Адам және отбасы туралы

Презентация қосу

Некеге тұру, оның заңдылықтары,
отбасының жалпы мазмұны ондағы
әртүрлі қызметтер, қазіргі отбасына
жүргізілген зерттеулер, отбасында
болатын қайшылықтарға тоқталу

Ата-аналармен бірге отырып отбасы
туралы оқушылардың біліктілігін
дамыту.

Оқушыларды адамгершілікке,
отбасын сақтай білу, онда дұрыс
тәрбие алудын қаншалықты маңызы
бар екенін түсіне білуге үйрету.
Неке отбасы, оның құрамы,
отбасының қайшылықтары т.б. схема
Көрнекілігі: кестелер.Шежіре теректің суреті,
көрнекі суреттер, мақал-мәтел, нақыл
сөздер.
Қажет құралдар: фламастер,
плакат, скотч, қайшы.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі:
ІІ. Сабақтың барысы:
Оқушылар, ата-аналар,
Көрнекілік арқылы түсіндіруден
мұғалімдерді, араласып 3 топқа
басталады және тірек
бөлу. Әр топ өздеріне ат
таңдайды. схемаларына тоқ-таламын.
Материалдық-
экономикалық және
Баспана Неке шаруашылық-
тұрмыстық қызмет

Ұрпақ
жалғастыру Отбасы

Тәрбиелік Түрлі
қайшылық-
қызмет
тардан шығу
Неке ұғымы мен мазмұны туралы 1 оқу-
шыдан сұрау.
Көрнекілікпен жұмыс.
9-сыныптың құқық пәнін оқыған “От-
басының құқықтың негізі” деген тақыр-
ыптан оқығанымызды еске түсіру.
Некелік жас ерлер үшін-18 жас, әйелдер
үшін -17 жас. Кейбір жағдайларда әйелдер
үшін 1 жылға қысқартылуы мүмкін.
Неке мемлекеттік органдарда азамат-
тық хал актісінде тіркеліп, жазылады.
Некеге рұқсат етілмейтін жағдайлар:
1. Егер некеге тұрғысы келген адам басқа
біреумен некеде тұрса.
2. Туысқандар арасында, тікелей
туысқандар мен жанама туысқандар
арасында некелесуге тыйым салынады.
3. Бауырына салып алған немесе асырап
алған ұл мен қыз балалар бір атаның
қолында, бір тәрбиеде болса, халқымыз
оларды туысқан балалар деп атап кеткен.
4. Ақыл-есі ауысқан немесе ақылы кем
адамдардың некелесуіне тыйым салынады.
Ата салтың – асыл қазынаң
Бір аңызда көрші отырған қазақ тайпаларымен Цинь
империясы жиі соғысыпты. Неше дүркін қырып-жойып,
қаншама жерін басып алса да қазақтың жас буыны өсіп
жетіле келе жанкешті ұрыс салып, атақонысын қайтарып
ала беріпті. Цинь патшасына көп жыл қазақ арасында
жансыз болып жүріп, бүгін халықтың құдірет күші неде
екенін зерттеген бір ғұлама: “бұл халықта шежіре деген
қасиетті кітап бар. Ол құрымай бұл халықты құрта
алмайсыз. Өйткені ұрпақтап-ұрпаққа рух беріп, ұлттық
қасиетін сақтап, ата-бабаларының жерін, тілін дәстүрін
содан оқып үйреніп, қуат алып отырады” деген екен.
Халық ешбір халықта жоқ осы асыл қазынаны жадында
сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа ауызекі көшіріп отырған.
Өкінішке орай қазір жеті атасын білмейтіндер, немере,
шөбере, жиен-нағашылардын өзі бірін-бірі түстеп
танымайтындар көбейді. Жесірін тентіретпейтін, жетімін
жатқа телміртпейтін қазақы қасиеті, үлкенді қадір тұтып,
кіші қамқор болатын кісілік әркез таныта бермейтін болып
барады.
“Жеті атасын білген ұлт, жеті жұрттың қамын жер.
Өзін ғана білген ұл, құлағы мен жағын жер”- деген
халық даналығын кейінгі ұрпақ зердесіне тоқуы
қажет.
- Қазақ не үшін “жеті атасын білмеген жетесіз”
деген?
- Өйткені жеті атаға адам қаны сақталады екен.
Оны ғылым дәлелдеп отыр. Мысалы: өзіңде 100%
қан болса, балаңда 50%, немереңде 25%, шөбереңде
12,5%, шөпшегіңде 6,3%, неменеңде 3,1%,
туажатыңда 1,5% қаның болады. Демек қанның
ұқсастығы тұқым қуалайтын ауруларды қоздырып,
ұрпақ азатының қазақ әу бастан білген екен.
Шәкәрімнің “Қалқаман-Мамыр” поэмасы неге
трагедиямен аяқталды. Соған тақтаға кесте
арқылы көз жіберейік.
Әке бала немере шөбере Шөпшек немене туажат

ҚАЛҚАМАН МАМЫР

Екеуі бір-біріне ғашық болып,
бір түнде үйленеді

Көкенайдың атқан оғы
Туыстары, ағасы Көкенай
Қалқаманның санына тиді.
бұл некеге қарсы болады.
Ажалсыз Қалқаман еліне
Намысқа шыдамай
өкпелеп, нағашы жұртына
қарындасын атып өлтіреді.
кетіп қалды.
Отбасының құрамы мен түрлеріне тоқталып өту.

ОТБАСЫ

2. Дәстүрлік және
1. Демократиялық авторитарлық

Баланың санына қарай отбасылар:

Көп балалы. Орташа. Бір баласы Баласы
(3,одан да көп) (Екі бала) барлар. жоқтар.
Жас отбасының 3 түрі (өмір
сүру сипатына қарай

2) Ер мен әйелдің 3) Жас отбасы
1) Дәстүрлік қатынасы кәсіби шаруға бірдей
жетістікке, жеке араласады
басының дамуына (2 бала өсіру
бағытталады (1 мақсаты)
бала)
Ойыннан алған әсерлерін сұрау

Мұғалім сөзі: Қазақта “Үйлену оңай, үй болу қиын”, “Бас екеу
болмай, мал екеу болмайды” – деген сөз бар.

Әр топ өздерінің шаруашылықты қалай жасайды немесе жанұяларында
қанша бала болса дейді. Әдет-ғұрыптар, туған күн, мерекелерді қалай
тойлайды, ақшаны кім жұмсайды немесе жанұяда кім лидер екенін
көрсететін сурет салып, оны тақтаға іліп айту керек.
Тәрбиелік қызметі.
Ата-аналарға және оқушыларға ситуациялық сұрақтар беріп,
жауап алу.
1. Сенің үлкен апаң анаңа досының үйіне сабаққа даярланамын деп
кетіп, шындығында дискотегаға кетті. Егер анаң сенен осы
жайды сұраса сен не дер едің?
2. Егер сіз қызыңызды (ұлыңызды) жазатайым ренжітіп алып, кейін
өз қателігіңізді олардың алдында мойындауға дәтің барама?
3. Қызыңыз (ұлыңыз) жаныңызға жайсыз тиетін әңгіме айтқан
жағдайда өзіңізді қалай ұстайсыз?
4. Балаларыңыздың өтініші жәй еркелік, болмаса уақытша қызығу
екенін білсеңіз, оны орындаудан бас тарта аласыз ба, әлде
көңілі қалады деп орындайсыз ба?
5. Қызыңыздың (ұлыңыздың) әлдеқандай ісіне риза болғанда оның
кез-келген қтінішін орындауға уәде бересізбе?
6. “Дүниедегі ең әділетті, ең мейрімді адам тек қана менің ата-
анам” деп ойлайсың ба?
Отбасыңның қайшылықтары.
- Отбасыңда қандай қайшылықтар болады?
Әр топ немесе әр адам өз пікірін ауыз екі
сөзбен айтуын сұрау.

Кітаптағы мәліметтерді келтіру мысалы:
жанұяның ажырасуына себептер әр түрлі.
Ресейде-арақ ішу, мінездің сәйкес келмеуі,
Эстонияна – жұбайлардың опасыздығы.
Армения, Грузия, Өзбекстанда – ата-анаға
дұрыс қарамаушылық т.б. себеп болады екен.
Ал Қазақстанда ше?
ҚОРЫТЫНДЫЛАУ:

Сонымен отбасы – ерекше, әлеуметтік институт. Оның қалыптасуына
және дамуына қоғамның әсері зор. Қоғамның дағдарысы отбасының
да дағдарысын туғызады. Экономикалық, саяси, әлеуметтік, рухани
тұрақтылық отбасын да тұрақтандырады.

Тілек жазу!
Тілек айтып
Әрбір адамның
сабақты аяқтау.
арқасына 1 парақ
Барлығы дөңгеленіп
жапсырылып, оған
тұрып, әркім өзінің
тілектер жазу. Кейін
екі жағындағы кісіге
ескерткішке өздерін
тілек айтады.
алып кетеді.

Ұқсас жұмыстар

Отбасы түрлері

Адам өмірінде отбасы және туыстық қатынастарының рөлі

Ана тәрбиесі

Тәрбие сағатының толық нұсқасын даярлау

Отбасымен жұмыс істеу кезінде қарым-қатынастың негіздері. Отбасымен таныстырудан алынған əсердің сипаттамасы

Отбасы құндылықтары

Отбасы құрылымы

Отбасы және жастар

Отбасының өнегесі - Отан өнегесі

Отбасы және жатар

Пәндер