Швед шыбынының биологиясы, таралуы және зияндылықты есептеу әдістемесі

ШВЕД ШЫБЫНЫ

Орындаған: Манашев С.

Тексерген: сагандыков С.

Тобы: Аг -213

Жоспары:

1. Швед шыбынының биологиясы

2. Швед шыбындарының түрлері

3. Таралуы

4. Зиянды фазасы

5. Есептеу әдістемесі

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиттер

Швед шыбынының биологиясы

Ересек шыбын қара, денесі дөңес болып келеді. Денесінің ұзындығы 1, 5-2 мм. Дернәсілдері қаралау, ақшыл. Ұзындығы 2-3 мм.

Шыбынның ұшуы бір айға дейін созылады. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 50% болғанда шыбындар өле бастайды. Жұмыртқаларын колеоптиль үстіне немесе астына, жапырақтың қынабына бірден немесе екіден салады. Барлығы орташа есеппен 30 жұмыртқа салады. 3-4 ұрпақ беріп дамиды.

Таралуы

Швед шыбындары Солтүстік Қазақстанда және Орталық Қазақстаннынң орманды-далалық аудандары мен оңтүстік шығыс және шығыс облыстарының тау етектерінде кездеседі.

Арпа, бидай, қара бидай, жүгері және астық тұқымдастарының егіс алқаптарында кеңінен таралған.

Зиянды фазасы

Арпаның шведтік шыбыны көбінесе арпа, бидай және сұлы егістеріне зиян келтіреді. Ал сұлының шведтік шыбыны сұлыны көбірек ұнатады.

Личинкалар өсімдіктің жұмсақ тканьдарымен қоректеніп, сабақтың эмбрионалдық бөлігін және масақ бастамасын зақымдайды. Нәтижесіде зақымданған өсімдіктің орталық жапырағы солып, сарғайып кетеді.

Қазақстанда шведтік шыбындар егісті негізінен көктемде зақымдайды.

Негізгі сабақ зақымданса өнімнің 50%, ал жанама сабақ зақымданса 20% кемиді.

а -имаго; б - зақымданған өсімдік

Есептеу әдістемесі

Көктемде егін егілгенге дейін швед шыбындарына есептеу жүргізіледі. Тексерілітін 100-150 м-лік егістіктен үлгі алынады. Одан кейін лабораторияға жіберіліп, зиянды паразиттерді анықтайды.

Жаздық есептеу өсімдіктің зақымданғанына қарай жүргізіледі.

Күзде егіс жиналып біткеннен кейін егістікте қыстауға қалған зиянкестерді анықтау есептемесі жүргізіледі.

Қорытынды

Қазақстанда шведтік шыбындар егінді негізінен көктемде зақымдайды. Ерте себіліп, шыбындардың жаппай жұмыртқалайтын мерзімі басталғанша түптену фазасына көшкен өсімдіктердің көбінесе жанама сабақтары, ал кешігіп себілген өсімдіктердің негізгі сабақтары зақымданады. Сондықтан шведтік шыбынның зиянкестік әрекеті кешігіп себілген егістерде жоғары болады.