Адам және отбасы туралы

27. 11. 2009 жыл

АДАМ

және

ОТБАСЫ

ОРЫНДАҒАН:

Тембаева Айкерім. Е.

9-сынып

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:

Некеге тұру, оның заңдылықтары, отбасының жалпы мазмұны ондағы әртүрлі қызметтер, қазіргі отбасына жүргізілген зерттеулер, отбасында болатын қайшылықтарға тоқталу

Тәрбиелік:

Ата-аналармен бірге отырып отбасы туралы оқушылардың біліктілігін дамыту.

Дамытушылық:

Оқушыларды адамгершілікке, отбасын сақтай білу, онда дұрыс тәрбие алудын қаншалықты маңызы бар екенін түсіне білуге үйрету.

Көрнекілігі:

Сабақтың түрі:

Сабақтың барысы

Неке отбасы, оның құрамы, отбасының қайшылықтары т. б. схема кестелер. Шежіре теректің суреті, көрнекі суреттер, мақал-мәтел, нақыл сөздер.

Қажет құралдар: фламастер, плакат, скотч, қайшы.

Аралас сабақ.

І. Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылар, ата-аналар, мұғалімдерді, араласып 3 топқа бөлу. Әр топ өздеріне ат таңдайды.

ІІ. Сабақтың барысы:

Көрнекілік арқылы түсіндіруден басталады және тірек схемаларына тоқ-таламын.

Отбасы

Материалдық-экономикалық және шаруашылық-тұрмыстық қызмет

Түрлі қайшылық-тардан шығу

Тәрбиелік қызмет

Ұрпақ жалғастыру

Баспана

Неке

Неке ұғымы мен мазмұны туралы 1 оқу-шыдан сұрау.

Көрнекілікпен жұмыс.

9-сыныптың құқық пәнін оқыған “От-басының құқықтың негізі” деген тақыр-ыптан оқығанымызды еске түсіру.

Некелік жас ерлер үшін-18 жас, әйелдер үшін -17 жас. Кейбір жағдайларда әйелдер үшін 1 жылға қысқартылуы мүмкін.

Неке мемлекеттік органдарда азамат-тық хал актісінде тіркеліп, жазылады.

Некеге рұқсат етілмейтін жағдайлар:

1. Егер некеге тұрғысы келген адам басқа біреумен некеде тұрса.

2. Туысқандар арасында, тікелей туысқандар мен жанама туысқандар арасында некелесуге тыйым салынады.

3. Бауырына салып алған немесе асырап алған ұл мен қыз балалар бір атаның қолында, бір тәрбиеде болса, халқымыз оларды туысқан балалар деп атап кеткен.

4. Ақыл-есі ауысқан немесе ақылы кем адамдардың некелесуіне тыйым салынады.

Ата салтың - асыл қазынаң

Бір аңызда көрші отырған қазақ тайпаларымен Цинь империясы жиі соғысыпты. Неше дүркін қырып-жойып, қаншама жерін басып алса да қазақтың жас буыны өсіп жетіле келе жанкешті ұрыс салып, атақонысын қайтарып ала беріпті. Цинь патшасына көп жыл қазақ арасында жансыз болып жүріп, бүгін халықтың құдірет күші неде екенін зерттеген бір ғұлама: “бұл халықта шежіре деген қасиетті кітап бар. Ол құрымай бұл халықты құрта алмайсыз. Өйткені ұрпақтап-ұрпаққа рух беріп, ұлттық қасиетін сақтап, ата-бабаларының жерін, тілін дәстүрін содан оқып үйреніп, қуат алып отырады” деген екен.

Халық ешбір халықта жоқ осы асыл қазынаны жадында сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа ауызекі көшіріп отырған.

Өкінішке орай қазір жеті атасын білмейтіндер, немере, шөбере, жиен-нағашылардын өзі бірін-бірі түстеп танымайтындар көбейді. Жесірін тентіретпейтін, жетімін жатқа телміртпейтін қазақы қасиеті, үлкенді қадір тұтып, кіші қамқор болатын кісілік әркез таныта бермейтін болып барады.

“Жеті атасын білген ұлт, жеті жұрттың қамын жер.

Өзін ғана білген ұл, құлағы мен жағын жер”- деген халық даналығын кейінгі ұрпақ зердесіне тоқуы қажет.

- Қазақ не үшін “жеті атасын білмеген жетесіз” деген?

Өйткені жеті атаға адам қаны сақталады екен.

Оны ғылым дәлелдеп отыр. Мысалы: өзіңде 100% қан болса, балаңда 50%, немереңде 25%, шөбереңде 12, 5%, шөпшегіңде 6, 3%, неменеңде 3, 1%, туажатыңда 1, 5% қаның болады. Демек қанның ұқсастығы тұқым қуалайтын ауруларды қоздырып, ұрпақ азатының қазақ әу бастан білген екен.

Шәкәрімнің “Қалқаман-Мамыр” поэмасы неге трагедиямен аяқталды. Соған тақтаға кесте арқылы көз жіберейік.

Әке

бала

немере

шөбере

Шөпшек

немене

туажат

ҚАЛҚАМАН

МАМЫР

Екеуі бір-біріне ғашық болып, бір түнде үйленеді

Көкенайдың атқан оғы Қалқаманның санына тиді. Ажалсыз Қалқаман еліне өкпелеп, нағашы жұртына кетіп қалды.

Туыстары, ағасы Көкенай бұл некеге қарсы болады. Намысқа шыдамай қарындасын атып өлтіреді.

Отбасының құрамы мен түрлеріне тоқталып өту.

ОТБАСЫ

1. Демократиялық

2. Дәстүрлік және авторитарлық

Көп балалы.

(3, одан да көп)

Орташа.

(Екі бала)

Бір баласы барлар.

Баласы жоқтар.

Баланың санына қарай отбасылар:

2) Ер мен әйелдің қатынасы кәсіби жетістікке, жеке басының дамуына бағытталады (1 бала)

Жас отбасының 3 түрі (өмір сүру сипатына қарай

1) Дәстүрлік

3) Жас отбасы шаруға бірдей араласады

(2 бала өсіру мақсаты)

ОЙЫН:

"Мен жалғызбын", "Біз екеуміз" т. б.

Ойыннан алған әсерлерін сұрау

Отбасының материалдық-экономикалық

және шаруашылық тұрмыстық қызметі

Үш топқа 1 плакаттан беріледі.

Әр топ 1 жанұя болып есептеледі.

Мұғалім сөзі: Қазақта “Үйлену оңай, үй болу қиын”, “Бас екеу болмай, мал екеу болмайды” - деген сөз бар.

Әр топ өздерінің шаруашылықты қалай жасайды немесе жанұяларында қанша бала болса дейді. Әдет-ғұрыптар, туған күн, мерекелерді қалай тойлайды, ақшаны кім жұмсайды немесе жанұяда кім лидер екенін көрсететін сурет салып, оны тақтаға іліп айту керек.

Тәрбиелік қызметі.

Ата-аналарға және оқушыларға ситуациялық сұрақтар беріп, жауап алу.

1. Сенің үлкен апаң анаңа досының үйіне сабаққа даярланамын деп кетіп, шындығында дискотегаға кетті. Егер анаң сенен осы жайды сұраса сен не дер едің?

Ұқсас жұмыстар

Отбасы түрлері

Адам өмірінде отбасы және туыстық қатынастарының рөлі

Ана тәрбиесі

Тәрбие сағатының толық нұсқасын даярлау

Отбасымен жұмыс істеу кезінде қарым-қатынастың негіздері. Отбасымен таныстырудан алынған əсердің сипаттамасы

Отбасы құндылықтары

Отбасы құрылымы

Отбасы және жастар

Отбасының өнегесі - Отан өнегесі

Отбасы және жатар

Пәндер