ЖИДЕК ДАҚЫЛДАРЫНЫҢ КЕЛЕШЕГІ МОЛ СОРТТАРЫНА СИПАТТАМА

№5-6 ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚ ЖИДЕК ДАҚЫЛДАРЫНЫҢ КЕЛЕШЕГІ МОЛ СОРТТАРЫНА СИПАТТАМА

Бүлдірген-Земляника-Fragaria - табиғи түрде Еуропада, Азияда, Америкада кеңінен тараған. Бүлдірген ТМД елінде 27 мың га жерді алып жатыр.

Өндірістік жеміс салуы екінші жылдан басталады. Жоғары өнімділігі 3-4 жылға дейін сақталады. Орташа өнімділігі 1 га 80-120 ц.

Бүлдірген сорттары жемісінің пісуіне қарай: ерте, орта, кеш топтарға бөлінеді.

Жемісінің өлшеміне қарай ірі және майда жемістілерге бөлінеді. Іріжемістілер, жылына бір рет жеміс салатындар. Бұлтопқа көпшілік сорттар жатады.

Майда жемісті ремонтантты, созылмалы жеміс салатын сорттар, жабайы орман бүлдіргенінен іріктеліп алынған.

Ремонтантты сорттары: Ред Хаутлет, Ада, Сахалинская, Ремонтантная Киевская яғни екі рет жеміс салады (маусымда және тамызда)

Қазақстан республикасында пайдалануға рұқсат етілген

бүлдірген дақылының сорттары

Сорттың, буданның аты

П. рұқсат етл. жылы

Пайдалануға рұқсат етілген облыстар

Оригинатордың нөмірі

Белгілер

Веденсвиль 7

1986

Жамбыл

Оригинатор тіркелмеген

Орташа пісетін

Вента

1989

Алматы

Литва жеміс-көкөніс шаруаш. ҒЗИ

Ерте пісетін

Героиня Маншук

1965

Қызылорда,

Оңтүстік Қазақстан

Тамақ және өңдеу ҒӨО,

Жеміс шаруаш. және жүзім шар. ҒЗИ

Ерте пісетін

Джемел

1999

Алматы

Оригинатор тіркелмеген

Ерте пісетін

Дукат

1998

Алматы

Оригинатор тіркелмеген

Кеш пісетін

Дружная

1995

Шығыс Қазақстан

Оригинатор тіркелмеген

Ерте пісетін

Зенга-Зенгана

1973

Ақтөбе, Алматы, Жамбыл,

Батыс Қазақстан, Қарағанды, Павлодар, Оңтүстік Қазақстан

Оригинатор тіркелмеген

Орташа пісетін

Кама

1999

Алматы, Жамбыл

Кырым бақ шаруашылығы тәжірибе ст.

Орташа ерте пісетін

Кокинская ранняя

1995

Жамбыл

Красноярск АШҒЗИ

Ерте пісетін

Крымчанка

1989

Алматы

Кырым бақ шаруашылығы тәжірибе стансасы

Ерте пісетін

Кульвер

1973

Оңтүстік

Қазақстан

Оригинатор тіркелмеген

Ерте пісетін

Огонек

1991

Қостанай

Куйбышев белдеулік бақ шаруашылығы тәжірибе стансасы

Ерте пісетін

Ред Готленд

1992

Алматы, Жамбыл

Оригинатор тіркелмеген

Орташа пісетін

Рубиновая

1973

Солтүстік Қазақстан

И. В. Мичурин атындағы жемісті өсімдіктердің генетикасы және селекциясы ҒЗИ

Орташа пісетін

Русановка

1990

Алматы, Жамбыл

Украина аграрлық ҒА бақ шар институты

Ерте пісетін

Талисман

1978

Шығыс Қазақстан, Қарағанды

Оригинатор тіркелмеген

Орташа пісетін

Ташкентская

1965

Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан

Орта Азия ҒЗИның тәжірибе стансасы

Орташа пісетін

Узбекистанская

1965

Оңтүстік Қазақстан

Р. Р. Шредер атындағы бау, Самаркант жүзім шар. және вино жасау ҒЗИ бөлімшесі

Орташа пісетін

Урожайная

1965

Қызылорда

Оригинатор тіркелмеген

Кеш пісетін

Фестивальная

1973

Акмола, Шығыс Қазақстан, Павлодар, Солтүстік Қазақстан

ӨҒЗИ Павловск тәжірибе стансасы

Орташа пісетін

‘Дукат’

Жемісі орташа ( 12г дейін), қошқыл қызыл түсті. Өнімділігі жоғары Ауру зиянкестерге төзімді Пісу мерзімі орташа кеш піседі.

‘Фестивальная’

Бүкіл одақтық өсімдік шаруашылығы институтының Павлов тәжірибе стансасында шығарылған.

Түптері биік өседі, жапырақтары жинақы

Мол өнімді. 130-170ц. Суыққа төзімді. Жидектері ірі (10-20 г) . Дәмі қышқылтым тәтті.

Жидектері маусымның орта кезінде піседі

Ташкентская БӨШИ шығарылған. Түптері орташа өседі, шамалы жайылған. Мол өнімді, орташа 150-160 ц/га. Суыққа, қуаңшылыққа төзімді. Жидектері ірі 9, 3г. Түсі ашық қызыл, жұмсағы шырынды, дәмі қышқылтым тәтті. Зенга-Зенгана

Батыс Еуропа сорты (Германия) . Түптері биік өседі, жиыңқы, жапырақтары өте жиі. Гүлдері қос жынысты. Өнімділігі мол 140-180 ц/га. Суыққа төзімді.

Эльвира

Қазақ жеміс және жүзім шаруашылығы ҒЗИ шығарылған. Мемлекеттік сорт сынау коммиссиясында сыналуда.

Орташа кеш пісетін, жемісінің салмағы 18г. Өнімділігі 80ц/га.

Узбекистанская

Өзбек жеміс жіне жүзім шаруашылығы ҒЗИ шығарылған

Түптері биік өседі, орташа жайылған. Гүлдері қосжынысты. Өнімділігі орташа 40-130 ц/га. Жидектері ірі 8, 4г. Пішіні жалпақ, кең бүйірлі, түсі ақ қызыл. Жылтыр, жидектері маусымның орта кезінде піседі.

Героиня Маншук

Қазақ жеміс және жүзім шаруашылығы ҒЗИ шығарылған.

Авторы: А. Н. Кацейко, М. В. Туполева Қысқа төзімділігі салыстырмалы орташа, Жемісінің салмағы 5-8г, жұмсағы салыстырмалы орташа, ақшыл немесе ақшыл күлгін түсті.

Бүлдіргеннің болашағы мол сорттары Чезена. Батыс Еуропалық (Италия) сорт. Түптері биік өседі, шашырыңқы, жапырақталуы жақсы. Жапырақтары ірі, күңгірт жасыл, жылтыр. Гүлдері ірі, ақ гүл жапырақшаларымен. Жидектері өте ірі, пішіні кең конусты, түсі ашық қызыл, жылтыр. Өнімдңлңгң жоғары, Суыққа төзімді.

Сладкий Чарли.

Америкада шығарылған сорт.

Түптері биік, ықшамды, жапырақталуы жақсы дамыған. Жапырақтары ірі, ашық жасыл. Өнімді ұзақ уақыт бойы салады. Жидектерінің көлемі орташа, пішіні ұзынша конусты, түсі ашық қызыл, жылтыр. Жұмсағы тығыз, бояуы аз ғана. Тасымалданғыштығы өте жоғары. Ауру зиянкестерге төзімді.

Земляника ‘Баунти’ - Fragaria

Ягоды крупные, десертного вкуса. Сорт универсального назначения. Время цветения/срок созревания: средне-поздний Тара:

Земляника ‘Зефир’ - Fragaria

Ягоды крупные (до 17г), тёмно-красные, тупоконические. Вкус сладкий! Сорт устойчив к засухе. Время цветения/срок созревания: средний Тара:

Таңқурай бағалы жидек дақылы. Оның жидегін жасаң және өңделген түрінде тамақ өнеркәсібінде, түрлі сусындар мен шарап дайындауға, медицинада кең қолданады.

Жемісінің құрамында қант, қышқылдар, илемдік, азотты заттар, С, А, В1, В2, РР дәрумендері болады. Құрамындағы салицил қышқылын тер шығаратын дәрі ретінде қолдануға жарамды. Ерте жемісті, пісу мезгілі бүлдіргенді жалғастырады. Тамыр атпа сабақтарымен жеңіл көбейеді, күтімі күрделі емес.

Таралуы. Таңқурай туралы бірінші мәліметтер біздің эрамызға дейінгі Ш ғасырға жатады, ал бақ дақылы ретінде біздің эрамыздың IV ғасырындағы әдебиеттерде кездеседі. Қазіргі кезде таңқурайды өндірістік дақыл ретінде Еуропаның көпшілік елдерінде, Канадада, АҚШ-та, Австралияда, Жаңа Зеландияда өсіреді.

Өндірістік аудандары. Таңқурай ТМД елдерінің арасынан Ресейде жақсы дамыған, ал Прибалтика, Белоруссия, Украина, Молдава, Қазақстанның тау бөктері аудандары мен Өзбекстанда алма-кезек жетістікпен өсіреді.

Оралда, Батыс және Шығыс Сібірде, Қиыр Шығыста жергілікті, сондай-ақ Еуропа және америкалық сорттары өсіріледі. Таңқурай көптеген Еуропа және Солтүстік Америка елдерінде өсіріледі.

Қазақстан республикасында пайдалануға рұқсат етілген

Таңқурай дақылының сорттары

Сорттың, буданның аты

П. рұқсат етл. жылы

Пайдалануға рұқсат етілген облыстар

Алма-Атинская

1980

Алматы

Барнаульская

1973

Қарағанды, Павлодар

Вера

1995

Алматы, Ақтөбе, Қостанай,

Солтүстік Қазақстан

Вислуха

1965

Алматы

Высокая

1981

Алматы

Колокольчик

1995

Шығыс Қазақстан

Кримзон Маммут

1973

Ақтөбе, Алматы, Жамбыл,

Батыс Қазақстан, Қарағанды, Павлодар, Оңтүстік Қазақстан

Награда

1978

Алматы, Жамбыл

Новокитаевская

1972

Жамбыл

Новость кузьмина

Скромница

Трояна

1965

1993

1995

Алматы

Малина обыкновенная ‘Абрикосовая’ - Rubus idaeus

Куст слабораскидистый. Образует 5-6 побегов замещения. Ягоды золотисто-абрикосовые, массой 3г, десертного вкуса, созревают с начала сентября и до заморозков. Высокоурожайный. Время цветения/срок созревания: середина августа, октябрь Высота: 1, 5м. Тара:

Малина обыкновенная ‘Беглянка’ - Rubus idaeus

Ягоды золотисто-абрикосовые, прекрасного вкуса, с ароматом, нетранспортабельные. Сорт устойчив к основным грибным болезням. Урожайность 2кг с куста. Зимостойкость высокая. Время цветения/срок созревания: июль Высота: до 1, 5-2м. Тара:

Малина обыкновенная ‘Бриллиантовая’ - Rubus idaeus

Ремонтантный. Ягоды крупные, рубинового цвета с блестящей поверхностью, массой 6-10г. Не осыпаются до 5-7 суток и не загнивают после созревания. Вкус сладкий. Время цветения/срок созревания: середина августа, октябрь Высота: до 1, 5-2м. Тара:

Малина обыкновенная ‘Таруса’ - Rubus idaeus

Ягоды блестящие, ярко-красные, крупные (до 12г), плотные. Вкус сладкий, с ароматом. Высокоурожайный. Сорт устойчив к основным вредителям и болезням. Время цветения/срок созревания: начало июля Высота: 1, 5-2м. Тара:

Таңқурайдың болашағы мол сорттары

Анар. Арай. Салем.

Қарақат салыстырмалы жас дақыл. Ол туралы мәліметтер XV және XVI ғасырда дәрі шөп ретінде жазылған. Батыс Европада алғаш рет 1671 жылы қара қарақаттың десертті жемісі туралы ескертеді. Англияда XVIII ғасырдың өзінде жемісінің иісіне бола өсірмеген, дегенмен бертін келе тарала бастаған. Америкадағы қара қарақат Англиядан келген, бірақ мұнда осы күнге дейін жемісінің иісіне және қара күйе ауруына байланысты кең қолданыс таппай отыр. Ресейде XI ғасырдан бастап өсіріле бастаған.

Соңғы (XX) ғасырда ТМД елдерінде жақсы дами бастады. Бұл дақылды Ресейде, Украинада, Белорусияда, Кавказда, Орта Азияда және Қазақстанда табысты өсіре бастады.

«Катюша»

«Узбекистанская крупноплодная»

Сары қарақаттың жаппай гүлдеуі

Сары қарақат гүлі

Сары қарақаттың өнімділігі

Қара қарақаттың өнімділігі

Смородина белая ‘Белка’

Куст полураскидистый. Кисти короткие, средней плотности. Ягоды средние, одномерные, белые, прозрачные. Вкус кисло-сладкий. Отрыв ягод сухой. Отличается устойчивостью к мучнистой росе, антракнозу. Зимостойкость и урожайность высокая. Время цветения/срок созревания: средний Высота: 1-1, 5 м. Тара:

Ұқсас жұмыстар

Жеміс - жидек дақылдарының зиянкестеріне сипаттама

ЖИДЕК, ЖҮЗІМ АУРУЛАРЫ

Мемлекеттік сорт сынау мен будандарды аудандастыру

Агротехникалық күрес

Жеміс жидек кондитер өнімдері мармел

Жеміс жидектер өндірісі

Жеміс-жидек дақылдарының биологиялық және өндірістік сипаттамалары

Қарбыздың халық шаруашылығындағы маңызы, морфологиялық және ботаникалық сипаттамасы

САРҒАЛДАҚТАР

Көкөністер, жеміс – жидектер және бөлме өсімдіктерін көбейтіп, өсіру

Пәндер