Күнбағыстың будандарын өндіріу тұқым сапасын анықтау және сорттары

Презентация қосу

Күнбағыстың будандарын өндіріу
тұқым сапасын анықтау және
сорттары.

Орындаған: Құдыш.Г
Қабылдаған:Мызабаева.Г.Ә
Күнбағыс тоғыса тозаңданатын күрделі
гүлдердің тұқымына жатады. Ұрығы тұқымы
сопақша болып келеді.
Күнбағыс тоғыса тозаңданатын өсімдік
болғандықтан, әрбір сорт немесе репродукция
бір-бірінен және сортты тұқымға жатпайтын
егістіктен алыс егілмесе, ол қалыптасқан
құндылық қасиетінен тез айырылып қалады.
Шаруашылықтарда күбағыстың тұқымдық
бөлімшелері басқа егістіктерден мүлде бөлек
егілу керек. Морфологиялық белгілері
бойынша тұқымы үш топқа бөлінеді:
шағытын;
май тартатын;
екі аралық жалпақ дәнді.
Май тартатын топқа дәннің ұзындығы 1,4 см-ге дейін жететін
және оданда ұзындырақ күнбағыс тұқымы жатады. Оның
аралық тобына , әдетте шағатын, дәні жалпақ, майда күнбағыс
жатады.
Майлы күнбағыстың дәні толық, тығыз бітеді, сондықтан
оның қабығы жұқа, майлылығы неғұрлым жоғары болады.
Майлы күнбағыстың биіктігі 2-2,5 м сабағы жапырақты. Майлы
күнбағыстың дәні түрі жөнінен қара қоңыр және сұрғылт
қоңыр (көбінесе ақшыл жолағы бар) болып екіге бөлінеді.
Шағатын күнбағыстың дәні босаң, қабығы қалың,іші қуыстау
келеді. Мұның өзі қабағы көп, майы аз болатынын көрсетеді.
Күнбағыстың көптеген сорттарының дәнінде жұқа қатты
қабыршақ пайда болады. Қатты қабыршақты күнбағыс дәні
қара күйеге шалдықпайды. Күнбағыс майы майы шамалы ғана
құрғайды,негізінен тамаққа сол күйінде және де өңделген
маргарин күйінде пайдаланылады.
Тұқым будандары бірінші ұрпақты және олардың
ата-аналық формалары:
- суперэлиталы және элиталы ұрықты тұқым
аналық формасынан, сонымен қатар
- жай будан бөлімшері
- сорт линия аралық
- үш линия аралық будандарды дұрыс өндіру
мақсатында барлық ережелерден өткізіледі.
10-15 күннің ішінде күнбағыс гүлдеудің алдында
көбейту бөлімшелерінде ата-аналық формалары
немесе будандастыру бөлімшелерінің оқшаулау
арақашықтығын қатаң сақтайды
Егерде әрбір зерттеулерде мынадай жағдайда
шығарылады, ұрықсыз өсімдіктер бөлімі ұрықты линия
қатарынан 2 % асып түссе. Осы тәртіп бойынша диагналды
өткізуімен қайта зерттегенде ұрықсыз линиялар қатарында
– ұрықты аналық формасын көбейту бөлімшелеріне
бекітілген және линияларды–ұрықсыздық будандастыру
бөлімшелеріне орналастырады. Типсіз және ауруға
шалдыққан өсімдіктерге есептер жүргізіледі. Типсіздіктерге
бір гүл тұғырлы өсімдіктер жатады, линиялар бұтақты,
сонымен қатар бұтақты өсімдік бір гүл тұғырлы формалар.
Көбею бөлімшелеріндегі аналық тұқымдық қоспалы болса
жіберілмейді. Будандастыру бөлімшесінде типсіз
өсімдіктердің бөлімі, ұрықсыздықта аналық формасының
ұрықтылығы, сорттық шабындық өткізіліп болғаннан кейін
2%-дан, ал көбею бөлімшесінде элиталы және суперэлиталы
тұқымдар 1%-дан асып түспеуі
Егерде әрбір зерттеулерде мынадай жағдайда
шығарылады, ұрықсыз өсімдіктер бөлімі ұрықты
линия қатарынан 2 % асып түссе. Осы тәртіп
бойынша диагналды өткізуімен қайта зерттегенде
ұрықсыз линиялар қатарында – ұрықты аналық
формасын көбейту бөлімшелеріне бекітілген және
линияларды–ұрықсыздық будандастыру
бөлімшелеріне орналастырады. Типсіз және ауруға
шалдыққан өсімдіктерге есептер жүргізіледі.
Типсіздіктерге бір гүл тұғырлы өсімдіктер жатады,
линиялар бұтақты, сонымен қатар бұтақты өсімдік
бір гүл тұғырлы формалар. Көбею бөлімшелеріндегі
аналық тұқымдық қоспалы болса жіберілмейді.
Күнбағыс сортарры
Қазақстан Республикасы танаптарында жақсы өнім беретін жоғары майлылыұтағы
майлы күнбағыстың ерте және ортадан ертепісетін сорттары аудандастырылыған .Төменде
бұл сорттардың қысқаша шаруашылық –биологиялық сипатамасы келтірілген .
Армавирец . Ерте піседі қуаңшылыққа орташа төзімді ,сұмқұла мен күнбағыс
көбелегіне төзімді .Сорт мол өнімді және жоғары майлы 49-51% жаппай және біркелкі
піседі .Бүл сорты Шығыс қазақстан обылысында аудандастрылған ,Солтүстік қазақстан
обылыстарында да өсіруге болады .
Восход .Орташа мерзімде піседі ,қуаңшылыққа төзімділігі орташа ,сұмқұла мен
күнбағыс көбелегіне төзімді ,шірінділерімен залалданады .Мол өнімді ,жоғары майлы( 51-
54%) сорт .
Заря . Ерте пісетін ,құағшылыққа орташа төзімді сорт .Мол өнімді ,жоғары майлы (50-
53%) .
Солнечный 20,Полет ,казакстанский 3124 және казакстанский 1 сорттары
аудандастырылған .
Күнбағыс тұқымы себілген егіске карантинді арамшөптер, жәнтіктер және аурулар
жіберілмейді Ауыл шаруашылық Министерлігің бетітуі бойынша.
Күнбағыс тұқымының барлық париясы құжаттануы керек.
Элиталы тұқым және суперэлиталы тұқымдары егіске міндетті түрде егіске
құжаттарымен жіберіледі. Тұқымдық аттестат, ал бірінші және басқа репродукцияларына
-Тұқым куәлігі, тұқымның шығу тегін оның сорттық және егістік сапасын, тұқымның
барлық партиясын күәләндіру.
«АКТ апробация» және «Кондициялы тұқым Күәлігі» себілетін тұқымдарға қажетті
құжаттар.
Назар қойып
тыңдағандарыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Күнбағыс

Мемлекеттік сорт сынау мен будандарды аудандастыру

Күнбағыс майын өсіру ерекшеліктері

Күнбағыс және асқабақ дәндерінің ветеринарлық санитарлық сараптау

Республиканың әртүрлі аймақтарында күнбағысты майға өсіру ерекшеліктері. Дақылды фитомелиорант ретінде пайдалану мүмкіндігі. Өсімдік майынан азық- түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі күнбағыстың рөлі

Қызанақ дақылы

Күнбағыс дақылы

Жүгері дақылының морфологиялық ерекшеліктері және сорттары мен будан алу әдістемелері

Жәндіктер мен өсімдіктердің генетикалық инженериясы

Майлы өсімдіктер

Пәндер