Будан ұрықтағы хромосомолардың селективті жойылу әдісімен гаплоидтарды алу

Презентация қосу

Презентация

Будан ұрықтағы хромосомолардың
селективті жойылу
әдісімен гаплоидтарды алу

Орындаған: Нұрдын Рыскүл
Бұл әдіс гаплопродюсер әдici деп аталады.
Keйбip өсімдіктеерді әріден будандастырғанда бұдан
ұрықтың ерте даму кезеңінде аталық немесе
аналықтың хромосомалары селективті (ipiктеліп)
жойылады. Бұл құбылыс арпада жете зерттелген.
Диплоидтық арпаның екпе түрін (Hordeum vulgare)
көп жылдық диплоидтық жабайы пиязшық түріне
(Hordeum bulbosum)будандастырған соң Hordeum
vulgare түріне тән гаплоидтық хромосомалар
жиынтығы бар өсімдік пайда болады. Ұрық пен эндо
сперм өсе бастағанда жабайы түрдің хромосомалары
элиминацияға ұшырайды, яғни жойылып кетеді.
Ұрықтандырудан кейін 5 күн өткен соң,
ұрық пен эндосперм клеткалары бөлінген
кезде Н.bulbosum хромосомалары толық
жойылады. Әpбip бөлінуде генетикалық
сыйымсыздықтың салдарынан 3 хромосома
жойылады. Тозаңданудан кейін 15 теулік
өткен соң, аналық өсімдіктегі будан ұрықтың
ecyi тоқтайды. Дегенмен, сол ұрықты in vitro
жағдайында өcipin, сактап қалуга болады,
лайықты қоректік ортада одан нормалы өскін
шығады.
Н.bulbosum түрін аналық немесе аталық ретінде
пайдаланғанда да гаплоидтық өсімдіктер шығады.
Аталық ретінде пайдаланғанда, андрогендік
(микроспорадан шыққан) гаплоидтар алынады.
Аналық ретінде қолданғанда, матроклиндік
(жұмыртка клеткасынан шыққан) гаплоидтар
шығады. Ұрықты жасанды ортада өcipin,
диплоидтық (2п=14) арпаның, моногаплоидтарын
(п=7) алуға болады, ал тетраплоидтық (4п =28)
арпадан дигаплоидтарды (2п= 14) алуға болады.
Гаплоидтар ұрпақсыз болады, сондықтан оларды
міндетті түрде дигаплоидтық деңгейіне көшіреді. Ол
үшін колхицинді қолданады. Гаплоидтық
организмнен алынған дигаплоид - нағыз гомозигота,
таза линия болады. Сөйтіп, бұл әдісті қолданып,
гомозигота алудың мерзімі қыскарады. Сонымен
бipre организм рецессивтік гендерден айырылады.
Бұл едіспен арпаның әр түрлі сорттары мен
будандары алынады, сонымен қатар оның тиімділігі
жоғары және альбинос өсімдіктepi болмайды.
Осы әдісті қолданып, кейін бұдан ұрықты in vitro
өcipin Одессада Селекциялық генетикалық
институтында жаздық арпаның Исток пен Одесский-
15 деген жаңа сорттары төрт-ақ жылдың iшiндe
шығарылды, ал әдеттегі селекция әдістерімен оған
10-12 жыл кетер еді. Осы жолмен Канадада арпаның
Минго мен Родео сорттары шығарылган.
Арпаның жабайы түрін тозаңдандырғыш
ретінде пайдаланып, қара бидай мен
бидаидың гаплоидтарын алуға болады.
Қазакстанда гаплопродюссер әдісімен К.
Жамбакин бен Б. Анапцяев арпаның
диганлондтық линияларын табысты
шығаруда.

Ұқсас жұмыстар

Гаплоидтық технология

Өсімдіктерді сауық ыру. Гаплоидтық технология

Биологиялық мембраналардың қызметтері

РЕНТГЕНДІК СПЕТРОСКОПИЯ

Мырыш пен қорғасынның қолданысы

Қала ортасындағы қалдықтар мәселесі

ДНҚ инденцификациясы

Қос жарнақтылар класы

Тас көмірді флотациялық әдіспен байыту

Жоғары пәрменді сұйық хроматографиясы

Пәндер