады.
Кәсіпорынның
Кәсіпорынның өзі өзі алатын
алатын төлемдерді
төлемдерді және
және ақша
ақша қаражаттарын
қаражаттарын алуы алуы оның
оның
өнімді
өнімді сатуына,
сатуына, алдын
алдын алаала қарастырылған
қарастырылған сұрыпталымды
сұрыпталымды ұстапұстап тұруына,
тұруына,
өнім
өнім сапасының
сапасының қажетті
қажетті деңгейге
деңгейге сәйкестігіне
сәйкестігіне және
және оны
оны бірбір қалыпты
қалыпты
өндіруге
өндіруге және
және төлеуге
төлеуге байланысты
байланысты болады.
болады.
«ОЙЛ
«ОЙЛ РЕСОРСИЗ»
РЕСОРСИЗ» компаниясының
компаниясының жалпы
жалпы сипаттамасы
сипаттамасы

«ОЙЛ
«ОЙЛ РЕСОРСИЗ»
РЕСОРСИЗ» компаниясы
компаниясы 19191919
жылы
жылы құрылған.
құрылған. Оның
Оның негізгі
негізгі қызметі
қызметі
мұнай
мұнай өндірісі,
өндірісі, құрылысы,
құрылысы, мұнай
мұнай газ
газ өңдіру
өңдіру
скаважиналарын
скаважиналарын жөңдеу
жөңдеу және
және іске
іске қосуға
қосуға
қажетті
қажетті құрал
құрал жабдықтарды
жабдықтарды жасау
жасау және
және
жабдықтаумен
жабдықтаумен айналысу
айналысу болып
болып табылады.
табылады.
Компанияның
Компанияның орталық
орталық офисі
офисі
Хьюстонда
Хьюстонда (Техас
(Техас штаты)
штаты) орналасқан.
орналасқан.
Жұмысшылар
Жұмысшылар саны саны 8585 мың
мың адамды
адамды
құрайды.
құрайды. Кәсіпорынның
Кәсіпорынның әлемнің
әлемнің 120 120
мемлекетінде
мемлекетінде бөлімшелері
бөлімшелері бар,
бар, солардың
солардың
қатарында
қатарында Қазақстан
Қазақстан да
да бар.
бар.
Қазақстандағы
Қазақстандағы кәсіпорынның
кәсіпорынның бөлімшесі
бөлімшесі
Каспийдегі
Каспийдегі мұнай
мұнай жобаларын
жобаларын әзірлеумен
әзірлеумен
айналысады.
айналысады.
Кәсіпорынның мүліктік жағдайын
талдау
Баланс активтерінін құрамы
мен Баланс активтерінін
құрылымының құрамы
динамикасын Активтердің өсуі (артуы)
мен құрылымының
талдау – кәсіпорынныңдинамикасын
барлық
талдау – кәсіпорынның барлық
кәсіпорынның болашақтағы
мүліктерінің және оның жекелеген
мүліктерінің дамуын көрсететін болғандықтан,
түрлерінін және оның жекелеген
абсолютті және
түрлерінін
салыстырмалы абсолютті
арту немесе жәнекему ол осы кәсіпорын жұмысының оң
салыстырмалы
мөлшерін арту немесе
белгілеуге кему
мүмкіндік нәтижесін сипаттайды. Алайда,
мөлшерін
береді. белгілеуге мүмкіндік кәсіпорын мүлік құнының өсу
береді.
Қаржылық есептің маңызды себептерін талдағанда, жоғары
Қаржылық
элементі есептің саналатын
болып маңызды деңгейі баланстық есептің
элементі болып барысында,
активтерді, талдау саналатын
осы номиналды көрсеткіштерінің
активтерді,
активтердіңталдау
нақтыбарысында,
қолда бары,осы нақты көрсеткіштерден
активтердің нақты қолда
құрамы, құрылымы бары,
және оларда айтарлықтай ауытқуына әкеліп
құрамы,
болған құрылымы
өзгерістер және оларда
зерттеледі. соқтыратын инфляция әсерін
болған
Активтердіңөзгерістер зерттеледі.
жалпы құрылымын ескеру қажет. Отандық тәжірибеде
Активтердің
және оның жеке жалпы құрылымын
топтарын талдау, инфляцияны есепке алу тек негізгі
және оныңрационалды
олардың жеке топтарын талдау,
таратылуын құралдардың баланстық құнын
олардың
талқылауғарационалды таратылуын
мүмкіндік береді. құру барысында жүргізіледі.
талқылауға мүмкіндік береді.
Отандық
Отандық есептік
есептік аналитикалық
аналитикалық тәжірибеде
тәжірибеде өндірістік
өндірістік қорлар,
қорлар, дайын
дайын өнім
өнім
және
және тауарларды
тауарларды қайта
қайта бағалау
бағалау жүргізілмейді.
жүргізілмейді. Сондықтан
Сондықтан да да олардың
олардың
құнының
құнының өсуі,
өсуі, инфляциялық
инфляциялық фактор
фактор әсерінен
әсерінен болатыны
болатыны күмәнсіз.
күмәнсіз.

Кәсіпорынның
Кәсіпорынныңтөлемтөлемқабілеттілігі
қабілеттілігі оның
оның қаржылық
қаржылық тұрақтылығының
тұрақтылығыныңмаңызды
маңызды
белгілерінің
белгілерінің бірі
бірі және
және сондықтан
сондықтан онымен
оныментығыз
тығыз байланысты
байланысты болады.
болады. Сол
Солсебепті
себепті
нарық
нарық экономикасы
экономикасы жағдайында
жағдайында оған
оған көп
көп көңіл
көңіл бөлінеді.
бөлінеді.Кәсіпорынның
Кәсіпорынның төлем
төлем
қабілеттігін
қабілеттігінталдау
талдаубаланс
баланс өтімділігін
өтімділігін талдаудан
талдаудан басталады.
басталады.
Кәсіпорынның табыстылығын талдау

Кәсіпорынның нарықтық экономика жағдайында қызмет етуінің
экономикалық пайдалылығы табыс табумен анықталады.
Кәсіпорынның табыстылығы абсолюттік және салыстырмалы
көрсеткіштермен сипатталады.
Табыстылықтың абсолютті көрсеткіштерін талдау. Нарықтық
экономика жағдайында кәсіпорынның шаруашылық қызметінің негізгі
және түпкі мақсаты табыс алу болғандықтан, барлық назарды осы
көрсеткішті талдауға аудару керек.
Табыстылықтың бірінші абсолютті көрсеткіші өнімді (жұмыс,
қызмет) өткізуден алынатын табыс болып табылады. Ол
қаржышаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есепте қосымша құн
салығы, акциздер және т.с.с. салықтар мен міндетті төлемдер, сондайақ
қайтарылған тауарлардың құны, сату шегерімдері және баға
шегерімдері алынып тасталып көрсетіледі.
«ОЙЛ РЕСОРСИЗ» компаниясы қызметінің
нәтижесін сипаттайтын көрсеткіштер

Көрсеткіштер Жыл соңы Жыл басы Өзгеріс
Сатудан түскен түсім 377 085 364 805 +12 280
Өзіндік құн 376 690 356 350 +20 340
Жалпы табыс 395 8 455 8 060
Таза табыс (шығын) 1 065 2 025 +960

Сатудан
Сатудан түскен
түскентүсімнің
түсімнің алдыңғы
алдыңғыжылмен
жылмен салыстарғанда
салыстарғанда 3,4%ға,
3,4%ға,яғни
яғни 12280
12280
мың теңгеге өскеніне қарамастан, кәсіпорынның жалпы табысы 95%ға
мың теңгеге өскеніне қарамастан, кәсіпорынның жалпы табысы 95%ға немесе немесе
8060
8060 мың
мың теңгеге
теңгегеазайған.
азайған.Сонымен
Сонымен қатар
қатаркәсіпорын
кәсіпорын өткен
өткен және
жәнеағымдағы
ағымдағы
кезеңдердегі
кезеңдердегітаза
таза табыс
табыс таппай
таппай отыр.
отыр. Алайда
Алайда шығын
шығын мөлшері
мөлшеріалдыңғы
алдыңғыжылмен
жылмен
салыстырғанда
салыстырғанда960 960 мың
мыңтеңгеге
теңгегеазайған
азайғанжәне
жәнеолол1065
1065мың
мыңтеңгені
теңгеніқұрады.
құрады.
Жалпы
Жалпытабыстың
табыстың азаюы
азаюы рентабельділіктің
рентабельділіктіңтөмендеуі
төмендеуімен
менөндірістік
өндірістік
шығындардың өсуін білдіреді.
шығындардың өсуін білдіреді.
Капиталдың жалпы Негізгі құралдардың
айналымдылық коэффициенті айналымдылығы

Ағымдағы
Кәсіпорынның
іскерлік активтер немесе
Меншікті айналым
белсенділігінің
капиталдың капиталының
көрсеткіштері
айналымдылық айналымдылық
коэффициенті коэффициенті

Кредиторлық Дебиторлық
борыштың борыштың
айналымдылық айналымдылық
коэффициенті Материалдық айналым қаражатының коэффициенті
айналымдылық коэффициенті
КӘСІПОРЫННЫҢ
КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ
ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН
ЖАҒДАЙЫН
ЖЕТІЛДІРУДІҢ
ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗГІ
НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
БАҒЫТТАРЫ
Бұл дипломдық жұмыста кәсіпорынның қаржылық жағдайын
талдау және оны жақсарту жолдары қарастырылды. Кәсіпорынның
қаржылық жағдайын талдау қаржы менеджментінің ажырамас
құрамдас бөлігі болып табылады.

Кәсіпорынның қаржылық жағдайын
талдаудың теориялық негіздеріне
зерттеу жасалынған болатын.
1 бөлім

«ОЙЛ РЕСОРСИЗ»
компаниясының
қаржылық жағдайына
талдау жүргізілді 2 бөлім

Кәсіпорынның
қаржылық жағдайын
жақсарту жөнінен
ұсыныстар жасадық 3 бөлім
ң ы зғ а
ар ла р ы
Наз ет !! !
ра хм

Ұқсас жұмыстар

Есепте қолданылатын өлшеуіштер

НЕСИЕЛІК ТӘУЕКЕЛДІ КЕМІТУ ӘДІСТЕРІ

Табыстылықты талдау

Бухгалтерлік есеп ақпараттық жүйе ретінде

ТАЛДАУ ТӘУЕКЕЛДІ ТАЛДАУ

КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ

Аудиторлық дәлелдеулер алу кезеңдері

ҚАРЖЫ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ

Инвестициялық жобалардың ақшалай ағымдары, реттелетін және реттелмейтін жобалар

Қаржылық талдау мақсаты және міндеттері

Пәндер