Коллоидтық химия туралы

Презентация қосу

Коллоидтық химия
Мазмұны
I. Кіріспе
Коллоидтық химияның жалпы тарихы
ІІ.Негізгі бөлім
Дисперстік жүйе
Дисперсті жүйелерді алу әдістері
ІІІ.Қорытынды
Пайдаланған әдебиетер
Коллоидтық химия
• Коллоитдық химия - бастапқыда
физикалық химияның бір бөлімі
ретінде қарастырылған. Уақыт өте
келе эксперименттік
дәлелдемелерді талдау негізінде
бұл пән жеке ғылым болып бөлініп
шықты. Тіпті арнайы коллоидтық
химияның зерттеу әдістері
табылды: ультрамикроскопия,
электрондық микроскопия,
ультрацентрифугирлеу (сүзу),
электрофорез, тағы да басқалар.
Тарих беттерінен
• ХІХ ғасырдың 40 жылдары италия ғалымы
Франческо Сельми қазіргі кезде коллоидтық
жүйелер болып табылатын кейбір
ерітінділердің аномальді қасиеттерін
бақылады.
• Бұл ерітінділер жарықты күшті шашыратады.
Оларда еріген заттар осы еріген затпен
әрекеттеспейтін тұздардың болмашы ғана
мөлшерін қосқаннан тұнбаға түседі.
Заттардың мұндай ерітіндіге өтуі, яғни еруі
және ерітіндіден тұнбаға түсуі жүйе
температурасының және көлемінің өзгеруінсіз
жүреді (әдетте, кристалл заттардың еруі
кезінде температура мен көлем өзгереді).
• Сельми бұл ерітінділерді әдеттегі ерітіндіден
ерекшелеп, «псевдо ерітінділер» деп атады.
Кейіннен оларға «зольдер» деген атау берілді.
«Псевдо ерітінділер» жайлы
• Золь (латынша solutіo – ажырату, ерітінді) – ұсатылған
қатты дене бөлшектері, сұйық тамшылары не газ
көпіршіктері қандай ортада болмасын біркелкі таралған
коллоидтық жүйе. Зольдің көбісі бөлшектері таралған
орта атымен аталады.
• Мысалы:
• су болса –гидрозоль
• спирт болса – алкозоль
• органикалық сұйық болса – органозоль Коллоидтық
жүйенің агрегаттық қалпына байланысты лиозоль
(сұйық), креозоль (қатты) және аэрозоль (газ) болып
ажыратылады.
Заттың коллоидтық күйі
• Заттың коллоидтық күйі дегеніміз - бұл
жоғары дисперсті күй (күшті ұнтақталған). Бұл
күйде жекелеген бөлшектер молекула емес,
көптеген молекулалардан тұратын агрегаттар
түрінде болады. Коллоидты бөлшектер
көптеген молекулалардан тұратындықтан,
оларға фазаның барлық термодинамикалық
қасиеттері тән. Ал коллоидты бөлшектер
дисперстелген орта молекулалары басқа
фазаны құрайды. Яғни кез-келген коллоидты
ерітінді гетерогенді, көп фазалы жүйе (кем
дегенде екі фазалы). Ал шынайы ерітінділер
гомогенді жүйелер болып табылады.
Коллоидты ерітінді гетерогенді жүйе
болғандықтан, оның түзілу шарты – бір
фазаның екінші фазада ерімеуі, себебі тек
осындай заттардың арасында физикалық
бөліну беті болады.
• Дисперстілігі бойынша
классификация.
• микрондар – кәдімгі
микроскоптан көрінетін
бөлшектер, яғни, өлшемі >0,2
мкм
• ультрамикрондар –
микроскоптан көрінбейтін
коллоидты бөлшектер. Оларды
әрі қарай
– субмикрондар, яғни
ультрамикроскоп көмегімен
көрінетін өлшемі 5 нм-ден
200 нм-ге дейінгі бөлшектер;
– амикрондар, яғни
ультрамикроскоп көмегімен
де көрінбейтін өлшемі <5 нм
бөлшектер.
Дисперстік фаза және дисперстік ортаның
агрегаттық күйіне байланысты
• Во. Оствальд ұсынған
классификация. Колл. химияда
қарастырылатын жүйелер
гетерогенді, сондықтан кем
дегенде екі фазадан тұрады. 3
агрегаттық күйден 9 типті
дисперстік жүйе шығады
(кесте). Мысалы, С/Г.
• С – дисперстік фазаның
агрегаттық күйі
• Г – дисперстік ортаның
агрегаттық күйі.
Оствальд, Вильгельм Фридрих
Дисперстік жүйелердің агрегаттық күйіне байланысты классификациясы

№ Дисп. Дисп. фаза ШБ Жүйе типі (атауы) Мысалдар
орта
1 Қатты Қатты Қ/Қ Қатты гетерогенді жүйелер Минералдар, балқымалар (болат, шойын),
бетон, композияциялық материалдар

2 Сұйық С/Қ Капиллярлық жүйелер, Кеуекті (пористые) денелердегі,
қатты эмульсиялар адсорбенттердегі сұйықтықтар. Топырақ,
грунттар және кейбір минералдар (опа,
жемчуг)
3 Газ Г/Қ Кеуекті және капил-лярлық Пемза, силикагель, активті көмір
жүйелер, ксерогельдер (адсорбенттер, кеуекті заттардағы газдар)

4 Сұйық Қатты Қ/С Зольдер, суспензиялар Өнеркәсіптік суспензиялар, табиғи
сулардағы дисперсиялар, судағы металдар
зольдері, бактериялар, пасталар,
пульпалар
5 Сұйық С/С Эмульсиялар Сүт, майлағыш заттар - кремдер, шикі
мұнай
6 Газ Г/С Газды эмульсиялар және Флотациялық, өртке қарсы және сабынды
көбіктер көбіктер
7 Газ Қатты Қ/Г Аэрозольдер (шаң- Темекі түтіні, көмірлі, ғарыштық шаң-
тозаңдар, түтіндер) тозаңдар, ұнтақтар
8 Сұйық С/Г Аэрозольдер (тұмандар) Тұман, өнеркәсіптік тұман, бұлттар

9 Газ Г/Г Колл. жүйенің түзілуі Жер атмосферасы
мүмкін емес
ДИСПЕРСТІК ЖҮЙЕЛЕР
Дисперстік орта- газ
Дисперстік орта сұйық болғанда
Дисперстік орта қатты күйде болғанда
• Г/Г типі коллоидтық жүйеге сәйкес келмейді, себебі
кәдімгі жағдайларда газдар кез-келген
концентрацияда шынайы ерітінділер береді (тек өте
жоғары қысымда ғана кейбір газ жүйелері
гетерогенді жүйе түзеді).
• Алайда газды қоспалар үздіксіз флуктуациялық
тығыздықтары мен концентрацияларына
байланысты гетерогенді-дисперсті жүйелер жеке
қасиеттер көрсетуі мүмкін, ол жүйеде әркелкілікті
туындатады. Г/Г жүйесі коллоидтық химияда
қарастырылмайды.
Дисперсті жүйелерді алу әдістері

• Коллоидты ерітінділер дисперстілік дәрежесі бойынша ірі
дисперсті жүйелер мен нағыз ерітінділер аралығындағы аралық
күйде болатындықтан, Сведберг оларды алуды екі әдіске жіктеді:
• 1) Ұнтақтау немесе диспергация (латынша dispegere – себу, шашу);
• 2) Молекулаларды ірілендіру (агрегация) немесе конденсациялық
әдіс (латынша aggregare – қосу, біріктіру). Сондай-ақ пептизация
және өздігінен диспергация әдісімен де алуға болады.
• Пептизация дегеніміз коагуляция кезінде түзілген тұнбаларды
коллоидты ерітіндіге өткізу.
• Дисперсті фазаның дисперсті ортада өздігінен диспергациялануы
арқылы да кейбір жағдайларда коллоидты ерітінділер түзілуі
мүмкін.
Коллоидтық жүйелерді алудың басты екі шарты:

• Дисперсті фазаның дисперсті ортада
ерімеуі немесе аз еруі;
• Бөлшектер түзілетін ортада осы
бөлшектерді стабилизациялайтын
заттардың болуы, ал конденация
әдісінде бөлшектердің өсуін
баяулататын немесе тоқтататын
заттардың болуы. Мұндай заттар
жүйеге енгізілетін бөгде заттар
немесе дисперсті азаның дисперсті
ортамен әрекеттесуі кезінде түзілетін
қосылыстар да болуы мүмкін.
Осындай заттарды стабилизатор
(тұрақтандырғыш) деп атайды.
Назарыңызға рахмет,КҮЛАЙГУЛ АПАЙ!

• Пайдаланған әдебиет –Балжан апайдың
лекциясы

Ұқсас жұмыстар

Коллоидтық химия

Полимерлі электролиттер

Дисперсті жүйелердің оптикалық әдістері

Коллоидты жүйелердің молекула-кинетикалық және оптикалық қасиеттері

Дисперсті жүйелер

Коллоидты жүйелердің молекулакинетикалық және оптикалық қасиеттері

Коллоидтық жүйелердің молекула-кинетикалық және оптикалық қасиеттері

ДИСПЕРСТІ ФАЗА ДИСПЕРСТІК ОРТА

Қатты көбіктер

Коллоидты химияның негізгі бөлімдері мен әдістері

Пәндер