Энтеробактериалар-ішкі инфекциялардың қоздырғыштары (эшерихиялар, сальмонеллалар, шигеллалар)

Жоспар:

Жалпы қасиеттері

Классификациясы

Эшерихиялар, негізгі қасиеттері

Сальмонеллалар

Шигеллалар - негізгі қасиеттері

Ішек инфекцияларды спецификалық емдеу мен профилактикасы.

Мақсаты:

Ішек инфекциаларының қоздырғыштарының сипаттамасын білу. Клиникалық белгілері.

Тұқымдасы: Энтеробактерия

(Enterobacteriaceae)

Туыстығы: Escherichia, Salmonella, Shigella, Proteus, Klebsiella, Yersinia т. б

Escherichia 1885 ж - Т. Эшерих.

E. coli - шартты патогенді микроб.

Ішеқ таяқшаларының қызметы макроорганизмге өте қолайлы:

1) Зат алмасу процесстеріне қатысады

2) патогенді микроорганизмге антагонисттіқ әсер тигізеді

3) иммуногенезге қатысады

Морфологиясы мен физиологиясы:

Факультативті анаэроб, перитрих және қозғалмайтын варианттары болады. Капсуласы /микрокапсуласы/ бар; S және R - пішінді колониялар болады. Тығыз ортада - дөңгелек, дөңес, жылтыраған, түсі сұрлау колониялар түзеді (S) . Сұйық ортада - лайланып өсіп тұнба береді. Дифференциялды-диагностикалы орталарда:

Эндо - металша жылтыраған қою қызыл түсті.

Левин - қара-көк түсті колониялар түзеді.

Висмутсульфитті агарда - қоңыр - көкшіл түсті колониялар түзеді.

Биохимиялық қасиеті жоғары:

глюкозаны, лактозаны (Lac+, Lac-), маннит, арабинозаны қышқылға мен газға дейін ыдыратады,

индол +, Н2S-, желатинді-, нитратты нитритке дейн ыдыратады, Фогес -Проскауэра (ацетилметилкарбонил) -, уреаза - .

Резистенттілігі: Нәжіспен сыртқы ортаға түскеннен кейін - бірнеше апта, айлар тіршілігін сақтай алады. 2-3% хлорамин, 5 % фенол және t° - 70°С - 5´-10´ қырылады. Ультра-күлгінді сәуле (УКС) - тез жойып жібереді.

Антигендері: О ; Н ; К - А, В, L :

А - термостаб.

В, L - термолаб.

Патогенезі: Патогенді және эпидемиологиялық қасиеттері бойынша - 2 топқа бөлнеді:

Эндогенді инфекция қоздырушылар (ШПМ) - іріңді қабыну инфекциясын шақырады. (коли - бактериозы, коли - сепсис, пиелонефрит, перитонит)

Экзогенді - жедел ішек инфекциясы. Эшерихиозды (диареяны) шақырады,

4 топқа бөлінеді:

а) ЭПІТ - энтеропатогенді - E. сoli сальмонелла тәрізді инфекция шақырады.

б) ЭТІТ - энтеротоксигенді - тырысқақ тәрізді инфекция

в) ЭИІТ - энтероинвазивті - дизентерия (жерше) тәрізді

г) ЭГІТ - энтерогеморрагиялық колит шақырады

Инфекцияның патогенділік факторлары мен локализациясы:

а) ЭПІТ - эндотоксиндер (лпс), гемолизиндер, адгезиндер, аш ішеқ, колиэнтерит, 6-12 жаста балалар аурады.

б) ЭТІТ- адгезиндер, энтеротоксин (холерогенге ұқсас), аш ішек, 1 -жастан асқан балалар мен ересектер ауырады.

в) ЭИІТ- адгезиндер, энтероциттердің ішіне ену факторлары, шигелла тәрізді токсин, тоқ ішек, 1. 5-2 жаста балалар мен ересектер ауырады.

г) ЭГІТ - шигелла тәрізде цитотоксин, адгезиндер, соқыр және тоқ ішек, геморрагиялық колит ( емшек еметін нәрестер ауырмайды) .

Эшерихиялар - клеткалардың сыртқы бетінде көбейеді. Вируленттілігі адгезивтік қасиетіне байланысты:

энтеротоксинді, энтеропатогенді - аш ішектің,

энтероинвазивті - тоқ ішектің эпителиінде адсорбцияланады.

Жедел ішек инфекциялар - 70% ЭПІТ байланысты.

Эшерихиоздарда - гуморальді иммунитет (Lg G, Slg A), қайталап аурудан сақтай алмайды, иммундық жүйенің қызыметі төмендейді (дизбактериоз) .

Инфекция көзі - науқас адам, тасымалдаушы.

Жұғу жолы: алиментарлы (тамақ, су ), тұрмыстық- қатынастық. Спецпрофилактикасы жоқ.

Емдеу - бифидумбактерин, бификол, лактобактерин, колибактерин.

Колиэнтериттерің қоздырштарына қарсы балаларда табиғи қорғаныстың даму шарттары:

бифидумбактериялардың болуы

табиғи резистенттіліктің факторларының әсері (лактоферрин

т. б. мен SJg A)

Shigella - дизентерия немесе шигеллез, жерше ауруын қоздрады- S. dysenteriae, S. flexneri, S. boydii, S. sonnei .

Морфологиясы мен физиологиясы:

Қозғалмайтын, пили бар, қоректік орталарға талғамсыз, хемоорганотрофтар. S- формалы колония түзеді (S. sonnei- R-формалы колониялар) . Лактозаны, сахарозаны ыдыратпайды, ал S. sonnei - баяу ыдыратады ( 4-5 күн) .

Эндо, Плоскорев, Левин орталарында боялмаған түссіз колония түзеді. Н2 S -, уреаза-, р Фогес - Проскауэр-, глюкозаны қышқылға дейін ыдыратады .

Антигендері: О- және К -АГ (S. flexneri)

Резистенттілігі (төзімділігі) : Ең төзімдісі S. sоnnei, ал ең төзімсіз - S. dуsenteriae. Шигеллалар жоғарғы t°, ультра күлгін сәуленің, дезинфектанттар ерітіндісінің әсеріне сезімтал келеді.

Патогенезі: Шигелланың вируленттілігі адгезивті құрамымен анықталады. Микрокапсуланың көмегімен тоқ ішектің энтероциттеріне жабысады. Энтероциттердің ішіне еніп (муциназа) шырыш асты қабатында макрофагты фагоцитоздайды. Макрофаг өледі, цитокиндер бөлінеді, олар лейкоциттермен бірге шырыш асты қабатында қабыну процессін шақырады (өйық жара колит) .

S. flexneri, S. sоnnei патогенділік факторлары

цитотоксин -энтероциттерді, нейрондарды, миокард клеткаларын зақымдайды.

эндотоксин (ЛПС) -нервтік және қан тамыр жүйесін зақымдайды.

адгезиндер

инвазивті ақуыздар

S. dysenteriae патогенділік факторлары:

экзотоксин

адгезиндер

цитотоксиндер

Жедел жершенің патогенез кезеңдері:

тоқ ішектің эпителиіне адгезияланып, енуі, көбеюі

шигеллалар - жасуша ішілік паразиттер

токсигенділігі (энтеротоксин, цитотоксин) өйық жаралар түзуі

ЖСБТ-ті дамыту

Жинақталу жері - тоқ ішеқ.

Иммунитет - жергілікті, Slg A, шигелланың эпителиалды клеткаларына жабысуы мен пенетрациясына кедергі жасайды және тұрақсыз.

Шигелла - адамның тоқ ішегінде мекендейді. Негізгі - алиментарлы және контактты жолмен жұғады.

Емдеу - фторхинолдар, поливалентті бактериофаг, вакциналар - әсерсіз.

Sаlmonella 1885-ж. Сальмон, Смит ашты.

Іш сүзегі, қылаулардың және гастроэнтериттердің қоздырғыштары.

Морфологиясы мен физиологиясы:

Майда грам теріс, перетрихтар, капсуласы бар, лактозаны ыдыратпайды, факультативті анаэробтар. Қарапайым ортада өсе береді. ЕПС - лайланып өседі. Эндо, Левин, Плоскирев орталарында түссіз колониялар, висмут - сульфитті агарда - қара түсті, металша жылтыраған, айналасы қараға боялған колониялар түзеді. S. schottmuelleri -колонияның айналасында шырышты белдеу түзеді.