Девиантты мінез құлық әлеуметтануы

Презентация қосу

Тақырып : Девиантты
мінез құлық
әлеуметтануы
Негізгі ұғымдар: девиация, аномия, деликвентті
мінез құлық, әлеуметтік бақылау, норма, белгі
тағу, ақ жағалы қылмыскер, эндоморф, экзоморф,
мезоморф, асоциалды мінез құлық.
• Девиация сөзі латын тілінен аударғанда
deviate деген сөзден шыққан. Deviate
ауытқу дегенді білдіреді. Девиантты мінез
құлық бұл адамның қоғамдық, топтық
нормалардан ауытқыған мінез құлқы.
Адамның іс әрекеті, мінез құлқы қоғамдағы
нормаларға, ережелерге және одан
күтілетін әрекееттерге, құндылықтарға
сәйкес келмеуі.
Девиантты мінез құлықтың мәнін ашу
“норма” түсінігімен байланысты. Өйткені
норманы бұзған, яғни нормадан ауытқыған
адамның мінез құлқы девиантты мінез құлық
болып табылады.
Әлеуметтік норма бұл нақты қоғамда
тарихи түрде пайда болған тұлғаның,
әлеуметтік топтың немесе ұйымның
шектелген іс әрекеті. Норма мінез құлықтың
реттелуін қамтамасыз етеді және мінез
құлыққа әлеуметтік қадағалау жасайды.
ХІХ ғасырдың соңында ХХ ғасырдың
басында девиатты мінез құлықтың
биологиялық және психологиялық
себептерін түсіндіретін трактаттар шыға
бастады. Итальяндық дәрігер Ч.Ломброзо
қылмыстық әрекет пен адамның
биологиялық ерекшеліктері тікелей
байланысты деп түсіндіреді. Американдық
психолог В.Шелдон да адамның дене
бітімінің маңыздылығын атап көрсетеді.
Девиантты мінез құлықты әлеуметтанулық тұрғыдан
ең алғаш болып Э.Дюркгейм түсіндірді. Ол әлеумееттік
және мәдени факторлардың мәнін ашатын “аномия”
түсінігін ұсынды. Аномия бұл реттіліктің, заңдылықтың
болмауы.
Сонымен қатар, девиантты мінез құлықты зерттеген
Р.Мертон болып табылады. Р.Мертон девиацияның
себебі қоғамның мәдени мақсаттары мен оған қол
жеткізудің әлеуметтік қолдау тапқан құралдары
арасындағы алшақтықта деп санайды. Р.Мертонның
пікірі бойынша адамдар алдына мақсат қояды, сол
мақсатқа жету үшін түрлі жолдарды таңдайды.
Мәселен, жақсы немесе жаман жолдар. Жақсы жолмен
мақсатына жете алмаған адам жаман жолмен жетуі
мүмкін, бұны да девиацияның бір түріне жатқызуға
болады.
Девиация
түсінігі

Ч.Ломброзо, Э.Дюркгейм,
В.Шелдон З.Фрейд бойынша Р.Мертон
бойынша девиацияның бойынша
девиацияның психологиялық девиацияның
биологиялық түсінігі әлеуметтанулық
түсінігі түсінігі
Ч.Ломброзо
бойынша
девиациялық
қылмыстың
түрлері

Құштарлықтан
Туа біткен Ақылынан ауысқан Кездейсоқ
пайда болған
қылмыскер қылмыскер қылмыскер
қылмыскер

Индивидтің
Психологиялық
бойында
анотомиялық, аурулардың Эмоциялық Ойланбай,
физикалық, кесірінен мінез құлық кездейсоқ
Психологиялық заңды еріксіз арқылы заңды жағдайда заңды
және әлеуметтік
бұзатын бұзатын индивид бұзатын индивид
Аытқулар
пайда болады индивид
Қылмыс
Қылмыс
керлік
керлік

Жәбірлену
Жәбірлену
шісіз
шісіз Маскүнем
Маскүнем
қылмыскер
қылмыскер дік
дік
лік Девиатты
Девиатты
лік Мінез
Мінез
құлықтың
құлықтың
түрлері
түрлері

Ақылынан
Ақылынан Өзін
Өзінөзі
өзі
адасқан
адасқан өлтіру
өлтіру
Э.Дюркгейм бойынша өзін -
өзі өлтірудің түрлері

Альтруис
Эгоистік
тік

Аномия
лық
Р.Мертон
бойынша
девиация-
ның
түрлері

Ретреат-
Конформист- Ритуалист –
Инноватор – заңдылықтар
көрсетілген салт – мен құндылық
қоғамдық Бунт-
девиациялар дәстүрлерді тарды
құндылықтарды әлеуметтік
қатарына негізге ала Мойындамай
мойындайтын, идеалдан
жатпайтын, отырып өз өз іс әрекетін
артта қалған,
бірақ өзіндік жүзеге
өзіндік нақты іс әрекеттерін төңкерісшіл
мақсатына асыру
алға қойған жүзеге адам
қол жеткізбеген арқылы
мақсаты бар асыратын
адам қылмыс
адам адам жасайтын адам
В.Шелдон
бойынша
девиациялық
қылмыстың
түрлері

Эктоморф – экто Эндоморф- ішкі Мезоморф-
Дегенді білдіреді орташа,
сырттай дегенді толық денелі, аралық дегенді
білдіреді, адамдармен
білдіреді.
арық денелі, тіл табыса
білетін тұлға, Шымыр денелі,
заңды бұзуға қылмысқа
бірақ кездейсоқ
негізделмеген қылмыскер бір табан
тұлға атануы мүмкін жақын тұлға

Ұқсас жұмыстар

Девиантты мінез - құлық типологиясы мен классификациясының критерийлері

Девиантты мінез - құлық ұғымы

Девиация түсінігі

ҰЛЫҚБҮБІ ДЕВИАНТТЫ МІНЕЗ - ҚҰЛЫҚ

Девиантты мінез

Девиантты мінез - құлықты балалармен педагогикалық жұмыс жайлы ақпарат

Девиантты мінез - құлықтың себептері

Девиацияның формалары

Әлеуметтанудың дамуының негізгі кезеңдері

ӘЛЕУМЕТТІК ДЕВИАЦИЯ

Пәндер