Биология пәнінен сыныптан тыс тәрбиелік және тәжірибелік жұмыстарды ұйымдастыру мен өткізу әдістері

Шырынбекова М. М

БІТІРУ ЖҰМЫСЫ

БИОЛОГИЯ ПӘНІНЕН СЫНЫПТАНТЫС ТӘРБИЕЛІК ЖҰМЫСТАРДЫ ӨТКІЗУ ӘДІСТЕРІ.

Жұмыстың мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін пәннен алған теориялық білімін іс жүзінде қолдану, білімін, біліктілігін, іскерлігін,

дағдысын жан- жақты қалыптастыру.

Жұмыстың міндеттері:

Пәннің басты міндеті- сыныптан тыс жұмыстарды жандандыру, оны жаңа мазмұнмен байытып, тиімді өткізу.

Сабақ үстінде қолданылатын жаңа-әдіс тәсілдердің тиімділігін зерттеу

Жұмыстың өзектілігі.

Сыныптан тыс тәрбиелік жұмыстар әдетте ұйымдастыру мәселелерін шешуден басталады. Биология пәнінен сыныптан тыс тәрбиелік жұмыстарды қызықты және оқушылардың қызығушылықтарын дамыту арқылы ойлау, танымдық қабілеттіліктерін одан әрі толықтырып жетілдіруге мүмкіндік беру. Ал онда өткізілетін сыныптан тыс тәрбиелік жұмыстарды қалай қызықты да мазмұнды етуге, биологияға арналған шараларға дайындауға және оны өткізеуге оқушыларды қалай көбірек тартуға болады? Міне, бұл жерде мұғалім ынта көрсете білуі керек.

Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру.

Жоспар жасағанда мұғалім мына мәселелерге ерекше көңіл бөлу керек:

үйірме жұмыстарында және жас натуралистермен жеке жұмыс үстінде қандай істер атқара алады;

бақылау үшін қандай объектілер таңдаған дұрыс; қарапайым тәжірибелер қою үшін қайсысын алған жөн;

биологиялық кештер немесе басқа да көпшілік жұмыс шараларын қалай жақсы ұйымдастырып, өткізу қажеттігін ойластыру тиіс.

Оқу тәрбие жұмысының сыныптан тыс формасы:

Топта өткізілетін сабақтар,

Жаппай өткізілетін шаралар,

Жеке өткізілетін сабақтар,

Жас натуралистер үйірмесінде,

Биологиялық кештер, конференциялар,

Табиғатта фенелогиялық бақылау жасау,

Табиғатта Натуралистік науқандар:Құс күні, Орман апталығы, т. б.

Тірі табиғат жүйесінде және оқу тәжірибе учаскесінде тәжірибелер қою,

Егіншілер, малшылар, т. б звеносындаКөгілдір және «Жасыл» патрульдер т. б операциялары,

Кластан тыс оқылатын биологиялық әдебиеттер, т. б.

Биология пәнінен жүргізілетін сыныптан тыс тәжірбиелік жұмыстар.

Жалпы биологиялық сынаптан тыс жұмысқа юнаттар үйірмесіне аз ғана оқушыларды тарта отырып, оқытушы оқушылар ұжымы мен жалпы жұмыс өткізеді. Мысал, кинофильмдер көрсету арқылы лекция және демонстрациялық сабақтар өткізу, табиғатта немесе басқа өндіріс орындарында, көрмеге саяхаттар жасау, ғылыми кештер және конференциялар өткізу. Оқушылардың өнер-шеберлік көрмесін ұйымдастыру, әртүрлі тематикалық кештер ұйымдастыру «Алтын күз», «Бақ аптасы», «Құсытар күні» газеттер мен альбомдардың көрмесін ұйымдастыру, т. б. Жекелеп жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстарға жататындар:тірі табиғат бұрышында істелетін жұмыс, оқу тәжірибе участогінде істелетін жұмыс, табиғатта істелетін жұмыс және сыныптан тыс әдебиеттерді оқу.

Тәжірбиелік жұмыстың бір бөлімі;

Мектеп практикансында кеңінен пайдаланып жүрген сыныптан тыс жұмыстардың бір түрі -биологиялық кеш. Осы арқылы оқушылар алдында биология ғылымының жетістіктерін және ауыл шаруашылығы практикасын кеңінен ашуға мүмкіндік бере алады. Ұйымдастырған сабақтан тыс жұмыстар мен сабақтар бірін-бір толықтырып, дамытып отыруы қажет.

Биологиялық ойындар өткізу

Биологиядан сыныптан тыс жұмыстарды жүргізгенде танымдық құштарлықты дамытуда биологиялық ойындардың маңызы өте зор. Олар назар салуға, көргенін есте сақтауға, есту, иіс сезімін

дамытуға, сөйтіп, қоршаған табиғатты бар ықыласымен толық қабылдауға мүмкіндік береді. Қазіргі кезде әрбір мұғалімнің мақсыты-сабақ сапасын көтеру, түрлерін жетілдіру, оқушылардың қызығушылығын арттыру.

Танымжорықтың маңызы.

Биология сабағы тек сыныпта қана өтіп

қоймай, сонымен қатар лабораторияда, мұражайларда,

табиғат аясында және экскурсияда, аулылшаруашылық және егін алқаптарында да өтуге болады.

Педагогика саласында экскурсияның орны ерекше.

Біріншіден-өте кең ауқымды сапалы, білімді маңызды. Танымжорық бағдарламаның нақты материалын дайындауға, сыныпта үйренуге және кең ауқымды жұмыс дайындауға мүмкіндік жасайды. Экскурсия өлкетану жұмысының белгілі саласы болып саналады және педагогика саласының маңызды бөлімі. Биология пәнінің мұғалімінің жоспарының бір бөлімін осы танымжорық саласы алып отыр.

Екіншіден-танымжорық оқушыларды табиғатпен жақынырақ танысуға мүмкіндік береді.

Cыныптан тыс жұмыстарды өткізу әдістері. Биологиялық ойындарды өткізу әдістері.

«Кім жылдам» ойын әдісі.

Ойын шарты бойынша әртүрлі жемістер беріледі. Оқушылар берілген сұрақтарға жауап беріп, жемістерді жылдам тақтаға жапсырады. Екі топ оқушылары жарысып, қай топ көп жеміс жинаса, сол топ жеңіске жетеді. Мысалы:

Көбею мүшелеріне не жатады?

Гүлдің негізігі бөлімдерін атаңыздар?

Қос жынысты деп қандай гүлдерді айтады?

Гүл формуласы қалай белгіленеді? т. б. осындай көптеген тапсырмалар арқылы жарыстар өткізуге болады.

«Кім жылдам» ойынын өткізу әдісінің басты мәні екі топ сұраққа жауап беру барысында өзара сайысқа немесе бәсекеге түсе отырып бұрын, тез жауап беруге тырысады. Бұл жердегі басты мақсат топтардың ішінде біріге ойласып, бір-бірінің білмегенін екіншісі дұрыс тауып жауап беру оқушыларды уақытша болса да бірлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелейді