Жұпаргүл (Origanum): Қазақстандағы түрлері, морфологиясы және қолданылуы

Қазақ Ұлтық Аграрлық Университет

Жұпаргүл

Қабылдаған:Қожатаева А. Ж.

Орындаған:Құттыбекова Ж.

Алматы 2012

Жұпаргүл (Orіganum)

Жұпаргүл (Orіganum) - еріндігүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы. Еуропада (негізінен Жерорта теңізі жағалауында) және Батыс Азияда кездесетін 20-дан астам түрі белгілі.

Қазақстанда далалық, таулы аймақтардың шалғындарында, орман шеттерінде, бұталар арасында, тасты, тастақты тау беткейлерінде өсетін 2 түрі (киікшөп Жұпаргүл, көкбас Жұпаргүл) бар.

Бұлардың биіктігі 30 - 80 см, тік сабақты, сыртын түк жапқан өсімдік. Жапырақтары ұзынша жұмыртқа тәрізді, безді-түкті, жиегі тілімденген.

Гүлдері ұсақ, қызғылт немесе қызғылт қошқыл түсті, қалқанды-сыпыртқы гүлшоғырына топталған. Шілде - тамыз айларында гүлдеп, тамыз - қыркүйекте жемістенеді.

Жемісі - ашық қоңыр түсті, домалақ жаңғақша. Өсімдіктің құрамында эфир майы, илік заттар және аскорбин қышқылы бар.

Кептірілген гүлі мен жапырақтары емдік мақсатта қолданылады. Жапырақтарын дәм-татымдық мақсатта тағамға және арақ-шарап өндірісінде пайдаланады. Балды өсімдіктер. Мал жемейді.