Менеджмент туралы

Менеджмент

ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

НЕГІЗГІ ӘДЕБИЕТТЕР

Ахметов Қ. Ғ. Менеджменттің негіздері (Оқу құралы), Орал. 2005

Рахимбаев А. О, Сабатаева Б. О, Менеджмент, Алматы. 2006

А. К. Бельгебаев, А. Б Рахимбаев, Менеджмент, Алматы. 2006

Бердалиев К. Менеджмент, Алматы. 2005

ҚОСЫМША ӘДЕБИЕТТЕР:

Жакенова Б. и др. Менеджмент негіздері. - Астана : Фолиат, 2007. - 258 б

Сатыбалдыұлы С. Маркетинг және менеджмент негіздері. - Астана : Фолиат, 2007. - 319 б

Виханский О. С., Наумов А. И. Менеджмент: Учебник для вузов. -3-е изд. -М. :Гардарика, 1998.

ТАҚЫРЫП 1. Менеджмент туралы түсінік, оның мазмұны

ДӘРІС ЖОСПАРЫ

1. Менеджмент туралы түсінік

2. Менеджер және оның міндеттері

3. Менеджменттің даму кезеңдері

Менеджмент ағылшын сөзі, оның түпкі түбірі гректің «Манус» сөзінен шығып «қол, күш» деген мағынаны білдіреді.

Ағылшын тілінде Ocsford сөздігінде бұл ұғымға мынадай түсініктер беріледі:

А) Адамдармен қарым-қатынас жасау әдісі.

Ә) Билік және басқару өнері.

Б) Шеберліктің ерекше түрі және әкімшілік дағды.

В) Басқару органы әкімшілік бөлігі.

Менеджмент мағынасы - материалдық, адам, физикалық және ақпараттық ресурстарды басқару.

Менеджмент

Қызмет түрі (синонимы басқару)

менеджер = басқарушы, жетекші.

Директорлар кеңесі

білім саласы (бизнес мектептері,

жоғарғы білім, дәреже МВА,

ВВА, HBS, INSEAD, LBS, Wharton)

Менеджер

Меңгере білу

Жұмыс істей білу

Білімді

Менеджмент түсініктері, анықтамалары

Ф. Тейлордың пікірінше менеджмент - іргелі дәл ғылымға, ережелер мен принциптерге негізделген шынайы ғылым.

Питер Друкердің түсіндіруінше - жоғарыда аталған элементтері бола тұрса да, менеджмент ғылымнан немесе кәсіптен гөрі, практикаға жуықтау. Ол менеджмент ұғымына кең мағынада түсінік беруге қарсы болып, оны іскерлік кәсіпшілікке, былайша айтқанда тауар өндіру мен алуан түрлі экономикалық қызмет көрсетуге жатқызады.

Менеджмент ұғымына Э. Петерсон мен Э. Плоумен кеңірек түсінік берді. Олар былай деп жазады: «Кең мағынада, әлеуметтік тұрғыдан қарағанда, менеджмент дегеніміз адамдарға тән тенденцияда топты қалыптастыру нәтижесінде өрістейтін техника немесе тәсіл. Мұндай топтың мысалына үкіметті алуан түрлі клубтарды және іскер кәсіпорындарды жатқызуға болады. Қандай топ болмасын, оның өзінің дербес менеджменті болуы тиіс. Осы тұрғыдан алғанда менеджментті тәсілдер жиынтығы ретінде қарастыруға, әрі сол арқылы белгілі бір адамдар тобының мақсаттары мен міндеттері белгіленеді, айқындалады».

Клод Гельвецияның пікірінше, басқару процесі - өнер, оның басты мәні мен мазмұны нақты жағдайға қарап ғылымды (басқару саласындағы ұйымдық ілім негізін) қолдану.

Менеджмент- нарықтық экономика жағдайында өндірісті тиімді басқарудың теориясы мен практикасы.

Менеджмент - нақты мақсатты жүзеге асыру үшін кәсіпорын жұмысын басқаруға және ұйымдастыруға байланысты адамдар қызметінің түрі.

Көрнекті американ экономисті Василий Леонтьевтің анықтамасы бойынша: «Менеджмент - бұл өнім, технология, өндірісті ұйымдастыру, басқару еңбегі, әлеуметтік қатынас саласында жаңарту, инновациялау, жаңалық енгізу мақсатында фирмаларды, компанияларды тиімді басқару принциптері, тәсілдері мен формаларының жиынтығы».

Вольфганг Хойер өзінің «Европада бизнес қалай жасалады» кітабында былай деп жазды: «Менеджмент - бұл жұмыс істеп тұрған коммерциялық кәсіпорынның арнайы органы». Егер батыста кез келген кәсіпорын жөнінде сөз бола қалса, адамдар әуелі сол кәсіпорындағы бүкіл басшылыққа ден қояды, өйткені кәсіпорынды қоғамға танытатын да тек басшылар.

Менеджмент = ғылым+тәжірибе+өнер, шеберлік.

Менеджмент деңгейлері

Жоғарғы деңгейлі менеджерлер -зауыт директоры,

президенті, вице-президенті, директорлар кеңесінің

төрағасы, университет ректоры және т. б.

Орташа деңгейлі менеджерлер -

цех басшысы, бөлім басшылары,

филиал директоры, факультет деканы,

сату бөлімінің басшысы және т. б. .

Төменгі деңгейлі менеджерлер -мастерлер, бригадирлер,

кафедра меңгерушілері, сауда менеджерлері және т. б.

Менеджер деген сөздің өзі ағылшын тілінен шыққан ол бір нәрсені реттеу, бір нәрсені меңгеру, басшылық ету деген сөз. Менеджер ең кең тараған түрі. Ол басқару түрі экономикамен шұғылданатын заң және басқада мәселелерді жақсы білетін адам. Әр елде менеджерлерге түрліше анықтама беріледі. Американдықтардың түсінігінше мұндай адамдардың, міндетіне өзіне бағынатын белгілі қызметтердің нақты жұмыстарын ұйымдастыру жатады.

Европалықтардың түсінігінше менеджер қазіргі тәсілдерді басшылыққа ала отырып нақты жұмысты ұйымдастыратын адам. “Менеджер бұл жауынгер ” оған қателесуге болмайды. Өзінің жеке мүддесін фирма мүддесіне бағындыра білдіруге өзінің жанұясы фирманың гүлденуі үшін күресуі тиіс.

Жапонияда менеджер мектебінің негізгі жапон корпорацияларын болашақ басшыларын даярлайтын арнайы оқу орның жүздеген тыңдаушылары осы өсиетті қайталайды. Менеджердің табиғатына Друкер осындай сипаттама береді. Оның пікірінше менеджер арнайы екі міндетті атқарады және ол міндеттер әскер кәсіпорын жұмыскерлерінде еш қайсында жоқ.

1. Қолда бар ресурстардан нағыз тұтас өндіріс құру.

2. Кез-келген шешімді қабылдау іс-әрекетке кіріскенде.

Минцбург бойынша менеджерлер рөлі

1. тұлғааралық рөлдер

Басшы (әлеуметтік, құқықтық)

Көшбасшы - қоластындағы жұмысшыларды ынталандыруға жауапты.

Байланыстырушы звено - адамдармен жұмыс

2. Ақпараттық рөлдер.

Ақпаратты қабылдау - сыртқы ортадан ақпарат алу

Ақпаратты таратушы - ақпаратты тасымалдайды

Өкіл - жоспардан тыс ақпаратты таратушы

3. Шешім қабылдау барысындағы рөлдер

Кәсіпкер - жаңа жобаларды тауып құрастырады

Қателерді жоюшы - қателерді жөндейді

Ресурстарды бөлуші - маңызды шешімдерді қабылдайды

Келісімдер жүргізуші - келісім жүргізу жауапты

Менеджер функциялары:

Мәселені анықтау

Мәселені шешу

Персоналмен жұмыс

Келісімдер жүргізу

Барлық менеджмент үшін олардың қызмет орнына қарамастан ортақ қызмет болады.

А) Менеджер іскер кәсіпорын мақсатын орындайды. Сол мақсатын орындау үшін не істеу керектігін ойластырады.

Ә) Менеджер ұйымдастырушы болуы қажет.

Б) Менеджер көтермелеу шараларын қамтамасыз ететін тығыз байланыс орнатады.

В) Менеджер ұйым іс- әрекетін талдайды, нормалауды белгілейді.

Г) Менеджер адамның қызмет жағынан кемелденіп, жоғарлатуын қамтамасыз етеді.

Менеджерлік шеберліктің маңызды жақтарының бірі - келіссөз жүргізе білуі - әріптесінің мүддесін өз мүддесіне сәйкестендіре білетін өнері болуы тиіс. Мұның өзі әсіресе қарамағындағы адамдарға әкімшілік билік жүргізе алмайтын басшылар үшін де, сондай -ақ сырттан шикізат жеткізушілермен қарым-қатынас орнату үшін де аса қажетті жағдай.

Менеджменттің даму тарихы

Алғашында менеджментті жалпы алғанда адамдар топталып жұмыс істеген жерде адамдардың қоғамдық үш сферасында болған.

А) Саяси сфера - топтар арасында тәртіпті қабылдау үшін болды.

Ә) Экономикалық сфера - өндірісті және ресурстарды топтау және анықтау.

Б) Қорғаныс сферасы - бұл жаулардан және жабайы аңдардан қорғану үшін.

Менеджмент даму кезеңдерін теория және практикаға қарап отырып мынадай тарихи кезеңге бөлуге болады.

1. Ежелгі кезең б. з. д. 9 - 7 ғ. бастап бұл ең ұзақ дамыған кезең. Қазіргі 18 ғасырға дейін қамтыды. Кезең бастапқыда басқару тәжірибесі өте баяу жиналды. Алғашқы қауымдық құрылыс бірігіп етуді басқару және ұйымдастыру үшін 9 - 7 мың. жылдары таяу Шығыста шаруашылықтың бір түрінен екінші түріне көшу барысында, яғни өндіруші экономикалық басталды.