КӘСІПОРЫННЫҢ ТАБЫСТЫЛЫҒЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛДАУДЫҢ МІНДЕТТЕРІ

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының білім және ғылым
министрлігі
Пәні: Кәсіпорынның
қаржылық жағдайын
талдау
КӘСІПОРЫННЫҢ Тобы: Қаржы 2курс

ТАБЫСТЫЛЫҒЫНЫҢ
КӨРСЕТКІШТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ
ТАЛДАУДЫҢ МІНДЕТТЕРІ
Орындаған: Қаржауова Айымгүл
Саматқызы
Тексерген: Абдикаймова Айжан
Жанадиловна

Алматы 2011-
Табыстар дегеніміз –
қаржының келуі немесе
активтер құнының өсуі, не
болмаса пассивтердің азаюы
түріндегі есепті кезеңдегі
экономикалық пайданың ұлғаюы
болып табылады, бұл
акционерлер салымдарының
есебінен өсуден басқа
жағдайдағы капиталдың өсуіне
әкеледі.
1995 жылы 26 желтоқсандағы
«Бухгалтерлік есеп туралы» заң
күші бар ҚР Президентінің 2732
Жарлығында анықталған. Жарлықтың
13-бабында былай делінген:
«Табыстар – бұл есептік кезеңдегі
активтердің ұлғаюы немесе
міндеттемелердің азаюы». Белгілі
бір шығындар шығармай әдетте
қажетті табыстарды алу мүмкін
емес. Өз кезегінде, табыс алмай
кәсіпорынның дамуын жүзеге асыру
және әлеуметтік мәселелерді шешу
мүмкін емес.
Табыстылықтың көрсеткіштер
жүйесі ең алдымен қаржылық
нәтижелердің абсолютті
көрсеткіштерінен тұрады, олар:
өнімді (жұмыс, қызметті)
өткізуден алынатын табыс; жалпы
табыс; негізгі қызметтен
алынатын табыс; салық салынғанға
дейінгі дағдылы қызметтен
алынатын табыс; төтенше
жағдайлардан алынған табыс;
кәсіпорын қызметінің соңғы
қаржылық нәтижесі болып
Табыс жинақталған түрде
шаруашылық жүргізудің
нәтижесін, жанды және
затқа айналған еңбектің
өнімділігін көрсетеді. Оны
кейбір экономистер
экономикалық тиімділік
көрсеткіштері қатарына
жатқызса, енді біреулері
оны кәсіпорын жұмысының
тиімділігіне жатқызады.
Нарық жағдайында табыстың рөлі айтарлықтай артты.
Өзіміз білетіндей жоспарлы-директивті экономика
жағдайында оның рөлі төмендетілген болатын.
Табыс(пайда) табу кез келген кәсіпорынның мақсатты
функциясы (қызметі) ретінде төмендетілді. Нарықтық
экономикаға көшумен табыс оның, яғни кәсіпорынның
қозғаушы күшіне айналды. Тек табыс қана өзара
байланысқан үш мәселенің шешімін анықтайды: нені,
қалай және кім үшін өндіру керек? Табыс табу кез
келген кәсіпорынның қызмет етуінің мақсаты болып
қалыптасты, ал нарықтық экономика кәсіпорынның
негізгі өндірістік және әлеуметтік дамуының көзі
болып табылады.Бұл принцип өнімді өндірудегі
шығындардың толық ақталуын және кәсіпорынның
өндірістік-техникалық базасының кеңеюіне
негізделеді. Бұл әр кәсіпорын өзінің ағымдағы және
күрделі шығындарын өзінің меншікті қаржы
көздерінен жабатындығын білдіреді. Уақытша қаржы
тапшылығы кезінде,оларға деген қажеттілік, егер
бұл ағымдағы шығындар болса, олар банктің қысқа
мерзімді ссудаларымен және коммерциялық
несиелерімен, сонымен қатар капитал салымдары
банктің ұзақ мерзімдік несиелерімен жабылуы
Нарықтық экономика жағдайында
табыстың рөлі ол атқаратын
қызметтермен анықталады. ТМД
елдеріндегі арнайы әдебиеттерде
табыс қызметі туралы мәселе
жөнінде бірыңғай пікір жоқ. Оған
2-ден 6-ға дейін қызметті
жатқызады. Біздің ойымызша, ол
тек екі қызмет атқарады:
1)Мемлекеттік бюджет табысының
көзі;
2)Кәсіпорын мен бірлестіктердің
өндірістік және әлеуметтік даму
көзі.
Функциялардың және олардың өзара
шарттылығындағы бірлігі, табысты
шаруашылықты жүргізуші қоғамның,
кәсіпорын ұжымының және әр
жұмысшының экономикалық
мүдделері байланысатын элементі
ретінде көрсетеді. Осыдан
табысты құру және бөлу (тарату)
мәселелерінің маңыздылығы
көрінеді, оның (тәжірибелік)
шешілуі шаруашылықты жүргізуші
субъектінің тиімділігінің
алынған және оның иелігінде
қалатын табыс көлеміне қажетті
тәуелділігін қамтамасыз етеді.
Табыс өз қызметтерін тиімді орындай алуы
үшін келесідей негізгі шарттар қажет
болады:
1. Жуықтаудың белгілі бір дәрежесінде, өнім бағасы
еңбектің қоғамдық қажетті шығындарын көрсетуі
тиіс және сондай-ақ еңбек өнімділігінің үздіксіз
өсуі мен өзіндік құнның төмендеуін ескеру қажет.
2. Бұйымдарды калькуляциялау және өнімнің өзіндік
құнын анықтау жүйесі ғылыми негізделген болуы
керек.
3. Табысты бөлу (тарату)механизмі белсенді рөл
атқаруы керек және өндірістің дамуы мен оның
тиімділігін арттыруда ынталандырушы фактор болуы
тиіс.
4. Табысты тиімді пайдалану тек қалған барлық қаржы
тұтқаларының жүйесінде (амортизациялық
аударымдар, қаржылық санкциялар, салық салу,
акциздер, жал төлемі, дивиденттер, пайыздық
мөлшерлемелер, арнайы қорлар, салымдар, пай
(жарна) төлемдері, инвестициялар, есеп айырысу
нысандары, несие түрлері, валюта және бағалы
Бірақ табыстың абсолютті мөлшері кәсіпорынның
қаржы-шаруашылық қызметінің тиімділігінің емес,
экономикалық тиімділігінің көрсеткішіне жатады.
500 мың теңгелік табыс кәсіпорынның салынған
капиталының мөлшері және қызметінің ауқымы
бойынша әр түрлі көлемнің табысы болуы мүмкін.
Сәйкесінше бұл сомманың салыстырмалы деңгейі
айтарлықтай деңгейде бірдей болмайды. Сондықтан
да алынатын табысты нақты бағалау үшін
кәсіпорын қызметінің тиімділігін сипаттайтын
және табыстылық деңгейін көрсететін
рентабельділіктің әр түрлі көрсеткіштері
жататын табыстылықтың салыстырмалы
көрсеткіштері қолданылады.
Кәсіпорынның табыстылық көрсеткіштерінің өсуіне
шаруашылықты жүргізуші субъектінің өзі де,
мемлекетте мүдделі. Сондықтан әр кәсіпорында
табыстылықтың абсолютті және салыстырмалы
көрсеткіштеріне жүйелі түрде талдау жасау
қажет.
Табыстылық көрсеткіштерін талдау
міндеттеріне мыналар жатады:
Табыстылықтың абсолютті көрсеткіштерінің
жоспарының орындалуын бағалау;
Таза табыстың қалыптасуының құрамдас
элементтерін зерттеу;
Табысқа әсер ететін факторлардың әсерін
анықтау және сандық өлшеу;
Табысты бөлу бағыттарын, пропорцияларын
және тенденцияларын зерттеу;
Табыстың өсу резервтерін анықтау;
Кәсіпорынның даму перспективасын ескере
отырып, табысты тиімді пайдалану жөнінде
ұсыныстар жасау;
Табыстылықтың (рентабельділіктің) әр
түрлі коэффициенттерін және олардың
деңгейлеріне әсер еруші факторларды

Ұқсас жұмыстар

Қаржылық талдау мақсаты және міндеттері

Банктің депозиттік операциялары

Абсолютті көрсеткіш

Кәсіпорынның қаржылық жағдайын есепке алу және талдау

Өнімнің өзіндік құнын төмендету, пайда, рентабельділікті арттыру әдістер

ҚАРЖЫ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ

Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу есебі

Кәсіпорындардағы есепке алу - талдау жұмысының қазіргі жағдайы

КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ

ТАЛДАУ ТӘУЕКЕЛДІ ТАЛДАУ

Пәндер