ГУМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫНЫҢ ФИЗИКА-ХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ КАТАЛИЗДІК ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ



әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
ГУМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫНЫҢ ФИЗИКА-ХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ КАТАЛИЗДІК ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ
Орындаған: Алиханова А. Н.
Ғылыми жетекші: химия ғылымдарының кандидаты, доцент Ешова Ж. Т.

2
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Қияқты кен орыны көмірінен гумин қышқылдарын бөліп алудың қолайлы жағдайларын анықтау және гумин қышқылдарының катализдік қасиеттерін Сu (II, I) модельді жүйесінде зерттеу.
Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешілді:
көмірден гумин қышқылдарын бөліп алудың қолайлы жағдайлары анықталды;
фульво- және гумус қышқылдарының катализдік қасиеттерін Сu (II, I) модельді жүйесінде зерттеу жүргізілді

1-сурет. Көмірдің органикалық массасының жалпылама моделі
3
Зерттеу нысандарының сипаттамалары
2-сурет. Д. С. Орлов бойынша гумин қышқылдарының құрылымдық ұяшығы құрылысының сызба-нұсқасы

3-сурет. Тәжірибе жүргізілген градиенсіз термостатталған «үйрек» тәріздес қондырғының сызба-нұсқасы.
4
1-«үйрек »
2-тербелткіш 3-потенцометр
4-термостат
5-термометр

5
1-кесте. Қияқты кен орыны көмірінің физика-химиялық сипаттамалары
Сипаттамалары
Белгіленуі
Өлшем
бірлігі
Мөлшері
Аналитикалық үлгінің ылғалдылығы
Wa
%
9, 5
Құрғақ күйдегі күлділігі
Aa
%
11, 1
Құрғақ күйдегі ұшқыш заттар
Vdaf
%
41, 2
Құрғақ күлсіз күйдегі көміртек
Cdaf
%
74, 5
Құрғақ күйдегі сутек
Hdaf
%
4, 1
Құрғақ күлсіз күйдегі оттек
Odaf
%
19, 3
Құрғақ күлсіз күйдегі азот
Ndaf
%
0, 8
Құрғақ отынға шаққандағы жалпы күкірт
Sdaf
%
0, 9
Құрғақ отынға шаққандағы жалпы фосфор
Pdaf
%
0, 1
Құрғақ отынға шаққандағы жалпы хлор
СIdaf
%
0, 3
Төменгі жану жылуы
Qr
МДж/кг
14, 6
Құрғақ күлсіз күйдегі жоғары жану жылуы
Qdaf
МДж/кг
28, 4

*
Көмірден гумин қышқылдарын бөліп алудың қолайлы жағдайларын анықтау
Факторлар
Деңгейлері
1
2
3
4
Х1- бөліп алу температурасы, С
30
50
70
90
Х2-экстракциялау ұзақтығы, мин
20
40
60
80
Х3-сілті концентрациясы, %
0, 5
1
1, 5
2
Х4-көмір мен сілті ерітіндісінің өзара қатынасы
1:25
1:50
1:75
1:100
2-кесте. Зерттелетін факторлар мен олардың деңгейлері

№
Х1
Х2
Х3
Х4
тәжір., %
есептеу, %
1
30, 00
20
0, 5
25
39, 5
42, 14
2
50, 00
40
1
50
54, 0
56, 63
3
70, 00
60
1, 5
75
63, 4
63, 24
4
90, 00
80
2
100
54, 6
56, 62
5
30, 00
40
1, 5
100
58, 7
55, 00
6
50, 00
20
2
75
53, 5
54, 13
7
70, 00
80
0, 5
50
54, 4
51, 32
8
90, 00
60
1
25
52, 8
55, 53
9
30, 00
60
2
50
53, 1
52, 47
10
50, 00
80
1, 5
25
60, 1
58, 27
11
70, 00
20
1
100
53, 4
56, 10
12
90, 00
40
0, 5
75
50, 2
49, 82
13
30, 00
80
1
75
51, 6
53, 99
14
50, 00
60
0, 5
100
55, 3
52, 86
15
70, 00
40
2
25
54, 6
55, 86
16
90, 00
20
1, 5
50
59, 2
53, 61
3-кесте. 4-деңгейде тәжірибені 4 факторлы жоспарлау матрицасы
7

4-сурет. Гумин қышқылдары шығымының температурадан (а), экстракциялау уақытынан (б), сілті концентрациясынан (в), көмір:сілті қатынасынан (г) тәуелділік графиктері
8

Fe3-xNixS8 және Fe1-xS 0
5-сурет. Қияқты кен орыны көмірінен анықталған қолайлы жағдайда гумин қышқылдарын бөліп алудың сызба-нұсқасы
Көмір
Гумат ерітіндісі
ГҚ тұнбада
ФҚ ерітіндіде
9
+ 1 % NaOH
+ 5 % HCl
Тербеліс табиғаты
Қосылыс түрі
Жиілігі,
см-1
Қарқын-дылығы
с-о
фенолдар
1230-1140
орташа
с-о
фенолдар
1310-1410
орташа
с-о
біріншілік спирттер
1075-1000
Әлсіз
с-о
біріншілік, екіншілік спирттер
1350-1260
Әлсіз
он(связ. )
спирттер
3440-3550
орташа
он(связ. )
фенолдар
2500-3200
орташа
сос
ароматты және арил-
алкильді эфирлер
1230
орташа
с=о
карбон қышқылдары
1700
күшті
с=с
арендер
1580
орташа
с-н
арендер
3030
орташа
сн
бензол сақинасындағы метиленді топтар
2975-2950
орташа
NH
екіншілік аминдер
1650
Әлсіз
c-н
пуринді циклдер
1000-960,
825-775
Әлсіз
=сн
диен көмірсутектері
640
күшті
3-кесте. Гумин қышқылдарының ИҚ-спектрлерінің сипаттамалары
10
6-сурет. Фульвоқышқылы қатысында Сu (II, I) жүйесінің тотығу-тотықсыздану потенциалының уақытқа байланысты өзгерісінің графигі, Т = 25 °С
7-сурет. Гумус қышқылдары қатысында Сu (II, I) жүйесінің тотығу-тотықсыздану потенциалының уақытқа байланысты өзгерісінің графигі, Т = 25 °С
Қияқты кен орыны көмірінен бөлініп алынған гуминді қосылыстардың катализдік қасиеттерін Сu (II) - Cu (I) жүйесінде зерттеу
11
Ой-Қарағай кен орыны көмірінен бөлініп алынған гуминді қосылыстардың катализдік қасиеттерін Сu (II) - Cu (I) жүйесінде зерттеу
9-сурет. Гумус қышқылдары қатысында Сu (II, I) жүйесінің тотығу-тотықсыздану потенциалының уақытқа байланысты өзгерісінің графигі, Т = 25 °С
8-сурет. Фульвоқышқылы қатысында Сu (II, I) жүйесінің тотығу-тотықсыздану потенциалының уақытқа байланысты өзгерісінің графигі, Т = 25 °С
12
ҚОРЫТЫНДЫ
Гуминді қосылыстардың құрамы мен құрылысы, физика-химиялық және катализдік қасиеттері жайында әдеби деректерге талдау жүргізілді.
Сu (II) қосылысының натрий сульфитімен тотықсыздануы және тотықсыз-данған формаларының ауамен тотығуы процестерінің редокс-потенциалын өлшеуге арналған қондырғы құрастырылды.
Сu (II, I) модельді жүйесіне Қияқты кен орыны көмірінен бөлініп алынған ФҚ мен ГҚ катализдік қасиеттері зерттеліп, катализатор мөлшеріне жүйенің редокс-потенциалы тікелей тәуелді болатындығы анықталды.
Сu (II, I) модельді жүйесіне Ой-Қарағай кен орыны көмірінен бөлініп алынған ФҚ мен ГҚ катализдік қасиеттері зерттеліп, катализатор мөлшері мен құрамының редокс-потенциалының өзгерісіне әсері зор екендігі көрсетілді.
Зерттеу нәтижелері Ой-Қарағай кен орыны көмірінен бөлініп алынған фульвоқышқылының Сu (II, I) модельді жүйесіндегі катализдік қасиеті жоғары болатындығы анықталды.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz