Азот қосылыстары және олардың өзгеруі

Презентация қосу

АЗОТ АЙНАЛЫМЫ
. Өсімдіктің қоректенуіне қажетті
минералдық азот органикалық
заттардың ыдырауынан пайда
болады.

Оны мына схема түрінде өрнектейді:

Белоктар‚ гуминді заттар амин
қышқылдары‚ амидтер аммиак
нитриттер нитраттар.
Маңызды рөлді түйнек бактериялары атқарады. Түйнек
бактериялары топырақта азотты негізінен бұршақ
тұқымдас шөптерде көп жинайды. Мысал,жылына
гектарына беде 150-160, жоңышқа - 250-300, соя-100,
асбұршақ, лобия-70-80 кг азот жинайды.
Еркін тіршілік ететін бактериялар жылына бір гектарда 5-
15 кг азот жинайды. Көмірсулар мен фосфор,калий сияқты
күл элементтерінің азаюы, қышқылдық реакция,
температураның төменденуі, топырақта ылғалдың шектен
тыс көп болуы немесе тапшылығы бұл топқа жататын
микробтардың белсенділігін төмендетеді. Жауын-
шашынмен бір гектар егістікке жылына орта есеппен 2-11
кг азот түзеді.
Түйнек бактерияларының
қатысуымен бұршақ
тұқымдас өсімдіктер
атмосферадағы бос азотты
пайдаланады. Өсімдік
нитратты азотты органикалық
заттарды синтездеу үшін
пайдалана алмайды. Ол әуелі
аммиак түріне айналады.
АММОНИФИКАЦИ
Я
Топырақтағы азотты органикалық қосылыстардың
аммиакқа дейін ыдырауын аммонификация
құбылысы деп атайды. Мұнда микроорганизмдер
(анаэробты бактерия‚ актиномицет т.б.) бөліп
шығаратын протеолиттік ферменттердің әсерінен,
органикалық заттардан амин қышқылдары мен
амидтер түзіледі. Амин қышқылдарын
микроорганизмдер пайдаланады және
дезаминдену реакциясына түседі. Дезаминдену
реакциясының бірнеше түрі болады.
Аммиак және нитраттардың тотықсыздануынан топырақтан пайда
болған аммиак, өсімдіктің анаэробты және аэробты тыныс алудың
бастапқы сатысында пайда болған органикалық кетоқышқылдармен
әрекеттеседі де алғашқы амин қышқылдарын түзеді. Мұны аминдеу
реакциясы дейді.

1.COOH:CO CH2 COOH+NH3=COOH C=NH CH2 COOH+H2O
қымыздық сірке қышқылы

2.COOH CO CH2 CH2 COOH+NH3=COOH C=NH CH2 CH2:COOH+Н2O
кетоглютамин қышқылы

3. CH3 CO COOH+NH3=CH3 CHNH2 COOH+H2O
пирожүзім қышқылы аланин
4. COOH*CH=CH*COOH+NH3=COOH CHNH2 CH2 COOH
фумар қышқылы аспарагин қышқылы
Қайта аминдеу реакциясының амин қышқылын дезаминдеуі
мен белокты синтездеуде маңызы үлкен. Дезаминдеу
реакциясы жүргенде амин қышқылынан кетоқышқылы және
аммиак түзіледі. Өсімдік пайда болған кетоқышқылын
көмірсуларды синтездеуге жұмсайды, ал аммиак аминдеу
реакциясына қатысады.
Сонымен бірге аспарагин, глютамин қышқылдары
аммиакты қосып алып, өздерінің амидтері-аспарагин мен
глютамин түзеді.

COOH CH2 CHNH2 COOH+NH3=CONH2 CH2 CHNH2 COOH+H2
O
аспарагин
COOH CH2 CH2 CHNH2 COOH+NH3=COONH2 CH2 CH2 CHNH2 СOOH+H2O

глютамин
ДЕНИТРИФИКАЦИ
Я
Топырақтағы азоттың айтарлықтай
бөлігі денитрификация процесінің
салдарынан ысырап болады.
Нитраттардың бос азотқа дейін
тотықсыздану денитрификатор
микроорганизмдерінің қатысында
өтеді.

HNO HNO2 H2N2О2 N2O N2

Денитрификация процесінің
жүруіне ең қолайлы жағдайларға
анаэробты орта, топырақтың сілтілік
реакциясы, топырақта көмірсуларға
бай органикалық заттардың көп
болуы, топырақ ылғалдылығының
жоғары болуы жатады. Топырақтың
ауа, су режимдерін реттеу, ауыспалы
егісте дақылдарды дұрыс алмастыру
денитрификация процесінің әсерінен
азоттың ысырап болуын айтарлықтай
азайтады.
НИТРИФИКАЦИ
Я
Табиғатта азоттың мөлшері түрлі
себептермен азайып отыруы мүмкін.
Олардың негізгілері мыналар:
1) иммобилизация немесе топырақ микроорганизмдерінің
азотты пайдалануы;
2) нитраттардың шайылуы;
3) азоттың аммиак, оксид және молекулалық күйінде
атмосфераға ұшуы;
4 ) аммонийдің топырақта алмаспайтын күйге ауысуы.

Ұқсас жұмыстар

Жоғарғы атмосфераның антропогендік ластануы

Натрий оксиді

Металлорганикалық қосылыстардың ашылу тарихы

Аммиак өндірісіндегі катализаторлар

ҰЙЫТЫНДЫ МЕН СЫР МАССАСЫН ӨҢДЕУДЕГІ БИОХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ ПРОЦЕССТЕР

Қаланың атмосфералық ауасының экологиясы

Заттар айналымы

Ауа, құрамы, өсімдіктер үшін маңызы

Топырақ экологиясы

d - элементтердің сонымен қатар Cr, Mo, W қосылыстарының медицина мен фармация қолданысындағы химиялық негіздер туралы түсінік

Пәндер