Шарын Шатқалы

Презентация қосу

Шарын Шатқалы
Шарын ұлттық табиғи паркі – Алматы
облысының Еңбекшіқазақ, Райымбек және
Ұйғыр аудандарында орналасқан мемлекеттік
парк. 2004 жылы ұйымдастырылған. Жер
көлемі 93,2 мың га. Ұлттық парк 1964
жылдан бері республикалық маңызы бар
табиғат ескерткіші ретінде қорғалып келді.
Шарын ұлттық табиғи саябағы Үлкен Бөгеті тау
жотасын, Сөгеті аңғары мен шекаралас шөлді жерлерді
Шарын өзенінің бойындағы «Қызғылт қамалдар»
аңғарын, сол маңдағы далалы алқапты және
Торайғыр тауы беткейлерін қамтиды. Саябақ аумағынан
Шарын өзені ағып өтіп, Іле өзеніне құяды. Шарын
өзеніне тау беткейлерінен басталатын Шалкөдесу, Кеген,
Қарқара, Кенсу, Орта Мерке, Шет Мерке, Темірлік, т.б.
ұсақ өзендер қосылады. Парк ауа райы құрғақ қоңыржай,
жауын-шашынның жылдық мөлшері 150 мм-дей. Шарын
ұлттық табиғи саябағында геологиялық ежелгі
кезеңдерден сақталып келе жатқан «Қызғылт қамалдар»
аңғарының кескін-келбеті өте таңданарлық. Шарын
өзенінің миллиондаған жылдар бойы жуып-шаюынан
өзен аңғарында ойдым-ойдым қызғылт түсті шатқалдар
пайда болған.
. Дәл осындай табиғаты ерекше шатқал дүние жүзінде
Шарыннан басқа тек АҚШ-тағы Колорода штатында
ғана кездеседі (Үлкен каньон шатқалы). Паркта
өсімдіктердің 940 түрі өседі, оның 60-қа жуық түрі
эндемиктер. Ондағы өсімдіктердің 21 түрі қорғауға
алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» тіркелген.
Сүтқоректілердің 60, құстардың 300, бауырымен
жорғалаушылардың 20, балықтардың 10 түрі
кездеседі. Саябақ аумағынан ерте кездерде тіршілік
етіп, кейіннен жойылып кеткен жануарлардың (
пілдердің, мастодонттардың, мүйізтұмсықтардың,
қорқау қасқырдың, стенон жылқысының, т.б.) қаңқа
қалдықтары да табылған.
Оны Үлкен Колорадо каньонының
(АҚШ) кіші бауыры деп те атайды.
Каньонның «Қызғылт қамалдар» деген
тағы бір аталуы бар. Себебі бұл
жердегі үнсіз жатқан алып жартастар
өздерінің таңғажайып пішіндерімен
таңқалдырады.
«Шарын каньоны» – жаратылысында
табиғи кешен. Ол Үлкен Колорадоның
шағын түрі іспеттес.
Шатқал бойымен ағатын Шарын өзені
Алатаудан бастау алып, Іле өзеніне құяр
жолында Жалаңаш үстіртін кеседі. Шарын
өзеніне кіші өзендер келіп құяды. Өзен
ағысы секундына 10-12 шақырымға жетеді.
Бұл ағыс рафтинг спортына жарамды.
Өзеннің арнасының кеңдігі 35-40 метрге
дейін жетеді.
Шарын шатқалының аумағына өзенмен
бірге Шетен тоғайы енеді. Тоғай негізі
соғдиян шетенiнен (Fraxsinus potamophila)
құралған. Әлем бойынша мұндай тоғалар
екі жерде ғана бар. Бірі Қазақстанда Шетен
тоғайы сақталса, бірі Солтүстік Америкада
ғана сақталып қалған. 1964 жылы Шетен
тоғайы табиғат ескерткіші деп жарияланды.
Шарын шатқалдарына арналған
турларда ұйымдастырылған.Төлем
ақыға транспорттық қызмет көрсету
және экскурсиялық гидтің қызметі
кіреді.Жол жүру уақыты:4сағат бір
бағыты.Автобус Байтұрсынова
Абаядан жүреді.7-30таңғы уақытта
жүреді.
Орындаған: Елубай Еламан
ФТ: 2 - 1

Ұқсас жұмыстар

Көне дәуірден келе жатқан Таңбалы тас жазуында ғасырлар бойы

Шарын ұлттық табиғи саябағы

Белсенді және белсенді емес туризм

Менің кіші

Мойнақ Су Электр Станциясы Салынуына Байланысты Шарын Өзені Аңғарының Табиғаты Мен Жануарлары Әлемінде Болуы Ықтимал Өзгерістер

Тараз қаласы

Жамбыл облысының табиғи қорларын талдау

Еңбекшілдер ауд алқап

Балалар лагері

Қазақстандағықызықты қызықтыжаз жаз

Пәндер