Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету проблемалары

Презентация қосу

Орындаған: Абділманова Д.
Тексерген: Жарылқасын Ж.
Осы заманғы егіншілік жүйесінің негізгі буыны –
топырақты өңдеу. Оны ғылыми негізде дұрыс жүргізу -
өсімдік талаптарына жауап бере алатын және топырақ
құнарының артуына мүмкіндік беретін топырақтың
физикалық қасиеттерінің жақсаруына аса қолайлы жағдай
жасайды. Егіншіліктің өсіп келе жатқан мәдени деңгейі,
оны қарқынды дамыту, ауыл шаруашылығы дақылдарын
өсірудің технологиясын жетілдіру –осының бәрі
топырақты өңдеу жүйесі мен тәсілдеріне өзгерістер
енгізуді талап етеді.
Жаздық бидайдың өнімділігіне, оның дәнінің сапасына
алғы дақылдардың тигізетін әсері зор. Көптеген ғылыми -
зерттеу мекемелерінің мен озық шаруашылықтардың
тәжірибелерінің нәтижелеріне қарағанда таза және
ықтырма парлар, сүрлемдік жүгері, көкбалауса үшін
себілген бір жылдық шөптер қоспалары, картоп,
көпжылдық шөптер және басқалары жаздық бидай үшін
қолайлы алғы дақылдар болып саналады.
Қазақстан жаздық дәнді дақылдар, соның ішінде жаздық бидай
өнімдерін өндіру жағынан бірінші орында. Жаздық бидай егіс
алқаптарының басым
көпшілігі Республикамыздың солтүстік және шығыс
облыстарында орналасқан, нақты айтсақ 11 – 12 млн.гектар
алқапты алып жатыр. Бұдан алынатын өнімнің орташа түсімі
гектарынан
9 – 10 центнер болса, ал
құрғақшылық жылдары
гектарынан 5 – 6 центнер
астық алынды. Бұл дақылдың
өнімін жоғарлату үшін
селекция жұмысын әрі
қарай дамыту қажет.
Азық - түлік қауіпсіздігі – экономикалық және
саяси тұрақтылықтың басты тетігі. Тек, өз
халқымызды ғана ғана азықпен қамтамасыз етіп
қоймай, әлемдік нарыққа отандық өнімдерді
шығаруға біздің әлеуетіміз жетеді. Әрине, егер
инновациялық технологиялардың озық түрлерін
агроөнеркәсіп кешенінде толық пайдаланатын
болсақ, республикамыздың негізгі байлығы дәнді
дақылдардың, оның ішінде бидайдың, әр бір
гектар жерден алынатын түсімі жоғарылайды.
Негізінен бұл технология көптеген мемлекеттерде
қолданыс тауып, нарықтық экономикаға
байланысты ауыл шаруашылығы дақылдары кең
көлемде себіліп, жылдан жылға кеңеюде.
Адамзат алдында тұрған міндеттердің бірі-күн сэулесін пайдалануды
3-4 есе көбейтіп, астық, басқа да азық-түлік түрлерін өндіруді
арттырып қазіргі ашаршылықтан құтылу.
Өсімдіктердің өсуіне қолайлы жағдай жасап, оларға қажетті көмір
қышқыл газдың мөлшерін өзгертіп алынатын өнімді көбейтуге күн
сэулесін пайдалану коэффицентін көтеруге болар еді. Гендарын
сұрыптау нәтижесінде қазірдің өзінде күн сэулесін 205 30 процент
пайдаланатын балдырлар (хлореллалар) түрлері бар.
Өкінішке орай, өскен өсімдіктердің бәрін бірдей жануарлар жемейді,
ішінен керегін, үнатқанын алады да, қалғаны іске аспай қала береді.
Сөйтіп тағы біраз энергия пайдаға аспайды.
Жануарлар пайдаланған энергияның 80-90 процентін дем (тыныс)
алуға, жылынуға, өмір сүруге, тек 5-10 прцентін жаңа өнім өндіруге
ж^мсайды. Сөйтіп бұл жолы да энергияның көбі өнім шығару үшін
емес, өмір сүру үшін жұмсалады.
Бірнеше авторлар дүние жүзі өсімдіктері беретін өнім мөлшерін білу
үшін зерттеулер жүргізуде. Олардың есебі бойынша құрылықта
орналасқан барлық экологиялық жүйелер жылына 30 миллиард тонна
шамасында органикалық материалдар өнімін беретін көрінеді. Оны
төмендегі кестеден көруге болады.
Теңіздер мен мұхиттардың көлемі құрылықтан екі есе үлкен
болғанмен олардыңжыл сайын беретін органикалық материалдар
өнімі де осы мөлшерде - 30 миллиард тоннаға жуық.
Қалдықтарды қосымша шикізат ретінде тиімді
пайдалану көптеген прблемалардың шешу жолдарын
ашуға мүмкіндік туғызады. Қалдықтардың қайтадан
қолдану қоршаған ортаны қорғаумен, бастапқы
материалдарды, электрэнергияны үнемдеумен, еңбек
ресурстарын босатумен байланысты көптеген
мэселелерді шешуге жол ашты.
Кейде ойланбастан көптеген заттектер мен
материалдар қалдықтарға жатқызыла береді, шын
мэнінде оларды эр түрлі қажеттілікке немесе басқа
өндірістерге пшкізат ретінде қолдануға болады. Кезінде
Д.И. Менделеев «Химияда қалдықтар болмайды, тек
қана қолданылмаған шикізат болады» деп айтқан
сонымен қатар ол озат техналогияның басты мақсаты
пайдасыздан пайдалы өнім алуға бағытталған болу
қажет деп те ескерткен. Сондықтан ішінара немесе
толығымен қайта өндеу арқылы қажетке жаратылатын
өндіріс пен тұтыну қалдықтарын екінші реттік
материалдық ресурстар
Топырақты өңдемей тікелей егу технологиясын өндірісте
қалыптасқан технологиямен салыстыру егіншілік
саласында қазіргі нарықтық бәсекеге сай топырақты
үнемді өңдеу мақсатында тиімді, яғни тікелей себу
технологиясын өндіріске енгізу қажеттілігі туындап отыр.

Кәдуілгі тегіс алқапқа тұқым себу Жал жасап жыртылған алқапқа тұқым себу
Біздің халық шаруашылығымыздан жыл сайын шығатын
қалықтардың көлемі 1 мллиард тоннадай. Статистикалық
мэліметтерге сүйенсек біздің елде жиналған қатты өндіріс
қалдықтарының көлемі 20 млрд. т шамасында. Оның
ішінде 5,2 млрд. т тусті металлургия өндірістің меншігіне
жатады (4 млрд т - тау-кен өндірісінікі, 1,1 млрд т байыту
фабрикаларныкі жэне 105 млн> т металлургиялық өңдеу
процестерінен шыққан қалдықтар). Сонымен қатар эр түрлі
қоймалар мен кен байыту фабрикаларының
тұндырғыштарында көп мөлшерде сұық қалдықтар
жинақталған. Қалдықтардың 70 - 75 %-і тау-кен
өндірістерінен, 20 %-і байыту жэне қалғандары
металлургия кәсіпорындарынан пайда болады.
Өнеркәсіп қалдықтарының көбісінің құндылығы едэуір.
Оны оларды дұрыс пайдаланғанда білуге болады. Өндіріс
қалдықтарын пайдаға асыру мэселесі шешілетін болса,
ауыл шаруашылығында пайдалануға жататын біраз
жерлерді босатуға мүмкіншілік туады.
Ауыл шаруашылығына деген мемлекеттің салық саясаты өзінің фискальдық мәнін
жоюы керек. Салықтың түрлері мен мөлшерін анықтаған кезде тікелей салық салу
жолымен жеңілдетілген салық салу есебінен жүзеге асырылатын олардың
ынталандырушы функцияларына ерекше назар аударылу қажет.
Жерге біртұтас салық енгізілгеннен кейін, жер негізгі өндіріс құралы болып
табылатындықтан, ауыл шаруашылық кәсіпорындары табысқа салық төлеуден
босатылды. Бұл аграрлық өндірістің нәтиже беретін көрсеткіштеріне тіпті салық
салудан босатылуға алып келді. Нәтижесінде салық көмегімен бағаны, ауыл
шаруашылығы өнімдерін сатудың көлемін, жеке тұтынуға және қорлануға
бағытталатын пайданы мемлекеттік реттеу мүмкін болмай қалды. Осыған
байланысты салық салудың негізгі объектісі ретінде мемлекеттік ауыл шаруашылық
кәсіпорындар үшін- пайда, ал ұжымшарлар үшін жалпы табыс белгіленді.
Жалпы алғанда, салықтар мен аударулар кәсіпорынның жалпы табысының 20-
25%-інен аспауы керек. Өйткені, жалпы табыстың 25%-інен 50%-іне салыққа алынуы
текқана өндірісті қалыпта ұстауды қамтамасыз етсе, ал 50%-тен астам салық салу
өндірістің шығынға батып, жабылуына алып келеді. Жеке меншікке негізделген жеке
немесе отбасылық еңбек (шаруа қожалықтары, кооперативтер және т.б.) сияқты
шаруашылық жүргізудің өркениетті тәсілдеріне болашақта салықтың тек қана бір
түрі жалпы табысқа салық салу қолданылуы керек. Одан әрі ауыл
шаруашылығындағы дағдарыстан өту мен аграрлық рыногті қалыптастырудың шама-
шарқына қарай салық жүйесі күрделене түсті. Оның негізгі элементтері мыналар
болады: пайдаға (таза табыс) салық, капиталдың өсуіне салық, қозғалмайтын мүлікке
салық, жалданбалы жұмыс күшін әлеуметтік сақтандыру, акциздер.

Ұқсас жұмыстар

Азық - түлік қауіпсіздігі жүйесінің компоненттері

АЗЫҚ - ТҮЛІК ШИКІЗАТЫ ЖƏНЕ ТАҒАМ ӨНІМДЕРІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ

АЗЫҚ - ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ СРС

Тағам өнімдерінің қауіпсіздігінің менеджменттік жүйесі

ТАМАҚ ӨНІМДЕРІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ

Азық-түлік өнімдері

Азық - түлік өнімдерінің, шикізаттардың сапасы мен қауіпсіздігінін жүзеге асырылу жолдары

ТАҒАМ ӨНІМДЕРІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ

ФАО

ТАМАҚ ӨНЕРКӘСІБІНДЕ

Пәндер