Азаматтық құқық қағидалары

Презентация қосу

Курстық жұмыс
«Азаматтық құқық қағидалары»

Орындаған : Өмірзақ тегі Мөлдір
• Менің Азаматтық құқық пәнінен таңдаған Курстық
жұмысымның тақырыбы «Азаматтық құқық қағидалары»
болып табылады. Бұл тақырыпты таңдаған себебім,
өйткені қағидат әр құқық саласында маңызды орын алады.
Қандай құқықты алсақта, барлығы қағидаттан бастау
алады.
• Ал менің таңдаған Азаматтық құқық принципінің рөлі мен
маңызы өте зор. Ол тікелей әрекет ететін норма.
Азаматтық заңдар өздері реттейтін қатнастарға
қатысушылардың теңдігін, меншікке қол сұқпаушылықты,
шарт еркіндігін, жеке істерге кімнің болсада озбырлықпен
араласуына жол беруге болмайтындығын, азаматтық
құқықтарды кедергісіз жүзеге асыру, нұқсан келтірілген
құқықтардың қалпына келтірілуін, оларды соттың
қорғауын қамтамасыз ету қажеттігін тануға негізделеді.
Құқықтық қағидалардың жалпы түсінігі
және айырмашылығы
• «Қағидат» (принцип) термині латынның сөзі –
латынның бастау, негіз дегенді білдіреді. Азаматтық
принциптері ол нормативтік сипаты бар, қоғамдық
қатнастарды азаматтық құқықтық реттеу
бастамасын басшылыққа алатын негіз. Ол Қазақстан
Республикасы азаматтық заңының мейлінше маңызды
тұстарын көрсетеді.
• Принциптер тек заң актілері жүйесінің
сипатын көрсетіп қоймайды, сонымен қатар
ол заңгерлердің азаматтық құқықтағы
құқықтарын да белгілейді және де азаматтық
құқық принциптері өзінің реттеу жүйесі
арқылы бірқатар мемлекеттік құқықтық
институттармен нормаларды, яғни бірінші
кезекте азаматтардың Конститутциялық
құқығын азаматтық арқылы өзіне тән
тәсілдермен қорғауды нақтылай түседі.
Қағидаларды азаматтық құқықтың барлық
қатысушылары басшылыққа алуы тиіс,
өйткені олар әрбір адам өмірінің негізін
қалаушы мәнге ие.
• Ол мынадай қағидалар:
– Күш және күшпен қорқытуды қолданбау қағидасы, яғни соғысу
құқығы ежелгі дәуірден-ақ әрбір мемлекеттің тәуелсіз құқығы
болып есептеледі. Бұл құқықты шектеуге алғашқы әрекеттер орта
ғасырлар дәуірінде қолға алынып, XIX ғасырдың соңы - XX
ғасырдың басында шектеу халықаралық-құқықтық құжаттарда
бекітіле бастады. БҰҰ Жарғысында халықаралық қатнастарды күш
және күшпен қорқытуды қолдануға толықтай тыйым салынады.
– Мемлекеттердің ішкі құзыретіне кіретін істерге араласпау
қағидасы, яғни мемлекеттің құқық субъектілігіне, оның саяси,
экономикалық және мәдени негіздеріне қарсы бағытталған
тауарларды да, басқада кез келге қол сұғу нысанына немесе қол
сұғу қаупіне тыйым салу, араласу, басқа мемлекетті өзіне
бағындыру және адан қандай да бір артықшылықтарға ие болу
мақсатындағы кез-келген іс-шараларды қолдануға тыйым салу;
басқа мемлекеттің құрылымын күш қолдану арқылы өзгертуге
бағытталған кез келген қызметке (қарулы, зиянкестік, тнрроризм)
тыйым салу; басқа мемлекеттегі ішкі күреске араласуға тыйым
салу; халықтардың ұлттық өмір сүру нысандарын еркін тандау
құқығынан айыруға күш қолдануға тыйым салу; мемлекеттің өзінің
саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени жүйесін басқа
мемлекеттердің араласуынсыз таңдау құқығы.
– Мемлекеттердің егемендік теңдік қағидасы, яғни
мемлекеттердің егемендігін құрметтеу және олардың
халықаралық істердегі толықтай тең құқықтығы кіреді.
Мемлекеттер заң жағынан тең және бір-бірлерінің құқық
субъектілерін құрметтеуі тиіс. Бұл қағида әсіресе
халықаралық ұйымдарға мүше мелекеттердің өкілдік
органдарында айқын көрінеді, әдетте, халық санына,
аумақтың алаңына және өзге факторларға қарамастан бір
дауысқа ие болады.
– Мемлекеттердің БҰҰ Жарғысына сәйкес өздері қабылдаған
міндеттерін адал орындау қағидасы, яғни БҰҰ Жарғысына
сәйкес, олардың қандай қайнар көздеріне бекітілгеніне
қарамастан, (шартта, әдет-ғұрып нормасында, сот немесе
төрелік шешімде, халықаралық ұйымның қарарында
мемлекеттердің барлық халықаралық ұйымның қарарында)
мемлекеттердің барлық халықаралық мінднттемелеріне
таралады
– Шекералардың мызғымастық қағидасы, яғни
мемлекеттердің бір-бірлерінің шекараларына кез келген
қолсұғушылықтан аулақ болуын, басқа мемлекеттің бір
бөлігін немесе бүкіл аумағын жаулап алуға және озбырлықпен
басып алуға бағытталған талаптар қоймауға және
әрекеттер жасамауға міндетті екендігін білдіреді.
Азаматтық құқық қағидалары
• Азаматтық құқық қағидаларының мынадай принциптері
бар:
• Азаматтық құқықтық қатнастарға қатысушылардың
теңдігі;
• Меншікке және басқа заттық құқыққа қол сұқпаушылық;
• Шарт еркіндігі;
• Жеке істерге кімнің болсада озбырлықпен араласуына жол
беруге болмайтындығы,
• Азаматтық құқықтырды кедергісіз жүзеге асыру;
• Нұқсан келтірілген құқықтардың қалпына келтірілуін
қамтамасыз ету;
• Азаматтық құқықты сот арқылы қорғау.
• Азаматтық құқықтық қатнасатрға
қатысушылардың теңдігі
• Азаматтық құқықтың басты қағидаларының бірі
олардың қатысушыларының теңдігіне байланысты
келеді. Азаматтық қатнасқа қатысушылардың теңдік
принципі қоғамдық қатнастарды азаматтық құқықтық
реттеу әдістемесімесінің өзімен айқындалады
• Мемлекет немесе әкімшілік-аумақтық бөлінісі
азаматтық құқықтық қатнастарға жалпы негізінде, өзге
қатысушылармен тең құқықта қатысады;
• Егер заң құжаттарында өзгеше көзделмесе, шетелдік
және жеке заңды тұлғалар, сондай-ақ азаматтығы жоқ
адамдар азаматтық заңдарда ҚР-ның азаматтары мен
заңды тұлғалары үшін қандай құқтар мен міндеттер
көзделсе, нақ сондай құқықтарға ие болу хақылы және
содай міндеттерді орындауға міндетті1.
• Меншікке және басқа азаматтық құқыққа қол
сұқпаушылық принципі
• Меншікті құрметтеп, оған ешкім қол сұқпайтын
елдерде ғана азаматтар еркін өмір сүре алады.
Сондықтан да әрбір қоғамда меншік ерекше мәртеге ие
• Болып, оны қасиетті әрі қол сұғылмайтын нәрсе деп
бағалайды.Адамның белгілі бір затты иеленуі оны
тұтынып, белгілі бір мақсатына, яғни керегіне
жаратуы үшін керек, ал оның өз қалауын
қанағаттандыру адамға тән, сондықтан да бұл орайда
ол қызмет ету құралын бәріненде жоғары қояды.
• Меншік құқығы дегеніміз-субъектінің заң құжаттары
арқылы танылатын және қорғалатын өзіне тиесілі
мүлікті өзқалауынша иелену, пайдалану және оған билік
ету құқығы болып табылады1.
• Реквизициялау-дүлей апаттар, авариялар,
жұқпалы аурулар, індеттер және төтенше
сипаттағы өзге де жағдайлар болған ретте мүлік
қоғам мүддесі үшін мемлекеттік органдар шешімі
бойынша заң құжаттарында белгіленген
тәртіппен жағдайларда меншік иесінен оған
мүліктің құны төлене отырып қойылуы мүмкін.
Мүлкі реквизицияланған адам реквизиция жүргізуге
байланысты жағдайлар тоқтатылған кезде
сақталған мүлікті өзіне қайтарып беруді сот
арқылы талап етуге құқылы.
• Шаруашылық жүргізу құқығы
• Оралымды басқару құқығы
• Өзгеде заттық құқықтар
• Шарт еркіндігі принципі
• Заң шығарушы меншікті емін-еркін пайдалану үшін
заңды негіз жасайды, сол арқылы азаматтық
субъектілердің өздеріне контрагентті таңдауына,
шарт талаптарын мүлдем дербес айқындауға әрі
оны тағайындауға мүмкіндік береді.
• Шарт дегеніміз-шаруашылық қызметтің негізгі
құралы. Азаматтар мен заңды тұлғалар шарт
негізінде өздерінің құқықтары мен міндеттерін өз
еркімен, өз мүдделеріне сүйене отырып
тағайындайды, сонымен бірге заң құжаттарына
қайшы келмейтін жағдайда олардың кез келген
шарт жасасуына мүмкіндігі бар. Екі немесе одан да
көп адамның азаматтық құқықтар мен
міндеттерді белгілеу, өзгерту немесе тоқтату
туралы келісім шарт деп танылады.
• Мен курстық жұмысымды аяқтай келе, Азаматтық құқық қағидаты, заң
принциптеріне сүйене отырып, заң нормалары арасындағы қарама-
қайшылықты жоюдың жолдарын табуға болатындығын, өзінің реттеу
жүйесі арқылы бірқатар мемлекеттік құқықтық институттар мен
нормаларды, яғни бірінші кезекте азаматтардың Конституциялық құқығын
азаматтық құқықтар арқылы өзіне тән тәсілдермен қорғауды нақтылай
түсетіндігін ұғындым.
• Азаматтық заңды түсіну мен пайдалану тек азаматтық құқық
принциптері арқылы мүмкін. Принциптер адамзат өмірінің негізгін
қалаушы. Заңды тараптардың теңдігін, құқық бұзушылық кезіндегі
жауапкершіліктің мүліктік және өтемақылық сипатын, сотқа жүгіну
арқылы жүзеге асатын құқық қорғаудың айрықша әдісін білдіреді. Бұл әдіс
диспозитивті деп аталады. Бұл тараптардың теңдігін, әрекеттің
тәуелсіздігін, қарым-қатнастың еріктілігін білдіреді.
• Дін талаптарында да әділдік қағидаттары, адамдар арасындағы
қатнастарды әділдік жолымен шешуді Құдайдың Мұса пайғамбарға
жіберген «Көне өсиет» деген кітабы арқылы, қарам-қатнастар орнатудың,
отбасы мүліктері мен жеке адам мінез-құлықтарының қандай болуын
реттейтін әділетті заңдар мен ережелер болған.
• Ал Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығындағы қағидалары
арасында туған дауды тек сот арқылы шешеді.
• НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Азаматтық істерді сотта қарау

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ

АЗАМАТТАРДЫҢ ҚҰҚЫҚ ЖӘНЕ ӘРЕКЕТ ҚАБІЛЕТТІЛ ІГІ

ҚҰҚЫҚ ЖҮЙЕСІ

Құқық бұзушылық түрлері

Азаматтық құқықтық қатынастардың субъектілері жеке тұлға заңды тұлға

Азаматтық құқық қатынастарының ұғымы

Азаматтық құқықтық қатынастар

Жер құқығы қатынастары

Азаматтық құқықтың қағидалары

Пәндер