Қазақстан Республикасындағы президенттік институт: қалыптасуы, өкілеттіктері және Нұрсұлтан Назарбаевтың рөлі

Президент (лат. Praezidens-алда отырған, бастаушы) -басқарудың республикалық формасындағы елдердің сайланып қойылған мемлекет басшысы, қайсыбір қоғамдық мекемелердің жетекшісі.

Қазақстанда президенттік лауазым КСРО-ның ыдырауы қарсаңында енгізілді. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің 1990 жылғы сәуірдегі сессиясының ұйғаруымен Қазақ КСР-і президенті қызметін тағайындау туралы заң қабылданды.

Қазақстан Республикасың 1995 жылғы Конституциясы елімізді президенттік басқару нысанындағы мемлекет деп, Президентті мемлекет басшысы деп жариялады. Дүниежүзі елдерінің көпшілігінде қабылданғандай, біздің республикамызда да мемлекеттік билік заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөліну ұстанымына негізделіп құрылды.

Президент Парламент қабылдаған заңға қол қояды. Президенттің ерекше вето құқығы бар. Ол құқық бойынша, Президент заңды қабылдамай, әлі жетілдіріп, пысықтай түсу үшін Парламентке қайтара алады. Президент өзіне белгілі бір мерзімге арнап заң шығаратын өкілеттік беру жөнінде парламентке ұсыныс енгізуге құқылы. Президенттің халықаралық келіссөздер жүргізетін және халықаралық шарттарға қол қоятын құқығы бар.

1990 жылы сәуірде республиканың Жоғарғы Кеңесінің ұйғаруымен Қазақ КСР-і Президентінің қызметі тағайындалды. Жоғарғы Кеңестің сол мәжілісінде тұңғыш президент болып Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев сайланды.

Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев еңбек жолын 1960 жылы Қарағанды облысының Теміртау қаласындағы «Қазметаллурургқұрылыс» терісінде жұмысшы болып бастады. 1969 жылдан партиялық қызметке ауысып, Теміртау қалалық комсомол комитетінің бірінші хатшысы, қалалық партия комитетінде бөлім меңгерушісі, екінші хатшы болып істеді. 1979-1984 жылдары Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің хатшысы, 1984 жылдан Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің Төрағасы болып қызмет істеді. 1990 жылғы сәуірде республика Жоғарғы Кеңесінде Қазақ КСР-нің Президенті болып сайланды.

Ұқсас жұмыстар

Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан-2030 стратегиясы және Президенттік жолдаулардың стратегиялық рөлі

Нұрсұлтан Назарбаевтың тәуелсіз Қазақстанды қалыптастырудағы рөлі және реформалық саясаты

Қазақстан Республикасының құрылуы мен қалыптасуындағы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың рөлі мен қызметі

Қазіргі Қазақстанның саяси элитасы және көшбасшылығы: Нұрсұлтан Назарбаевтың рөлі

Тәуелсіз Қазақстанды қалыптастырудағы тұңғыш Президент Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың рөлі мен қызметі

Нұрсұлтан Назарбаевтың тәуелсіз Қазақстанды қалыптастырудағы рөлі мен болашаққа бағдар

Қазақстан Республикасының Президенті: құқықтық мәртебе, лауазымдық өкілеттері және Нұрсұлтан Назарбаевтың тарихи рөлі

Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев: өмірбаяны, президенттік қызметі және халықаралық беделі

Қазақстан Халқы Ассамблеясының саяси институт ретіндегі рөлі мен міндеттері

Сайлау жүйелері және Қазақстан Республикасындағы сайлау органдарының құрылымы мен өкілеттіктері

Пәндер