Түйнеме

С. Д. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина университеті Кафедра:Жұқпалы аурулар

СӨЖ

Тақырыбы:Түйнеме

Орындаған:студент, Пржанова А. А.

Курс:3

Топ:07-003

Факультет:Қоғамдық денсаулық сақтау

Тексерген: Жаксыбаевна А. Б.

Алматы 2010жыл

Жоспары:

І Кіріспе

Түйнеме этиологиясы

ІІ Негізгі бөлім

Эпидемиологиясы

Патогенезі

Клиникалық көрінісі

ІІІҚорытынды бөлім

Емі

Алдын-алу шаралары

ІV Пайдаланылған әдебиеттер

Синонимі. Түйнеме, күйдіргі, Сібір жарасы.

Түйнеме-Bacilla anthracis қоздыратын, зооноздар тобына жататын, айқын улану белгілерімен, терінің, лимфа түйіндерінің және ішкі ағзалардың серозды-геморрагиялық қабынуымен сипатталатын аса қауіпті жұқпалы ауру.

Ауруды қоздыратын микроб-түйнеме таяқшасы-B. Anthracis. Bacillacae тұқымдастығына жатады, қозғалысы жоқ, грам «оң»таяқша.

Бациллалар экзотоксин өндіреді, 3 компоненттен тұрады:қорғушы антиген, ісіктік фактор, және леталды фактор. Микроорганизмдер вегетативті түрі 60°С температурада 15 мин. ішінде, қайнатқанда 1-2 мин. өледі.

Споралар ыстыққа құрақты:120-140°С температурадағы ыстық ауа әсерінен 2-3 сағатта, 110°С температурада автоклавта 40 мин. өледі. Қоздырғышты 5%фенол ерітіндісі, 3%хлорамин ерітіндісі, асқын тотығы, ыстық формальдегид, 1% формалин, 10% тұтқыр натр өлтіреді.

Эпидемиологиясы. Түйнеме -зооноз. Аурудың негізгі көзі-әртүрлі ауылшаруашылық малдар; кейбір жабайы малдар. Жануарлар түйнемені алиментарлы жол арқылы, трансмиссивті жұқтырады.

Берілу жолдары:

Контактілі-жарақаттық

Трансмиссивті

Алиментарлы

Аэрогенді

Қабылдаушы макроорганизм.

Жиілей ауруға ауыл тұрғындары, кәсіптік топтар.

Ауру жаз-күз айларында өршиді.

Патогенезі.

Қоздырғыштың ену және адаптация сатысы. Түйнеме таяқшасының денеге енетін қақпасы тері мен асқазан-ішек, тыныс жолдарының шырышты қабықшалары, жарақаттану болса, қоздырғыштың ішке ену процессі оңайланады.

Біріншілік ошақтық инфекция сатысы. Түйнеме қоздырғышы енген жерінде:Дақ>түйін>көпіршік>геморрагиялық пустула>жара>қабыршық пайда болады. Қоздырғыштар лимфа тамырлары арқылы геморрагиялық-некрозды лимфаденит дамиды.

Бактериемия сатысы. Геморрагиялық синдром, инфекциялық-токсикалық шок дамиды.

Клиникалық көрінісі. Жасырын кезеңі 1-12 күн.

Терілік түрі дамиды. Қызарған дақ пайда болады, түйінге айналады, папуланың ішін су кернеп көпіршікке айналады, геморрагиялық пустула, жара, қабыршық пайда болады. Жараның айналасында моншақ тәрізді«ұрпақтық»көпіршіктер шығады. 3 түстен тұрады:ортасы қара, оны қоршаған инфильтрат-қызғылт, ісік-бозғылт.

Ісік жараның айналасында ғана емес алысқа таралады. Кірген қақпаға жақын регионалді лимфа түйіндері іседі. Ісік бар жерді перкуссия жасағанда Стефанский нышаны байқалады.

Науқастың жалпы жағдайы ауырлайды

Түйнеменің клинико-патогенетикалық жіктелуі.

Берілу жолы

Кіру қақпасы

Біріншілік-ошақтық түрлері

Жайылмалы түрлері

Контактілі-жарақаттық

Тері

Терілік(98%)

эритематозды

(тілме тәрізді)

буллезді

(пустулезді)

жаралы

(карбункулезді)

эдематозды

(Ісіктік)

Екіншілік -жайылмалы

Аэрогенді

Тыныс жолдарының шырышты қабықшалары

Өкпелік

Екіншілік-септикалық

Алиментарлы

Ас қорыту жолдарының шырышты қабықшалары

Абдоминалды

(ішектік)

Екіншілік -септикалық

Алиментарлы

Ауыз- жұтқыншақ

Орофарингеалды, ангиозды

Инфекциялық -токсикалық шок

Өкпелік түрінде-өткір қызба, бұлшық еттің ауыруы, уытты-инфекциялық шок белгілері, кеудесі ауырады, ентігу, қанды қақырық, науқас бозарып, ерні, қолдарының саусақтары көгереді. Өкпесінен сырыл естіледі.

Ішектік түрінде-өткір қызба, уытты-инфекциялық шок, іштің қатты ауыруы, қанды диарея, ішегі шала салдануға ұқсап, ішегі тесілуі мүмкін.

Ауыз-жұтқыншақ нысанында-ауыз-жұтқыншағында өткір қызба мен уытты-инфекциялық шок, мойынның айқын білінген бір жақты немесе екі жақты ісігі, мойын лимфадениті.

Диагностикасы

Эпидемиологиялық тексерулер

Клиникалық белгілері

Лабораториялық зерттеулер

бактериоскопия

бактериологиялық зерттеу

ПТР

серологиялық реакциялар

биологиялық әдіс

терілік-аллергиялық сынама

Емі.

Этиотропты ем(терілік түрінде ципрофлоксацин, доксициклин, левомицетин, цефтриаксон, нетилмицин, амоксициклин)

Арнайы серотерапия(түйнемеге қарсы иммуноглобулин енгізіледі)

Патогенетикалық ем(кристаллоидты ерітінділер; дисоль, трисоль, хлосоль, ацесоль. Коллоидты ерітінділер; инфезол, полиглюкин, реополиглюкин)

Алдын-алу шаралары.

Ауырған не өлген малды көмген жердің қоршауы және паспорты болуы керек;

Осы ауруға кәсіби байланысты адамдар(малшылар, ауыл тұрғындары, мал өнмдерін жинайтын, сақтайтын т. б. ) мекемелерінің қызметкерлері ауырмас үшін жеке бас гигиенасы мен аурудың алдын алу шараларды орындауы тиіс;

Ауру малды, залалданған заттарды кезінде тауып, оны қауіпсіздендіру шараларын алдын ала қолданғаны абзал;

Санитарлық-ағарту жұмыстары мейлінше пәрменді жүргізілу керек;

Басқа да топырақ арқылы жұғу қауіпі бар жұмыстағы адамдар сақтанып жүргені дұрыс;

Жоспар бойынша ауруға қарсы егуге кейбір кәсіби мамандық адамдар жатады.