БАСҚАРУ ПРОЦЕСІНІҢ МАҚСАТЫ

Презентация қосу

БАСҚАРУ ПРОЦЕСІНІҢ
МАҚСАТЫ
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Басқару процесінің ұғымы.
2. Басқару процесінің мақсаты және
негізгі сипаттамалары.
3. Мақсатты анықтау процесі
4. Ұйымның сыртқы және ішкі орта
факторлары
1. Басқару – адамдардың кәсіптік
қызметі.
Басқару – бұл ұжымдағы адамдарға
және жекелеген адамдарға, олардың
бірлескен (еңбек) жұмыс процесінде
мақсатты жүйелі ықпал ету.
Басқару ең алдымен ықпал ету, демек
мұның өзі сол әрекетке билік ету
қажеттігін көрсетеді.
«Мақсаттылық» анықтамасы басқару міндетін –
ұжымның алдына қойған мақсатына жетуін
қамтамасыз етуді көздейді. Оның үстіне мақсат қою
да басқару міндеті.
«Жүйелілік» анықтамасы дүркін-дүркін емес,
жүйелі, үздіксіз жүзеге асыру қажеттігін көрсетеді.
Әрекеттің осындай міндетті бірізділігін басқару
процесі деп атайды. Әр түрлі деңгейде басқару
прцестерінің күрделілігіне және алуан түрлілігіне
қарамастан, Д. Н. Бобрышев осы категорияға –
басқару процесіне біршама жалпылама анықтама
береді. Басқару процесі – бұл шешімді шығаруды,
қабылдауды, қабылданған шешімнің орындалуы
жөніндегі жұмыс барысын үйлестіруді, қабылданған
шешімнің орындалу барысын бақылауды
бірізділікпен жүзеге асыру (1 схема). Бұл анықтама
басқару әрекетінің мазмұнын да ашады.
2. Шешімнің орындалуын ұйымдастыр – қажетті жағдай жаса, міндетті түсіндір, оны
қалай орындау керектігін айт, дәлелде

1. 3. Жұмыс
Шешімді барысын
шығар үйлестір –
және пайда болған
орында – келіспеушілік
кім, не Ақпарат ті жой
істеу (диспетчерле
керектігін )
айқында

4. Бақылау – қабылданған шешімге сәйкес, мұқият есептеуді негізге ала
отырып жұмыс барысының орындалуын өлше
Басқару функциясы – басқару қызметінің нақты
түрі, оны жүзеге асыру үшін арнайы амалдар мен
әдістер, сондай-ақ тиісті ұйымдық жұмыстар
қолданылады.
Әрбір басқару функциясы процесс болып
саналады, өйткені, бұлар да өзара байланысты
әрекеттер сериясынан тұрады. Басқару функциясы
барлық функцияның жалпы жиынтығы. Функция –
көпмәнді термин.
Функция – бұл сонымен қоса әрекет, міндет,
жұмыс. Бұл мағынада функция ұғымы басқару
функциясының категориясын анықтаған кезде
басқару теориясында, сондай-ақ олардың
ұйымдастыру жүйесіндегі басқа функциялардан -
өндірістік, әлеуметтік т. б. өзгешелігін көрсету
үшін пайдаланылады.
Басқарудың барлық функциясы бір-
біріне тығыз байланысты, сонымен
қоса, олар бір-бірімен сіңісіп кетеді.
Басқару процесі өзара байланысты
функцияларынан: жоспарлаудан,
ұйымдастырудан, мотивация және
бақылаудан тұрады.
2-схема. Басқару функциясы
БАСҚАРУДЫҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИЯЛАРЫ

Жоспарлау Ұйымдастыру

Бақылау Ынталандыру

Байланыстырушы процестер:
коммуникация
шешім қабылдау 8
2.Жоспарлау барлық басқару
функциясының ішіндегі ең елеулісі
болып саналады.
Жоспарлау кәсіпорын мен бөлімшенің
мақсатын таңдап алудан тұрады,
сондай-ақ осы мақсатқа жету
амалдарын қарастырады.
Ұйымдастыру. Ұйымдастыру – демек
нендей бір құрылым құру. Ұйым өзінің
жоспарын орындау, сол арқылы
мақсатына жету үшін
конструкциялауға қажетті көптеген
элементтер болады.
Мотивация. Егер кімде кім ұйымдағы нақты
жұмысын орындамаса, онда тіптен ойдағыдай
жасалған жоспардың және ұйымның неғұрлым
жетілдірілген құрылымның ешқандай мәні
болмайды. Сондықтан да мотивацияның
міндеті сол, ұйым мүшелері өздеріне бекітілген
міндеттерді жоспарға сәйкес орындау.
Бақылау. Күтпеген жағдайға байланысты
ұйым өзінің бастапқы, басшы белгілеген
бағытын өзгертуі мүмкін. Сондықтан да
басшының міндеті, ұйымға елеулі зиян келмей
тұрғанда алғашқы белгіленген жоспардың
өзгеру себебін тауып, анықтау болуы тиіс.
Бақылау – бұл ұйымның өз мақсатына жетуін
қамтамасыз ету процесі.
3.Басқарудың бастапқы пункті – басқаруды
қалыптастыру және мақсатты таңдау болып
саналады. Мақсаткерлік – басқару жүйесінің басты
қасиетінің бірі. Басқару мақсаты – басқару жүйесі
тапсырмасының еңбек әрекеті нәтижесінде
орындалуы, оған қол жеткізу үшін басқару
объектісінің жұмыс істеуі.
Басқару шешімдерін ойластыруда қолда бар
ресурстар мен қоғамдық қажеттілікке негізделген
мақсат ерекше маңызды рөл атқарады. Мақсатты
айқын тұжырымдаудың психологиялық мәні де бар,
өйткені мұның өзі ұжымның өз ісіне сенімділігін
арттырады, өз жетістіктерін салыстыруға мүмкіндік
береді, әрі кейбір мақсатының орындалуынан
қанағат алады. Мақсат неғұрлым биік, мәртебелі
болса, эмоция да соғұрлым әсерлі, мұның өзі түптеп
келгенде мақсатқа тезірек жетуге ықпал етеді.
Ұйымның тиімділігін арттыру үшін мақсат айқын болуы
тиіс. Не ресурстардың жеткіліксіздігінен, не сыртқы
факторлардан ұйымның мүмкіндігіне нұқсан келтіру
қолайсыз жағдайға, баянсыз мақсатқа ұшыратуы мүмкін.
Қол жетпеген мақсат жұмыскерлердің ынта-ықыласын
кемітеді.
Басшы мақсатты айқындағаннан кейін стратегиялық
жоспарлау процесінің диагностикалық кезеңін бастайды.
Әуелі сыртқы ортаны үш параметрі (өлшемі) бойынша
зерттейді.
Ағымдағы стратегиясының әр түрлі аспектілеріне ықпал
ететін өзгерістерді бағалау.
Фирманың ағымдағы стратегиясына қандай факторлар
қауіп төндіретіндігін анықтау. Бәсекелестер қызметін
бақылау басшыға кездейсоқ қауіп-қатерге әзір болуына
мүмкіндік береді.
Жоспарды түзету арқылы жалпы фирмалық мақсатқа
жету үшін қандай факторлардың көбірек мүмкіндік
беретіндігін анықтау.
Сыртқы ортаны талдау процесс болып
саналады, сол арқылы стратегиялық
жоспарды жасаушылар ұйым тарапынан
тысқары факторларды бақылап, фирмаға
төнетін қауіп-қатер мүмкіндігін
анықтайды.
Сыртқы ортаны талдау ұйымға мүмкіндікті
болжалдау уақытына, кездейсоқ
жағдайда жоспар жасау уақытына, қауіп-
қатер төнген жағдайда күні бұрын
ескерту уақытна және стратегияны
белгілеу уақытына мүмкіндік береді.
Ұйымның сыртқы
және ішкі ортасы
Тікелей ықпал ету ортасы
тұтынушылар

бәсекелестер делдалдар

ҰЙЫМ

кәсіподақтар
Қосымша ықпал ету ортасы
саяси
технологиялық

экономикалы
қ Нарықтық

ҰЙЫМ

халықаралық
әлеуметтік
Сыртқы ортаны талдау арқылы ұйым болатын қауіп-
қатерлерді пайымдап, соған қарсы күні бұрын
әрекет ете алады.
Жүргізілген талдаудан кейін басшы ұйымның күшті
және осал жақтарына баға береді. Жоспарды
ойдағыдай жүзеге асыру үшін басшы ұйымның ішкі
мүмкіндіктері мен кемшіліктері туралы, сондай-ақ
сыртқы проблемалар хақында толық хабардар
болуы тиіс.
Ішкі ортаны бағалау және талдау
Фирманың ішкі мүмкіндіктерді игере алатындығын,
ал сыртқы мүмкіндіктерді пайдалана білетіндігін,
сондай-ақ өзіндегі әлсіз тұстарын айыра алуын
анықтаудың зор маңызы бар. Процестер көмегімен
ішкі проблемалар диагнозын жүзеге асыруды
басқарушының тексеруі деп атайды.
Ұйымның ішкі ортасы
Нақты нәтижелі жағдай, ұйым жетуге
мақсат тырысатын күтілетін нәтиже.

Белгілі бір мерзімде бекітілген әдіспен
міндет орындалатын жұмыс.

Ұйымның мақсатын тиімді жетуге
құрылы көмектесетін басқару деңгейлері мен
м функционалды сала арасындағы қарым-
қатынас.

техно- Қорытынды нәтижеге жетуге
логия қолданылатын құралдар.

Ұйымның негізін құрайтын ол – адам
адам ресурстары. Ұйымда өнім шығарып, ұйым
мәдениет қалыптастырады.

Ұқсас жұмыстар

Педагогикалық менеджменттің принциптері

БАСҚАРУ ПРОЦЕСІНІҢ ПСИХОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ БАСҚАРУДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ТЕОРИЯЛАРЫ

Бақылау үрдісінің кезеңдері

Кәсіпорында маркетингті басқару процессі

ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ БАКАЛАВРИАТ

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ

Оқыту процесі Тәрбие процесі

Басқару стильдері

ШЫҒЫНДАРДЫ БАСҚАРУ ЖӘНЕ ӨНІМНІҢ ӨЗІНДІК ҚҰНЫ

Мектеп тәрбие жүйесі ретінде

Пәндер