Қоршаған ортаны ластаушы заттардың әсерін анықтауда биоиндикатор ретінде жәндіктерді пайдалану

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Биология факультеті
Ботаника және экология кафедрасы

Бітіру жұмысы

Қоршаған ортаны ластаушы заттардың әсерін анықтауда биоиндикатор
ретінде жәндіктерді пайдалану

Орындаған:
4-курс студенті
Керимкулова Айгерим
Ғылыми жетекші:
б.ғ.к., ботаника және
экология кафедрасының
доценті Бияшева З.М.
Жұмысымыздың өзектілігі: бәріне белгілі жағдай, ол
мұнай шығару, оны қайта өңдеу және тасымалдау зонасында
әрдайым қоршаған ортаның қарқынды ластануы жүріп
отырады. Осыған байланысты біздің жұмысымыздың
мақсаты Атырау қаласының жағдайында Drosophila
melanogaster, яғни тест-объектімізді апробациялау.
Міндеттер:
Атырау қаласының жағдайында Drosophila
melanogaster табиғи популяциясын іздеу;
Аулау нүктесін анықтау;
2009 жылғы Drosophila melanogaster іріктемелеріне
морфо-генетикалық анализ жүргізу.
Атырау қаласындағы морфоздардың түзілу деңгейін
бақылаумен (Алматы қаласының маңы - Тұздыбастау)
салыстыру.
АУЛАУ ӘДІСІ
Табиғи популяциядан Drosophila мelanogaster аулау үшін көлемі 0,5
платмас шөлмектерден жасалған тұзақты пайдаландық. Ол үшін: шөлмектің
жоғары бөлігін кесіп алып, ауызын төмен қаратып төменгі бөлігіне кигізеді,
воронка сияқты, шет жақтарын скочпен жауып тастайды. Еліктіргіш ретінде
кез-келген бұзылған жеміспен көкөністі алуға болады. Тұзақтарды жерден өте
биік емес, жылы жерлерде және ауа райының жағдайларын ескере отырып
орналастырады, жауын-шашын болған жағдайда тұзаққа су кіріп кетпеу үшін
алдын ала шаралар жасау қажет. Сол үшін оларды құбырлардың астына
қояды.
ДРОЗОФИЛАМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУГЕ ҚАЖЕТТІ ҚҰРАЛ-
ЖАБДЫҚТАРМЕН ЖӘНЕ ИНВЕНТАРЬ
1)Шыны түтік және тығын дайындау үшін мақта.
2)Эфир және морилка. Оның негізгі қасиеті – эфирді үнемдеу,
жұмыс бөлмесінде буларының болмауы және шыбындарды
наркоздандырудың ең жылдам жолы.
3)Жіңішке іскек.
4) Ақшыл түстікүйіктасты тақта, көлемі шамамен 5х10 см.
5)Әлсіз немесе орташа үлкейткішті бинокулярлы лупа.
6)Қоректік ортаны дайындау үшін ыдыс
7)Таразы және мензурка.
8)Этикетка немесе шыны ыдысқа жазу үшін қалам
9)Термостат.
Қоректік ортаны дайындау
Төменде көрсетілген рецепт 500 мл суға есептелген.
Қажетті көлемдегі суды (500мл) кастрөлге құямыз
және плиткаға қоямыз. Су қайнағанша қажетті
ингредиентерді келесі пропорцияларда өлшейміз:
Ашытқы ...............................9г
Изюм.....................................20г
Қант......................................20г
Ұнтақ жарма.......................18г
Агар-агар...............................4г
Нипагин..............................8мл
Сосын негізгі әдістеме бойынша қоректік ортаны
дайындаймыз
ТӘЖІРИБЕ НӘТИЖЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ
Drosophila melanogaster табиғи популяциясының особьтарын
аулауды Атырау қаласының бір районында (Авангард микрорайоны)
жүргіздік. Дрозофилаларды аулауды тұзақтардың көмегімен бірнеше
нүктелерде жүргіздік, сонымен қатар бақылау зонасы ретінде Алматы
қала маңын (Тұздыбастау (Самал-1 дачалары), 14 км оңтүстік-шығыс)
алдық, ол жерлерде де тұзақ көмегімен ауладық.
Авангард микрорайоны Дрозофилаға арналған тұзақ
Дрозофиланың табиғи популяцияларының іріктемелерін
наркозданырып МБС-10-нің көмегімен сыртқы белгілері бойынша
талдадық. Особьтар саны есептеліп, морфоздарды анықтаймыз, оларды
жынысына байланысты бөлеміз. (кесте 3). Біздің жүргізген
морфологиялық анализіміздің нәтижесінде, негізінен қанатының
морфоздары кездесті: бұралған қанатты, қайырылған қанатты, бір
қанаты екіншісінен кем, қанаты мыжылған және т.б.
Көбінесе морфоздар аналығында байқалды. Олардың пайда болуы
ассиметриялы болды, яғни денесінің оң жағында жиі кездеседі.
Drosophila melanogaster морфоздары:
1) бүктелген қанатты; 2) ширатылған қанатты; 3) ассиметриялы
қанат морфозы
Атырау қаласының Drosophila melanogaster табиғи
популяциясының полиморфизмі

Талданған имаголар Барлық Қанат морфозының саны Аталық және
саны имаголар Σ аналықтардағы
морфоз үлесі, %

Барлық
Ұрпақ Морфоз
морфозда
тар үлесі ,%
р Σ

♀♀ ♂♂ ♀♀ ♂♂ ♀♀ ♂♂

F0 97 83 180 11 4 15 6,1 2,2 8,3

F1 274 226 552 26 9 35 4,7 1,6 6,3

F2 601 695 1296 70 17 87 5,4 1,30 6,7
Dr.melanogaster изоаналық линиялардағы морфоздың
тұқымқуалауы

Аулау Изаналық Морфоз Изаналық Морфоз Изаналық Морфоз анықтал
нүктесі линия анықтал линия саны анықталған линия саны ған линия саны F3,
саны F1 ған линия F2 линия саны F3
саны F1, F2 ,

Микрорайон 5 5 18 15 5 4
Аван гард

Бұл кестеден үш ұрпақ бойынша изоаналық линия көрсетілген,
сонымен қатар морфоздың берілуін байқауға болады.
Изоаналық линияларда да қанат морфоздары басым.
2009 жылғы Атырау қаласының Drosophila melanogaster
табиғи популяциясындағы морфогенетикалық
өзгергіштік
Зерттеу Ұрпақ Анализден Морфозды Морфоз үлесі %
зонасы ген имаго имаго саны
саны
Микрорайон F0 немесе 180 15 8.3%
Авангард РР
Микрорайон F1 552 35 6.3%
Авангард
Микрорайон F2 1296 87 6.7%
Авангард
Бақылау- F0 немесе 21 1 4.7%
Алматы маңы РР
(Туздыбастау)
Dr.melanogaster табиғи популяциясындағы қанат морфоздарының
индукциясын салыстыру

Зерттеу зонасы Анализденген Анализденген Нақты χ2 Теориялық χ2
имаго саны имаго саны
Микрорайон 180 15 0,37 P<0.05
Авангард 3,84
Бақылау- 21 1
Алматы қала
маңы
(Туздыбастау)

Сонымен біздің бастапқы гипотезамыз бойынша Атырау қаласы
экологиялық таза қала. Бірақ нақты χ2 < кестелік χ2 болғандықтан гипотеза
орныдалмады деуге болады, яғни зерттеліп отырған зонамен бақылау зонасы
арасындағы айырмашылық сенімді. Бұл дегеніміз мұнай өңдеу зонасында
орналасқан Атырау қаласы ластанған болып саналады. Ол дрозофила тест-
объектілеріндегі ассиметриялы морфоз индукциясынан көрінеді.
Алынған нәтижелер негізінде Drosophila melanogaster табиғи
популяциясындағы морфоз индукциясының деңгейін
бағалау әдісін ортаға деген антропогендік әсерді
бағалауда, нақтырақ айтсақ ортаның генетикалық
белсенділігін бағалауда пайдалануға болады.
Тұжырымдар:
1. 2009 жылғы Drosophila melanogaster табиғи
популяциясына жүргізілген анализде морфоздар
анықталды;
2. Морфоздар негізінен қанат ассиметриясы түрінде
көрінді;
3. Атырау қаласындағы морфоздардың түзілу деңгейі
Алматы қаласынан сенімді түрде басым болып отыр.
Drosophila melanogaster табиғи популяцияларын арнайы
емес тікелей биоиндикацияда пайдалануға болады

Ұқсас жұмыстар

Қоршаған орта жағдайын бақылау және жағдайын бақылау және экологиялық мониторинг кологиялық мониторинг

Биоиндикация әдістерін қолданудың негізгі принциптері

Ластаушы заттарды атмосфераға тастауды бақылау

Ластанған ауаның зиянды әсері

Өнеркәсіптің дамуынан қоршаған ортаның ластануы

ЗИЯННЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ БАҒАЛАУЫ

Табиғатты қорғаудың мақсаты - экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ САЛЫҚТАР

Республикасының экологиялық жағдайы

Ауыр металлдар және олардың әсері

Пәндер