ТІРІ ВАКЦИНА АЛУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Презентация қосу

ТІРІ ВАКЦИНА АЛУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
Тірі вакцина — микробтардың
уыттылығын әлсіретіп, ауру
тудырғыш қабілетін жою,
иммунитет қалыптастыру үшін
алынады. Алғаш рет француз
микробиологы Л. Пастер тірі
вакцинаны түйнемеге (1881)
және құтыру ауруына (1885)
қарсы қолданды. Ал 1926 жылы
француз ғалымдары А. Кальмет
пен К. Гереннің ашқан тірі
туберкулез (БЦЖ) вакцинасы
ғылымдағы үлкен жаңалық
болды. Тірі вакциналар шешек,
құтыру, оба, туляремия, т.б.
ауруларға қарсы пайдаланылады.

Л. Пастер
Курстық жұмыстың мақсаты - тірі вакцина алу
технологиясын талдау.
Осыған байланысты келесі міндеттерді алдыма қоюды жөн
көрдім:
иммундық жүйе және иммунобиологиялық
препараттар түсінігіне кіріспе;
вакциналардың түрлері, оның ішінде тірі вакцина
түсінігіне тоқталу;
тірі (лиофилизация) вакциналарды алу технологиясының
дамуына шолу;
тipi вакциналарды алу жолдары және қолдану тәсілдерінің
тарихы н зерттеу;
тipi вакциналардың қасиеттері мен құрамын қарастыру;
вакцина алудың гендік-инженерлік технологиялары жайлы
мағлұматтар іздестіру және курстық жұмысымда қолдану.
Морфологиялық Биохимиялық және Антигенділік
культуральдық генетикалық иммуногенділік
қасиеттері сипаттамалар

Қоректену ортаны дақылдандыру жағдайларын
(рН, температура және т.б.) оптимизациялау, биоректордың түрін
таңдау

Ферментациялау, микроорганизмдер биомассасын алу, дақылдық
сұйықтан бөліп алу, вакцинаны тұрақты күйде ұстау

Өлі Тірі Сүббірлікті
(инактивация) (лиофилизация) (дезинтеграция)

Вакциналарды алу технологияларының сызбанұсқасы
Вакцинация технологиясында бірінші ретте микроб ақуыздарының,
майлар, көмірсу және олардың компоненттерінің антигендік сияқты
иммуногендік және адамға қауіпсіздік қасиеттері өте маңызды.
Вакцина өндіруде "соңғы өнім" ашыту немесе биосинтез үрдістерінің
нәтижесі болып табылмайды, жоғары өнімділіктің, микроорганизмдер
биомассасының ең жоғары жиналуының мәселелері жок. Бipaқ таза пайдалы
антигендерді бөліп алудың, генді-инженерлік – суббірлікті, жейтін және
вакциналардың баска түрлерін алудың міндеттері бар.
Вакцинацияны алғаш рет Э. Дженнер қолданған, ал тipi
вакциналарды алу жолдары және қолдану тәсілдерін JI. Пастер
жасады.
Tipi вакциналарды патогенді микроорганизмдердің (оба
таяқшасы, бруцеллалар, туляремия қоздырғышы) иммуногендік және
антигендік құрылымын сақтау, вируленттілігін әлсірету (аттенуация)
жолымен алады.
Tipi вакциналар едәуір
иммyнoгeндi, бipaқ стандарттау мен
ұзақ сақтауда (лиофилизация,
мұздатқыш жағдайында) қиындықтар
бар.
Инактивацияланған вакциналарды
вирулентілігі мен антигендік
құрылымы жағынан толық жоғары
патогенді штамдарды физикалық және
химиялық инактивация жолымен
алады (формалинді спиртті және т.б.).
Мысалы, көкжөтел қоздырғышы
формалин және мертиолятпен,
лептоспиралар – жоғары
температурамен, тырысқақ вибрионы -
формалинмен инактивацияланады.
Инактивацияланған вакциналар
айтарлықтай иммуногенді тipiгe
қарағанда реактогенді төмен, жеңіл
стандартталады, оларды тасымалдау
мен сақтау оңайырақ.
Микроорганизм компонентерінен жасалған вакциналар немесе суббірлікті,
көбінесе бұл макромолекулалы глико- немесе липо- протеидтері, мысалға iш сүзекте
спирта вакцина, қоздырғыштың Vi – антигені бар.
Cyббipлiкті вакциналар стандартты, реактогендігі төмен иммуногенді әлсіз.
Анатоксиндерді микроорганизмдердің eкінші метаболита - экзотоксинді
инактивациялау, бөліп алу тазалау жолымен алады.

Аттенуацияланған вакциналарды
патогенділік генін тежеу жолымен алады.
Мысалы, тырысқақ қоздырғышынығ Vibrio
cholerae энтеротоксині А суббірліктен
(аденилатциклазаны ширатады және 5 В
суббірліктен (токсиннің шырышты ішек
рецепторлары мен арнайы байланысын
қамтамасыз етеді) тұрады. Тырысқақ
вибрионының рекомбинантты штамы
энтеротоксин синтездемейді, ceбeбi А пептидінің
генінің типі өзгерген Штамм патогенді болмай
қалған және вакцина ретінде қолданылуы мүмкін.
Salmonella sp. модификацияланган штамы
алынған, олардың биосинтездік ферментін
кодтайтын гендерінде өзгеріс бар. Ондай
микроорганизм төмен патогендігімен көбеюі де
төмен.
Анатоксинді дифтерия экзотоксинінен бөліп алу технологиясы 1923 жылы
Рамонмен жасалған. Дифтерия қоздырғышы Corynebacterium diphtheriae сұйық
қореқтік орталарда дақылданған, кейін дақылдық сұйықтықтан дифтерия
экзотоксині бөлініп алынып, тазаланған және бip ай бойы 37°С-де бейтарап
ортада 0,3-0,4% формалин ерітіндісімен инактивацияланған. Антигендік
құрылымы мен иммуногендік сақталған инактивацияланған токсин – анатоксин
алюминий тотығы (адъювант) гидратында адсорбцияланады.
Осындай жолмен сіреспелік, стафилококкты, ботулизмдік және басқа
анатоксиндер алынады. Анатоксиндер жеткілікті иммуногендігімен,
арнайылығымен сипатталады, мықты, активта жасанды иммунитет жасайды.
Суббірлікті вакциналарды қоздырғыштың протективті антиген гендерін вектор
геномында клондау жолымен алады (вирустар немесе бактериялардың инвазиялаушы
дақылдары).
Мысалы, В гепатита вирусының HBs антигенінің шешек вирусы геномына (вектор)
клондайды, онымен тiндiк клеткалардың дақылдарын жұқтырады. Клеткада вирус
көбейгенде бip уақытта HBs антиген синтезделеді. Оны бөліп алады, тазартады; суббірлікті
вакцина ретінде қолдануға болады.
Немесе жануар клеткасына мақсатты гендi жеткізудің басқа әдісі. Бұл үшін клондайтын
генда Shigella flexneri-re енгізеді (iшектің эпителий клеткаларына инвазияланатын
дизентерия қоздырғышы). Шигеллалармен жануарларды энтеральды жұқтырады.
Бактериялар эпителиоциттерге инвазияланады, көбейеді.
Shigella flexneri плазмидалары эпителиоциттер цитоплазмасына түседі; клондаушы
геннің соңғы экспрессиясы плазмида құрамында, қажетті антигендер синтезі жүреді. Бөлiп
алу, тазарту және антигендерді суббірлікті вакцина ретінде қолдану.
Вакциналы антигендердің синтезін кодтайтын клондаушы гендерді жеткізу жануарлар
клеткаларын ДНК фрагменттерімен адсорбцияланған алтын микробөлшектерімен бомбалау
(атқылау) жолымен жүргізеді.
Вакциналар алу технологиясы
Tipi және инактивацияланған вакциналарды өңдеу кезінде алдын-ала егу
материалы және дақылдау орталары дайындалады. Бактериалық вакциналык
штамдар қатты қореқтік орталарда беткейлік немесе тереңдетілген
ферментациямен дақылданады. Вирустық штамдар – тауық эмбрионында, бірінші
реттік трипсинделген жене кайта егілетін клеткалар дақылдарында. Осы
процестер қатаң асептикалық жағдайда бөтен микрофлораның контаминациясын,
фагтар болдырмауымен орындалады.

Аттенуацияланатын
штамның биомассасын
концентрациялайды, көлем
бірлікте микроорганизмдердің
саны бойынша
стандарттайды,
тұрақтандырушы орталармен
лиофилизациялайды,
ампулаға немесе флакондарға
құяды. Лиофилизацияланған
тipi вакциналардың сақтау
мepзiмi 4-8°С 1-2 жыл.
Тірі аттенуирленген вақциналар
вируленттігін жоғалтып, антигендік
қасиеттерін сақтаған,
микроорганизмдердің әлсіреген
штамдарынан алынады. Ондай
металлдарды селекция немесе генді
инженерия әдістерімен алады. Кейде
антигені бойынша адамға патогенді
емес микроорганизмдерге ұқсас
штаммдарды қолданып, дивергентті
вакциналар алынады. Мысалы, шешек
ауруына қарсы сиыр шешегінен
алынған. Мысалы шешек ауруына
қарсы сиыр шешегін тудыратын
вирусын қолданады. Тірі вакциналар
организмге енгізілген соң көбейіп,
вакциналық процессті, патогенді
микроорганизмге қарсы арнайы
иммунитетті тудырады.
Тірі вакциналарды аттенуиленген штаммдарды оптимальды жағдай жасап,
қоректік ортаға өсіру жолымен алады. Бактериальды штамдарды суық немесе
қатты қоректік ортада; вирусты штамдарды тауық эмбрионында, бірінші
трипсинделінген орталарда өсіреді. Процесс асептикалық жағдайда
жүргізіледі. Аттенуирленген штаммның биомассасын концентрлеп, құрғатып,
микроорганизм саны бойынша стандарттап, ампула мен флакондарға құйып,
жабады. Тірі вакцинаға консервант қоспайды. Негізінде вакцинаның бір реттік
дозасында микроорганизмдер саны — ЮМО6 .
Сақталу мерзімі 1-2 жыл және оларды төменгі температурада сақтап,
тасымалдау керек. ( +4 тен 8° С-қа дейін).
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу.Вакцина дайындау принциптері

Параметрлерді сырттай реттейтін үздіксіз культивирлеу БоксУилсон әдісі

Егуден кейінгі асқынулар

РНҚ вакцинасы репликацияланбайды репликацияланбайтын мРНҚ вакцинасы

Вакцина. Вакцина алу биотехнологиясы

Вирусқа қарсы вакцина алу үрдістері

Биологиялық препараттар: түрлері, сипатамалары

Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу. Вакцина дайындау принциптері. Вирус

Листериоз ауруы туралы түсінік

Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу жайлы ақпарат

Пәндер