Салықтың жіктелуі

Презентация қосу

Слайд-шоу
Слайд-шоу
Салықтың жіктелуі
Салықтың алғашқы жіктелуі 17ғасырдың бастапқы кезінде
салықтарды жер иелерінің табысына (жер салығы – тікелей
салық, басқалары- жанама) салу негізінде құрылды. Бере келе
А.Смит өндіріс факторларына (жер, еңбек, капитал) сүйене
отырып, жер иелерінің табысын капиталдан және еңбектен
түсетін табыстар деп толықтырып, сәйкесінше тікелей салықтар
қатарына да екі капитал иесінің кәсіпкерлік пайдасына және
жалдамалы жұмысшының жалақысына салынатын салықтарды
енгізді. Жанама салықтар жайлы А.Смит былай деп айтып
кеткен: «бұл шығынмен байланысты салықтар болғандықтан,
осылайша тұтынушыларға беріледі»
Барлық салықтар Қ.Р-ның салық заңдылығы мен
Конститутциясының талаптарына сәйкес
Парламентпен және кейбір жағдайларда елбасымен
белгіленеді.

Салықтарды мынадай
ерекшелік белгілері
бойынша жіктейміз:
Салық салу
объектісіне
байланысты
Қолдануына қарай
Салық салу органына
байланысты
Салық салу
объектісін бағалау
дәрежесіне қарай
Салық салу объектісіне қарай салықтар тікелей және жанама

салықтар болып жіктеледі.

Тікелей салықтар Жанама
тікелей табысқа немесе салықтарды тұтынушы
мүлікке салынады. төлейді. Тауар немесе
Тікелей салықтарға қызмет бағасына алдын
мынадай салықтар ала салық
жатады : енгізілгендіктен, іс
Корпорациялық табыс жүзінде осы бюджетке
салығы сатушы аударады.
Жеке табыс салығы Жанама салықтарға
мыналар жатады:
Жер салығы Қосылған құн салығы
Көлік құралдарына Акциздер
салынатын салық және
т.б Бюджетке түскен соң
қолданылатын белгісіне
қарай салықтар жалпы
және арнайы болып
жіктеледі.
Жалпы салықтар бюджетке түскен соң, жалпы мақсатта
жұмсалады. Оған корпорациялық табыс салығы, қосылған
құнға салынатын салық және т.б.
Арнайы салықтар бюджетке түскен соң, алдын ала белгіленген нақты шараларға

жұмсалады. Мысалы, көлік құралдарына салынатын салық жол қорын құруға жұмсалады.

Осыған байланысты А.И. Худяков пен Г.М. Бродскидің «Салық салу
теориясы» атты еңбегінде салықтарды пайдалану сипатына
байланысты жалпы және арнайы салықтар деп жіктейді. Салық салу
жүйесінде кейбір салықтар бюджетке келіп түскен соң, бюджеттің
басқада кірістерімен араласып, жалпы қажеттіліктерге жұмсалады, яғни
бұл – жалпы бағыттағы салықтар.
Ал енді кейбір салықтар нақты бір шараларды қаржыландыру үшін
қолданады, яғни бұл арнайы салықтар. Мәселен бұған әлеуметтік
салықтарды жатқызуға болады. Қазіргі кезде арнайы салықтар
бюджетте ерекшеленіп көрсетіледі. Айта кету керек, кқп жағдайларда
арнайы салықтар бюджеттен тыс арнайы қорлардың табыс көзі ретінде
бекітіледі.
Салық салу органына байланысты салықтар жалпы мемлекеттік
және жергілікті болып бөлінсе, экономикалық белгісіне қарай
табысқа салынатын салық және тұтынуға салынатын салық

болып жіктеледі.

• Табысқа салынатын
салықтар салық төлеушінің
кез келген салық салынатын
объектісінен түсетін
табысынан алынады.
Олардың санатына мына
салықтар кіреді: табыс
салығы, пайдаға салынатын
салық.
• Тұтынуға салынатын
салықты салық төлеуші
тауар немесе қызмет өқнын
төлеген кезде төлейді. Оған
қосылған құнға салынатын
салық пен акциздер жатады.
Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне байланысты

салықтар нақтылы және дербес болып бөлінеді.

• Нақтылы салықтар салық
төлеушінің салық салынатын
объектісінің сыртқы белгісіне
қарай салынады. Оған жер
салығы, мүлік салығы
жатады.
• Дербес салықтар салық
төлеушінің салық салынатын
объектісінен алынатын табыс
мөлшеріне байланысты
салынады. Оған
корпорациялық табыс
салығы, жеке табыс салығы
жатады.
Барлық салықтардың бюджетке өз жолдамалары бар, яғни
оларды дұрыс есептеу, төлем мерзімі және т.б., сондай-ақ
бересіні өндіріп алу да мемлекеттің ортақ қызметімен
қамтамасыз етіледі. Салықтың бірнеше белгілері бойынша
жіктелуінің толық сипаттамасын келесі суреттен көре

аласыздар.
Cалықтың жіктелуі

Белгісі Салық түрі Қысқаша сипаттамасы

Салықтарды пайлалану Жалпы Салықтардың бюджеттің басқа кірістерімен араласып жұмсалуы
сипттамасына байл.
Мақсатты Нақты шараларды пайдалану үшін қолданылады.

Салық төлеуші мен Тікелей Салық төлеушілердің табысына немесе меншігіне тікелей қойылады
мемлекеттің өзара
қатынасы б-ша Жанама Тауар бағасына не көрсетілетін қызметтер тарифіне үстеме ретінде қойылып, тұтынушылармен төлен.

Салықты өндіріп алу Республикалық Мемлекет табысы болып саналатын салықтар
органдарына байл.
Жергілікті Жергілікті бюджеттің табыс көзі болып саналатын салықтар

Салықтарды төлеу Ақшалай Ақшалай формада төленетін салықтар
формасына байланысты
Натуралды Жер қойнауын пайдалануш.келісімінде белгіленген, кен өнімдерінің үлесі ретіндегі салықтар

Субъекті бойынша Заңды тұлғалар Субъектісі болып заңды тұлғалар,резидент және резидент емес тұрақты мекемелердің корпорациялық табысы

Жеке тұлғалар Жеке тұлғалармен төленетін жеке салықтар

Объектілердің Табысқа Кез келген салық субъектісінің табысынан алынатын салықтар
экономикалық белгілері салынатын
бойынша
Тұтынуға Тауарлар мен қызметтерді тұтынғаны үшін төленеін шығын салықтары.
салынатын

Бюджеттік реттеу құралы Бекітілген Бюджеттің белгілі түрінің табыс көзі ретінде заңға сәйкес бекіт.салықтар
ретінде
Реттеуші Жыл сайынғы бекітетін бюджет процесінде жоғары бюдж.төменгі бюдж.оны теңестіру мақсатында берілетін салықтар

Салық салу объектісін Кадастрлік Салықт.есептеу және өндіріп алу салық объектілерінің тізімдемесі негізінде, олардың нақты табыст. есепке алмай,
бағалау дәрежесіне көрсетілген табыс нормасымен жүзеге асырылады
байланысты
Декларация Салық төлеуші табыс көлемін, қажетті жеңілдіктері мен шегерімдерін көрсетеді және салық сомасын есептейді
бойынша

Табысты алу Табысты алған жерде с.төлеуші жұмыс істейтін заңды тұлғаның бухгалт. сол жерде есептеліп төле.
көзінде

Патент негізінде Кәсіпкерлік қызметтің әртүрлі қызмет түріне патент енгізуде
Қорытынды

Салық жүйесі мемлекет қаржы көздерін
жасаудың ең негізгі құралы болуымен қатар ел
экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып
дамуына және саяси әлеуметтік шаралардың
толығымен іске асуына мүмкіндік
туғызады.Қазақстан Республикасының
1991жылдың 25 желтоқсанында қабылданған
Қазақстан Республикасындағы Салық жүйесі
туралы Заң тәуелсіз салық жүйесін құрудың ең
алғашқы бастамасы болып табылды.
Салық жүйесі ел экономикасын көтеруге бірден
бір себепші болып табылады.

Ұқсас жұмыстар

Мемлекеттің бюджет жүйесі

Салықтық бақылау түрлері

Кәсіпкерлік іске салық

Салық элементтері

Мүлікке салынатын салық

ҚАРЖЫ-ҚҰҚЫҚТЫҚ КАТЕГОРИЯ РЕТІНДЕГІ САЛЫҚ

Салықтың обективті қажеттілігі

Қазақстандағы салық саясаты: қалыптастыру және қызметі атқару механизмдері

САЛЫҚ ҚҰҚЫҒЫ ТУРАЛЫ

Фирманың шығындары және олардың түрлері

Пәндер