С тілі

Презентация қосу

Мазмұны.
Кіріспе.
Турбо Си экрандық менюімен
жұмыс.
Мәліметтерді енгізу-шығару.
Опреаторлар мен
операциялар.
Функциялар.
Тұрақты типтері. Турбо Си-да
тұрақтыларды қолдану.
Басқарушы құрылымдар.
ТС++-тағы массивтер.
С++ тілін енгізу жәнеоның кеңінен таралуы программалауды дамытудағы маңызды кезең болып табылады. Бұл
тіл, С тілінде (процедуралық-белгіленген тіл) жүйелік және қолданбалы программаларды жазу үшін қажетті
жалпыға бірдей белгіленген стандартты сақтай отырып, программамен қамсыздандыру жоспарында жаңа
техналогиялық қадамдарға мүмкіндігі бар программалау практикасына енген және «объектілі белгіленген
программалау» деген атау алған. Объектілі-белгіленген прадигманың программалау практикасына енуі
информатика дамуының жаңа аймағын, таңдалған программаның технологиялық деңгейінің жоғарлауын,
программаны жоспарлауғдағы, орындаудағы және қайта қолданудағы шығынды азайтуды, ЭЕМ мүмкіндіктерінің
интеллектуалды кеңеюін береді. Пән аймағының ақпараттық моделіндегі объектілі қадамы көбінесе ақпараттық
көрсетулерді құрастыру үшін сапалы негіз, көп жағдайда білім деңгейін көрсету үшін қолданылады.
С++-бұл жалпыға белгіленген, өзінің эффективтілігімен, тиімділігімен және ауыспалылығымен жақсы
танымал программалау тілі. С++ тілінің көрсетілген дәрежелері тіпті программалық шығымның кез келген түрін
жоспарлаудың жақсы сапасын қамтамассыз етеді.
Құралды тіл ретінде С++-ті қолдану компактлі программаларды тезірек алуды қажет етеді. Көпеген жағдайда
С++ тілінде жазылған программалар ассемблер тілінде жазылған программалар жылдамдығымен
салыстырылады.
С++ тілінің бірнеше негізгі ерекшеліктерін жіктейік:
С++ құрылымдық программалауда опреаторлардың толық жиынтығын қамтамассыз етеді;
С++ операциялардың үйреншіксіз үлкен жиынтығын ұсынады. С++-тің көптеген опреацияларды машиналық
командаларға сәйкес келеді, сондықтан машиналық кодтардағы тура трансляцияға жіберіледі.
Операциялардың көп түрлілігі нәтижелік кодтың минимизациясына қажетті әртүрлі жиынтықтарды таңдауға
мүмкіндікбереді;
С++ айнымалылар мен функциялар көрсеткіштерін де қолдайды. Программа объектісіндегі көрсеткіш
осы объектінің машиналық адресіне сәйкес келеді. Көрсеткіштерді біртіндеп қолдануды эффективті
орындалатын программалар ретінде жүргізуге болады, яғни көрсеткіштер объектіде ЭЕМ істелінетін ең тиімді
жолмен жүзеге асырылады. С++ арифметикалық көрсеткіштерді де қолдайды, сонымен бірге сақтаудың
адресімен жеткіліксіз өлшемдер мен манипуляцияға мүмкіндік туғызады.
Turbo C++ терезесі.
Turbo C++ ортасының көрінетін және істелінетін
жұмыстардың көп бөлігі терезеде өтеді. Терезе- бұл
орналастыруға болатын экран облысы, орналастыруға,
өзгертуге болатын, экркнның балық жеріне жаюға болатын
өлшемі, басқа терезелермен беттесетін белгілеу.
Кейде үлкен программалық жобаларды реализациялау
кезінде С++ тілінің артықшылығын дәлірек көрсетуге
болады. С++-те программалау кезінде алғашқы қадам
студенттен программаны мұқият жобалауды, сонымен қоса
программалаудағыбелгіленген дисциплинаны талап етеді.
«Программалаудың алгоритмдік тілдері»
дисциплинасы бойынша лабораториялық жұмыстарды
жүргізуге қажетті әдістемелік нұсқаудың бірінші бөлімінде
мысалдар және Turbo C++ тілінің синтаксистік құрылымын
оқыту негізінде белгіленген программалау үшін есептер
берілген.
TURBO C ++
терезе
элементтері

ТЕРЕЗЕНІ
ТЕРЕЗЕ
ТЕРЕЗЕ ҚАЙТА БҮКІЛ
ТАҚЫРЫП ӨЛШЕМІНІҢ ТЕРЕЗЕ
ЖАБУ АЙНАЛУ ЭКРАНҒА
ЖОЛЫ ӨЗГЕРУ НОМЕРІ
МАРКЕРІ ЖОЛАҒЫ АШУ
БҰРЫШЫ
МАРКЕРІ
Турбо Си экрандық
менюімен жұмыс
Меню (жүйелік)
Меню қатарының сол жақ шетінде орналасқан. Шақыру үшін ALT-бос орын пернелерін басу
керек. Бұл менюді шақыру кезінде Мынандай командалар бейнеленеді:
About
Бұл команданы таңдау кезінде TURBO C++ версиялық номері және авторлық құқық туралы
ақпараттар жиналған сұхбат блогы пайда болады. Бұл терезе ESC немесе ENTER
пернелерін басу арқылы жабылады.
Clear Desktop
Барлық терезелерді жабады және предысторияның барлық тізімдерін өшіреді. Бұл команда
жаңа проект бойынша жұмыс бастау кезінде тиімді болып табылады.
Repaint Desktop
Экрандағы кескіннің регенерациясын іске асырады.
Transfer ішкі меню элементтері
Бұл ішкі менюде Options/Transfer командасымен шақырылатын, Transfer сұхбат блогының
көмегімен орнатылған барлық программалардың аттары көрсетілген. Программаны жүктеу
үшін жүйелік менюден оның атын таңдау қажет.
File (ALT F) менюі
Бұл МЕНЮ терезелерде EDIT ашуға және енгізілген өзгерістерді сақтауға, файлдарға басқа
да әрекеттер жасауға, DOS оболочкасына шығуға, программаның алғашқы файлдарын
құруға және TURBO C++ жұмысын аяқтауға мүмкіндік береді.
СҰХБАТ БЛОГЫ
Бұл сұхбат блогы шығу блогын, файлдар тізімін және OPEN, REPLACE,
CANCEL және HELP кнопкаларын , сонымен қатар, ақпараттар тақтасын
құрайды.
Мұнда мына әрекеттердің бірін орындауға болады:
Файлдың толық атын енгізіп және REPLACE немесе OPEN көрсеткіштерін
таңдаймыз.
Open-ді таңдау нәтижесінде файл жаңа Edit терезесінде жүктеледі. Replace
таңдау кезінде Edit активті терезесі болуы қажет; Replece орындалу
нәтижесінде қамтушы терезе таңдалған файлмен ауыстырылады.
Файлдың атын метасимволмен енгізу. Бұл файл тізімін оның
спецификациясына сәйкес фильтірлеуге мүмкіндік береді.
Басып, бұрын енгізілген файлдардың спецификациясын қамтитын
предыстории(алғашқы тарих) тізімінен файл спецификацисын таңдауға
болады.

Файлдар тізімінен каталогтың атын таңдап, басқа каталогтардың мазмұнын
қарау.
Шығару блогы файлдың атын анық енгізуге немесе файлдың атын DOS (* и ?)
метасимволмен енгізуге мүмкіндік береді. Егер атты толық енгізіп және Enter –ді
бассақ, Turbo C++сілтеуші файлды ашады. (Егер Turbo C++ жүйесі таба
алмайтын файлдың атын енгізсе, ол онымен аттас жаңа файлды автоматты
түрде құрады және ашады.)
Егер курсор шығару блогында болған кезде ? басса, онда бұл блогтың астында
бұрын енгізілген, соңғы сегіз файлдың атын құрайтын предыстория(алғашқы
тарих) тізімі пайда болады.
New
File New командасы жаңа Edit терезесін стандартты NONAMExx. C (мұнда хх
әріптерінің орнына 00-ден 99-ға дейінгі диапазондағы сандар алынады) атпен
ашылуына мүмкіндік береді. NONAME атты файл, ұқсас атты файл дискіде
сақталған кезде редактілеуге қажетті уақытша буфер ретінде қолданылады, Turbo
C++ файлдың нақты атын сұрайды.
Save (F2)
File Save командасы Edit активті терезесінде орналасқан файлды дискіге
жазады (егер Edit активті терезесі сол моментте жоқ болса, онда берілген
элементпен менюді қолдануға болмайды.) Егер файл келіім бойынша қолданылған
атқа ие болса (NONAMEOO.C және т.б.) Turbo C++ берілген файлдың атын
өзгертуге және оны басқа каталогқа немесе басқа дискаводқа сақтауға мүмкіндік
беретін Save Editor File сұхбат блогын ашады.
Save As
File Save As командасы Edit активті терезесінде файлды басқа атпен, басқа
каталогте немесе басқа дискаводтқа сақтауға мүмкіндік береді.
Change Dir
File Change Dir командасы текущи жасау керекті каталог атын және
идентификатор беругемүмкіндігі бар. Turbo C++-да файлды іздеуге және
сақтауға қолданылатын каталог текущи(өтпелі,кезекті) каталог болып табылады. (
Options Directories-ке қатысты маршуруттарды қолданған кезде олар тек қана
текущи каталогке қатысты беріледі.)
Print
File Print командасы Edit активті терезесінің мазмұнын баспаға шығаруға
мүмкіндік береді. Turbo C++ табуляция символын “ашады”(сәйкеінше бос орын
санымен алмастырады), ал одан кейін DOS-та берілген файлды басып шығару
құрылғысына жібереді. Бұл команда “орындалмауы” керек, егер активті терезенің
мазмұнын баспаға шығару мүмкін емес болса. Белгіленген тексті ғана баспаға
шығару үшін Ctrl-K P-ны қолдану керек.
Get Info блогының мәні
МӘНІ МАҢЫЗЫ
Current directory Келісім бойынша каталог аты
Current file Активті терезедегі файлдың аты

Extended memory usage TURBO C++-де зарезерированной қосымша жады көлемі

Expanded memory usage TURBO C++-де
C++-де зарезерированной кеңейтілген жады көлемі

Lines compiled Откомпилированных жолдар саны

Total warnings Жүйемен берілген ескертуші хабарлар
саны

Totals errors Сгенерированных қателер саны

Total time Соңғы программаның орындалу уақыты

Program loaded Отладка(дұрыстау) статусы

Available memory DOS мүмкін жады көлемі (640 К)
• DOS Shell
File DOS Shell командасы DOS командасын орындау үшін немесе программаны жүктеу үшін,
Turbo C++ уақытша шығу мумкіндігін береді. Turbo C++ қайту үшін клавиатурадан EXIT-деп
теріп немесе Enter-ді басу қажет.
Кей жағдайда,
жағдайда, отклатка кезінде осы команданы орындау үшін есте сақтаудың жеткіліксіз
екенін байқауға болады.
болады. Бұл жағдайда Run Program Reset (Ctrl-F2) команда көмегімен
отклатка сеансын аяқтау керек.
керек.
• Quit (Alt-x)
File Quit командасы Turbo C++ жүйесінен шығуды, есте сақтаудан жоюды және Dos
басқаруына жіберуді орындайды. Егер енгізілген өзгерту сақталынбаған болса, онда Turbo
C++ тен шығар алдында оны сақтау туралы сұраныс болады.
• Edit (Alt-E) менюі.
Edit тересіне мәтінді қоюға,
қоюға, жоюға және көшіруге мүмкіндік береді.
береді. Сонымен қатар мәтіннің
құрылымын көру және редакциялау үшін мәтіндік буфердің терезесін алуға болады.
болады. Мәтәнді
таңдау үшін оны ерекшелеп алу керек:
Shift пен бағыттаушыны бір уақытта басу керек.
Ctrl-к
Ctrl-к Вбасу арқылы ерекшелінген блоктың басын белгілейміз.
Содан кейін меңзерді мәтіннің сонғы бөлігіне орналастыру және Ctrl - к к батырмаларын
басу керек.
жолдарды таңдау үшін Ctrl - к l міндеттті түрде басу керек.
Мәтін бөлігін ерекшелеп алғаннан кейін Edit менюінде орналасқан командаларды орындай
аламыз және мәтінді буферді (Clipboard
(Clipboard)
) пайдалануға болады. Ол Edit менюінің
командалары мен бірге жұмыс атқарады.
• Restore Line
Бұл команда көмегімен кезөкелген жолға қойылатын редакциялаудың ақырғы командасын
тоқтаттыруға болады. Ол тек ғана ақырғы жолдың редакциялауыда ғана іске қосылады немесе
жұмыс атқарады.
• Cut(
Cut( Shit-
Shit- Del)
Del)
докуменетердегі мәтіннің ерекшелінген бөліген жояда және оны мәтіндік буферге апарып
тастайды. Содан кейін мәтінді Paste көмегімен келесі документке қоюға болады.
► Сору (Ctrl-Ins)
Команда ерекшелінген мәтінді өзгертпейді, бірақ оның негізгі көшірмесі мәтіндік буферге
орналастыруға болады. Shit және меңзерді басқару батырмасын қолданып, Help терезесінен
мәтінді көшіріп алуға болады.
► Paste (Shit-Ins)
Бұл комнда меңзер көмегімен (позициясымен) мәтіндік буфердегі мәтінді ағымдағы терезеге
орналастырады.
► Show Clipboard
Бұл команда Clipboard терезесін ашады, мұнда басқа терезеден көшірілген және жойылған
мәтіннің бөліктері сақталынады.
► Clear (Ctrl-Del)
Бұл команда мәтіннің таңдалынған бөлігін жояды, бірақ оны мәтіндік буферге апармайды.
Демек, бұл жойылған мәтінді қалпына келтіруге болмайды деген мағана береді.
► Search (alt-S) менюі
Search менюі тексті іздеуді, функцияны хабарлауды, сонымен қатар файлдағы қателердің қайда
орналастыруын анықтайды.
Search Find командасы іздеу процессінде ықпалын тигізетін іздеу үлгісін енгізетін және
параметрлер беретін Find сұхбат блогын бейнелейді. Сонымен бірге бұл команда ( Ctrl Q F)
көмегімен де шақырылу мүмкін.
► Replace (Ctrl Q A)
Searace Replace командасы мәтіннен керекті мәтінді іздейтін және оны ауыстыратын диалог
блогын шығарады.
► Search Again (Ctrl L)
Search Again командасы Find немесе Replace ақырғы командандаларының жұмысын
қайталайды. (Find немесе Replace) ақырғы қолданған диалогтар блоктарының барлық
параметрлері, осы команданы таңдағанда да күшінде қалады.
► Run (Alt-R) менюі
Бұл менюдің командалары программаны орындайды, және де отклатка сеансын
инициализациялайды және аяқтайды.
► Run (CtrL-F9) менюі
Run командасы пограмммаға Run Arguments командаларының көмегімен берілген аргументтерді
қолданып, программаны орындайды.
Trace Into (F7)
Бұл команда оператор бойынша команданы орындайды. Функцияны шақыруға жету үшін, осы функцияны
бір қадамнан кейін орындаудың орнына, оның әрбір операторы орындалады. Бұл командамен функцияда
орналастыруды орындау үшін қолданылады.
Program Reset (Ctrl-F2)
Run Program Reset командасы отклатка ағымдағы сеансын тоқтатады, пограмманы есте сақтаудан босатады
және программада қолданған барлық ашық файлдарды жабады.
Over
Run Step Over командасы өзінен өте төмен дәрежедегі функцияға кірмей-ақ ағымдағы функцияның келесі
операторын орындайды. Step Over командасын мынандай жағдайда қолдануға болады, егер басқа функция
кірмей-ақ операторлық режімде функция алу керек болса.
Argumens
Run argumens командасы орындалып жатқан программаға командалық жолдың аргументтерін енгізеді және
ол DOS жолдарындағыдай енгізіледі. Команда переназначения ввода/вывода DOS будет игнорироваться.
Compile (C)
Compile менюіндегі командалар активті терезедегі программалардың компиляциялары үшін қолданылады.
Сонымен қатар проекті толық немесе таңдаулы компазитсиялауда қолданылады.
Exe File
Compile Make EXE File командасы ЕХЕ файлын жасау сызбасының менеджерын шақырады.
Link EXE File -тек толық таңдау кезіндегі меню.
Compile Link EXE - командасы ағымдағы OBJ және LIB файлдарын қолданады және оларды біріктіреді,
таңдау компиляциясын қолданбай-ақ.
Debug (Alt F9)менюі.
Debug менюінің командалары интегралданған отлотчиктің барлық мүмкүншіліктерін басқарады.
Inspect (Alt F4)
Debug Inspect командасын деректер элементініңмәндерін анализдеуге және модифциррлеугемүмкіндік
беретін Inspect терезесін ашады.
Options (Alt-0) менюі.
Options менюі Turbo C++ функционалын анықтайтын стандартты параметрлерді көруге және
модифицрлеугееркіндік беретін командалардан тұрады.
Операторлар және
операциялар
Си (Турбо) тілінің негізін операторлар құрайды.
Өрнек операторы деп – аяғында нүктелі үтір тұратын өрнекті
айтады. Си (Турбо) тілінде үтірлі нүкте операторларды бөлу
үшін қолданылады. Барлық операторларды келесі кластарға
біріктіру қабылданған: меншіктеу, функцияны шығару,
тармақтану және цикл.
Меншіктеу оераторында = меншіктеу операциясы
қолданылады. Мысалы: c=a*b
Осындай оператор әрекетін келесі сөздермен айтуға болады: с
а-ның b-ға көбейтілген мәнін меншіктейді. с-ға меншіктейтін
айнымалының мәні а немесе b айнымалының көбейтіндісіне
тең болады.
Операторлар көбінесе 4 кластың біреуіне қатысты болады.
Мысалы: оператор if ((c=cube(a*b))>d) ….
келесі кластардан құрылған: меншіктеу, функцияны шығару,
тармақтану.
Си-да операцияларды келесі топтарға ажыратуға болады:
арифметикалық операциялар, қатынас операциясы, меншіктеу
операциясы, логикалық операция, өлшемді өлшеу операциясы,
(sizeof) ізденіс операциясы.
Арифметикалық операцияларға: (+) қосу, (-) алу, (/) бөлу, (*) көбейту,
және (%) қалдық жатады. Барлық операция-лар(қалдықты қоспағанда)
int, char, float айнымалылары үшін анықталған. Қалдық float типті
айнымалылар үшін анықталған. Все арифметические операции с
плавающей точкой производятся над операндами двойной точности.
Қатынас операциясы.
Қатынас операцияларының келесі түрлері анықталған: (==) теңдігіне
зерттеу, (!=) теңсіздігіне тексеру, кем(<), кем немесе тең(<=),
үлкен(>), үлкен немесе тең(>=).
Барлық айтылған операциялар int типті қорытындыны береді. Егер
берілген операторлар арасындағы қатынас ақиқат болса, онда мәні 1-
ге, ал жалған болса, 0-ге тең болады.
Барлық үлкен-кіші типтегі операторлары тең приоритет болады, ол
неғұрлым жоғары болса, == приоритет операциясы және != болады.
Меншіктеу операциясының приоритеті барлық қатынас –
операцияларынан төмен болады. Дұрыс ретті есептелу есепте
жақшалар қойылады.
Тілде 3 логикалық операциялар бар:
&& және (and) операциясы.
немесе (or)
! терістеу
Логикалық операцияның элементі char типті аргументті қоса алғанда кез келген
сан бола алады. Логикалық операцияның.
Нәтижесі 1-ге тең, егер шын болса және 0-ге тең, егер жалған болса.
Барлық 0-ден өзге мәндері шындық ретінде қабылданады.
Логикалық операциялар төменгі приротитті болады, сондықтан осындай
опреацияны өрнекті жақшалар аз қолданылады.
Логикалық операциялары бар өрнектерді солдан оңға қарай есептейді
және нәтижесі анықталған соң тоқтатылады. Егер өрнек және (&&)
операцияларын өзара қосатын логикалық тұжырымнан тұрса, онда логикалық
тұжырымның ең болмағанда біреуі нөл мәнін қабылдағанда өрнекті есептеу
тоқтатылады. Егер өрнек немесе ( ) операцияларын өзара байланыстыратын
логикалық тұжырымнан тұратын болса, онда логикалық әйтеуір бір мәні нөлден
өзге болғанда есептеуді тоқтату керек.
Логикалық операциялардың қолдануына бірнеше мысалдар:
If (i>50 && j=24)
…
If (value 150 value 4<20))
Меншіктеу операцияларына =,+=,-=,*= және /=,сонымен бірге ++ және – операциялары жатады.
Барлық меншіктеу операцияларында өрнекті есептеу қортындысындағы айнымалы
меншіктелінеді. Егер меншіктеудің сол жақтағы түрі оң жақ бөлігіндегі түрінен басқа болса, онда
оң жақтағы түрін сол жақ бөлігіне келтіреміз
Бір операторда меншіктеу операциясы бірнеше рет кездесуі мұмкін. Есептеу оң жақтан сол
жаққа өтеді.
Мысалы: a=(b=c)*d
Бастапқыда d айнымалысы с мәнін меншіктейді, содан кейін d-ға көбейту операциясы
орындалады, қорытындысы а айнымалысына меншіктеледі. =,+=,-=,*= және /= операциялары
меншіктеу операцияларының қысқартылған түрі болып табылады. Олардың қолдануларын
келесі жазулар арқылы көрсетеміз:
а+ =b дегеніміз а=а+ b білдіреді.
а-=b дегеніміз а=а- b білдіреді.
а*=b дегеніміз а=а* b білдіреді.
а/=b дегеніміз а=а/ b білдіреді.
++ және – операциясының айнымалы мәнін 1-ге көбейтіп және азаюына қолданады.
Көрсетілген операциялардың семантикасы төмендегідей:
++а айнымалысының мәнін 1-ге көбейтеді, өрнекте қолдануына дейінігі уақытта;
а++ өрнекте қолданылғаннан кейін а айнымалысының мәнін 1 бірлікке көбейтеді;
--а өрнекте қолданғанға дейінгі уақытта а айнымалысының мәнінің 1-ге азаюы;
а-- өрнекте қолданылғаннан кейін а айнымалысының 1-ге кемуі .
s: zeof (өлшем) операциясын тұрақтыға типке немесе айнымалыға қолдануға болады.
Қорытындысында операндада орын алатын байттар санын аламыз.
Программаны талдау процесі күрделі есепті одан едәуір
қарапайым есеппен тапсырмаларды бөлуді ұсынады. Турбо си-да
функиялар логикалық бірліктер ретінде қабылданып ол белгілі бір
есепті орындауға қолданылады.
Программаны талдаудың маңызды аспектісі функционалдық
декомпозиция болып табылады.
Функция нөл мәнін немесе одан гөрі формальды параметрлерді
қабылдап скаляр типті мәнін қайтарады, олар void (бос) және
көрсеткіштік. Функция мәнін шақырғанда енгізу кезінде функцияны
сипаттауды формальдық параметрлердің санымен типі сәйкес болуы
керек. Егер функция мәнін өзгертпесе, онда оның параметрі өзгереді.
Мысалы: нақты аргументі кубқа айналатын функция.
Double cube (double x)
{
return x*x*x;
}
Double типті х аргументі бірінші ашылған жақшадан кейін жазылады.
Main орналастырылған extern сипатталуы cube функциясын Main
функциясына қолдануға болатындай алдыға жіберу болып табылады.
Extern сөзін жазбай-ақ қоюға болады, ал функцияны сипаттайтын
алға жылжыту міндетті түрде болуы керек.
Турбо си-дағы қарапайым программалардың
логикалық ұйымы
Турбо си программасының физикалық ұйымы немесе программалық жүйе үшін әдеттегіден басқа иілгіштікті
көрсетеді.
1-кестеде Турбо си-дағы программаның ұйымы көрсетіледі:
/*программаны сипаттайтын бас бөлігі мен коментариі */
/* директивтер include*/
#include файл аты 1
…
# include n файл аты
/* макро */
# define макро1
макро1 мәні 1
…
# define макро n мәні n
/* ауқымды айнымалының жазылуы*/
жазылуы*/
берілген типтегі ауқымды айнымалы 1
…
берілген типтегі ауқымды айнымалы n
main()
main()
{
/* extern сипатталуы,
сипатталуы, функция алдындағы жылжуды қамтамасыз ететін және main функциясының денесінде
қолданылатын функция*/
/* локальды айнымалылардың жазылуы*/
берілген типтегі локальды айнымалы 1;
…
берілген типтегі локальды айнымалы m;
/* main функциясының денесі */
…
}
/* main программасында қолданылатын функциялар */
берілген типтегі функциялар аты 1 (формальды параметрлер)
БҮТІН

КОНСТАНТАЛАР
ЗАТТЫҚ ТИПІ ЖОЛДЫҚ

СИМВОЛДЫҚ
Бүтін типті константалар
Бүтін типті константалар ондың, екілік, сегіздік және 16-лық есептеу жүйесінде берлуі
мүмкін.
Ондық бүтін константалар цифрлардан құралады. Бірінші цифр нөл болмау керек.
Сегіздік константалар әрқашан нөл цифрынан басталады, оның соңынан ешқандай
цифр жазылмайды, не нөлден жетіге дейін цифрлар тұрады.
Оналтылық константалар әрқашан нөл цифрынан және х немесе Х символынан
басталады және соңынан бір не одан да көп оналтылық цифрлар тұруы мүмкін.
Оналтылық цифрлар нөлден тоғызға дейінгі ондық цифрлар және латын әріптері: a,
b, c, d, e, f немесе A, B, C, D, E, F.
Мысалы: 3478 константа ондық жүйеде берілген, оның сегіздік және оналтылық
түрде:
int a=3478,
b=06626,
c=0*D96,
Кез-келген бүтін константаға оң жағынан бір немесе L символын тіркеп жазуға
болады, ал бұл дегеніміз ол тұрақты – ұзын бүтін (long integer) дегенді білдіреді.
Константаға оң жағынан тіркеліп жазылған u немесе U символы константаның
таңбасыз бүтін екендігін (unsigned long) білдіреді.
Кез-келген бүтін константа әрқашан теріс емес деп есептелінеді. Егер константаға
минус таңбасы қойылса, онда ол константа бөлігін емес, таңба ауысуын білдіреді.
Заттық типті константалар
• Қалқымалы нүктелі (заттық деп аталатын)
константалар цифрлардан, ондық нүктеден
және ондық реттік таңбалардан е немесе Е
тұрады. Төменде заттық типті
константалардың жазылуының мүмкін
варианттары келтірілген:
• 1.2е1.1234.1е3
• 12Е1 1.234 0.0035е-6
• 2е-1 2.1е-12.234
Символдық константалар
Символдық константалар апострофқа (тырнақша)
алынады. Барлық сиволдық константалар (Турбо)
Сиде ASEII кодтауының кодына сәйкес int(бүтін) типті
мәнге ие болады.
Кей символдық константалар баспаға шығаруға
болатын символдарға сәйкес болады, кейбірі esc-
тізбек көмегімен берілген басқарушы. Символдарға,
қайсыбірі esc-тізбек көмегімен берілген форматтаушы
символдарға сәйкес келеді.
Мысалы:
“апостроф” символы ‘\” түрінде беріледі, жаңа жолға
көшу-‘\’, ал керісінше слэш-“\’ түрінде беріледі.
Әрбір esc-тізбек тырнақшаға алынуы керек.
Басқарушы кодтар:
\n-жаңа жол
\t-горизонталь (көлденең) табуляция
\v-вертикаль (тік) табуляция
\b-символға қайту
\r-жолдың басына қайту
\f-қағазды беттің соңына апару
\\-кері слэш
\’-біртекті тырнақша
\”-екілік тырнақша
\a-дыбыстық символ
\?-сұрақ белгісі
\ddd-ASCII-да бірден үшке дейінгі сегіздік цифрға дейін символ коды
\xhhh-ASCII-да бірден үшке дейінгі оналтылық цифрға дейін символ
коды.
Қолданылған әдебиеттер
тізімі...
1. М.Уэйт, С.Прота, Д.Мартин Си тілі:
Ағылшын тілінен аударма. – М.: Мир,
1988. -463 бет.
2. Уинер Р. Турбо Си тілі: Ағылшын
тілінен аударма. – М.: Мир, 1991. -384
бет.
3. Берри Р., Микинз Б. Си тілі:
програмистерге кіріспе: Ағылшын
тілінен аударма. – М.: Финанстар және
статистика, 1988. – 361 бет.
4. TURBO C++. Borland International. Inc
1990.
1. Абдикеримов
А.
2. Акынбеков М.
3. Ахметова Ғ.
4. Ахметбекова Г.
5. Буралхиева А.
6. Жанузах Н.
7. Қамысбаев Б.
8. Макашева Ә.
9. Масгутов М.
10. Мырзагалиева
П.
11. Сағат Н.
12. Смаилов Д.
13. Тохтарова Г.
14. Шокулбаева А.

Ұқсас жұмыстар

Батыс Еуропа елдері

ҚАЗАНДА ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫ АССАМБЛЕЯСЫ

Халық ауыз әдебиетін оқыта отырып, оқушыларды шығармашылық өнерге баулу

Тілге құрмет – елге құрмет

УНИВЕРСИТЕТІНДЕ ЖАСАҒАН БАҒДАРЛАМАЛАУ ТІЛІ

АМЕРИКА ҚҰРАМА ШТАТТАРЫНДАҒЫ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ АУДАРМА НАРЫҒЫН ЗЕРТТЕУ

Орта ғасыр лингвистикасы

Трансляция түсінігі. Формальды тілдер түсінігі

Қазақ жазба тілін сипаттайтын тілдік деректер

Паскаль программалау тілі

Пәндер