Иммунология даму тарихы. Иммунитет теориясы

“Иммунология даму тарихы. Иммунитет теориясы”

Жоспар:

Иммунология анықтамасы

Иммунологияның дамуына үлес қосқан ғалымдар

Иммунитет теориялары

Иммунология- қатерлі індеттерге қарсы күрес жолында пайда болып, адамзатты көптеген жұқпалы аурулардан құтқарған ғылым

Індет ауруларына алғаш назар салып зерттеген мұсылман ғалымдары Разы мен Ибн Сина. Олар шешек ауруының белгілурін басқа індет ауруларынан ажыратып көрсетіп, алғаш иммунитет теориясын жасаған.

Негізгі иммунология тарихы ағылшын ғалымы Эдвард Дженнердің еңбегінен басталады.

Дженнер еңбегінің маңызы:

Сиыр шешегімен ауырған адамның табиғи шешекпен ауырмайтынын дәлелдеді

Өзінің әдісін кеңінен таратып егетін бекеттер ұйымдастырды

1976 жылы Дженнер шешуші тәжірибе қойған. Сара Нельмс деген сиыр шешегі жұққан сауыншыдан шешек материалын 8 жасар дені сау Джеймс деген балаға егеді. 1 апта өткен соң бала сәл ауырып жазылып кетеді. Тағы 1 апта өткен соң нағыз қара шешектің өзін егеді. Бірақ балаға бұл қатерлі шешек жұқпайды. Сөйтіп Дженнер шешек ауруынан құтылудың жолын тапты.

Ғылыми иммунология атасы - француз Луй Пастер. Ол вакцина жасаудың универсалды тәсілін тауып тырысқақ, күйдіргі, құтыру ауруларына қарсы вакцина жасады.

1898-1899 ж. Н. Н. Чистович, Ж. Борде- Мечников шәкірттері антидене жасалуы үшін микроорганизмдер керектігі шарт емес екендігін анықтады. Бірақ бұл еңбек елеусіз қалды. Қазір осы жұмыстың әр түрлі жануарлардың тін антигендерін зерттеуде инфекциялық емес иммунологияның шығуының себепкер болғаны анықталып отыр.

1900ж. Ландштейнер қан топтарын ашты. Олар АВО жүйе деп аталады. Бір түрге жататын организмдердің иммунитеттік айырмашылығын зерттейтін иммунологияның бір тармағы пайда болды. Ол-тін изоантигенін зерттейтін ғылым.

Иммунология ғылымы дамуының жаңа белесі 1945 ж. Басталады және ағылшын ғалымы Медавар есімімен байланысты. Ол иммунитет ағзаны тек микробтан ғана емес, сонымен қатар генетикалық бөгде ағзалардың жасушалары мен тіндерінен де қорғайтынын дәлелдеді

Ағзаның негізі қатаң бақылануы не үшін қажет деген сұрақты қойған Австралия микробиологы Бернет. Бұл сұрақ иммунитетті түсінуде көп пайда келтірді. Бұл сұраққа жауап иммунитеттік бақылау қағидасын ашуға әкелді.

Иммунологиялық бақылау қағидасының шығуы, 1969-70 ж. Иммунитеттің 2 жүйесін - жасушалық және гуморальдық жүйелердің ашылуына, қазіргі иммунологияның пайда болуына әсер етті.

Иммунология жетістіктері

Иммуноглобулин молекуласының құрылымын анықтады

Иммунды процестермен жеке иммуноглобулин класстарының рөлі ашылды

Лимфоциттердің антиген ажыратушы рецепторларын тапты

Алларгия негіздері пайда болды

Ісікке қарсы иммунитеттің механизмдері жүйеленді және т. б.

Антидене синтезінің алғашқы теориясын Т. Эрлих жасаған. Ол бойынша әр жасушаның антидене жасайтын ерекше құрылымы- бүйір тізбегі болады және ол кездейсоқ антигенге дәл келетін болады. Ол жасушадан бөлініп қанға түссе антиденеге айналады. Антиген молекуласы өзіне сәйкес келетін құрылымды таңдап тауып алып, оны дәл көбейтеді деп айтқан. Бұл алғашқы сұрыптау гипотезесы еді.

Ф. Бернет, Феннер 1941 ж. Тікелей емес матрица теориясын жасады. Ол бойынша антиген ферменттердің қызметін өзгертіп қосалқы әсер етеді. Кейін инструктивті гипотезаның көп варианттары шықты, антиген мутаген сияқты ДНК-ға, РНК-ға әсер етеді деген.

1950ж. Ерне Эрлих идеяларына қайта келіп “табиғи сұрыптау” гипотезасын енгізді. Ол бойынша эмбрион сатысында айырша безде әртүрлі антидене молекулалары болады. антиген организмге енгенде сәйкес келетін антиденемен әсерлесіп комплекс құрады. Бұл комплек жасуша ішіне кіргенде жасуша оны молекулалар жасауға модель ретінде пайдаланады.

Сұрыптау идеясының әрі дамуы Бернеттің клон сұрыптау теориясына байланысты. Бұл теория бойынша антигеннің жалғыз ғана қызметі, өзінің лимфа жасушаларымен жолығуы, олардың көбейуіне стимул жасауы.